Руската воена разузнавачка агенција, но и Техеран, упорно настојуваат да спроведат терористички акции во Обединетото Кралство и во Европа, предупреди шефот на британското контраразузнавање.

Во својот годишен извештај за безбедносните закани за Британија, Кен Меккалум истакна дека Службата за безбедност во изминатите две години открила и спречила десетици напади планирани од руската служба за воено разузнавање ГРУ, но и од агенти на Иран, од исламистички екстремисти и десничарски терористи.

– Комплексната мешавина од терористички и закани од држави значи дека МИ-5 има полни раце работа – предупреди Кен Меккалум, користејќи ја популарната кратенка за Секторот 5 на Военото разузнавање.

Шефот на МИ-5 истакна дека по британската поддршка за Украина во војната со Русија, агенти на ГРУ извршиле „саботажи, палења и други опасни акции, со засилена дрскост“. Во истиот период се зголемила и заканата од Техеран, што се поврзува со поддршката за масовните протести низ Иран во 2022 година.

– Водечката улога на Обединетото Кралство во поддршката на Украина значи дека зафаќаме голем простор во вжештената имагинација на режимот на (рускиот претседател Владимир) Путин – изјави Меккалум.

Тој предупреди дека поради ваквиот тип закани може да се очекуваат „понатамошни акти на агресија на британска територија“. Нивото на терористичка закана во Обединетото Кралство сега е „значително“, што значи дека е веројатен терористички напад.

– Да ви се заврти во главата од бројот на верувања и идеологии со кои МИ-5 морало да си има работа. Првите 20 години од мојата кариера беа преполни со терористички закани. Сега се соочуваме и со планови за атентати и саботажи поддржани од држави, додека во Европа има голема копнена војна – изјави шефот на МИ-5.

Наемници за валкани дејства

Контраразузнавачките акции на Лондон во изминатите неколку години не ја стивнале заканата, туку само ја промениле нејзината форма. Од почетокот на воената инвазија врз Украина во февруари 2022 година, од Европа беа протерани повеќе од 750 руски дипломати.

– Повеќето од нив беа шпиони – забележа Меккалум.

Во тој не им биле дадени дипломатски визи на лицата што Британија или нејзините сојузнички ги сметале за шпиони.

Тоа сериозно го нарушило дејствувањето на руските разузнавачки служби, тврди шефот на МИ-5, но и ги принудило да ги пренасочат „валканите дејства“ преку други канали – приватни оперативци или криминалци. Тоа, сепак, влијаело врз „професионалноста“ на операциите и го олеснило откривањето и спречувањето.

За дваесетте акции поддржани од Иран на кои било реагирано, шефот на МИ-5 кажа дека биле „потенцијално смртоносни закани за Британци и за други жители во Обединетото Кралство“. Во ланскиот извештај тој пријави 10 закани за Иранци што живеат во Обединетото Кралство. Заканите зачестиле по масовните протести во Иран поради смртта на Махса Амини, која почина во затвор откако беше приведена поради неправилно носење шамија во јавност.

– Бевме сведоци на закана по закана, со честота и размери какви што немало досега – изјави Меккалум.

Ал каеда и Исламска држава

Нов и голем ризичен фактор е и војната на Израел против Хамас во Газа, против Хезболах во Либан и престрелката со Иран.

– Додека продолжува војната на Блискиот Исток, МИ-5 ќе посвети целосно внимание на ризикот од зајакнување и проширување на иранската државна агресија врз Обединетото Кралство. Засега нема директна врска помеѓу зголемената закана за безбедноста во Британија и израелските интервенции во Газа и Либан, освен зачестен говор на омраза и предизвици во локални заедници, со кои се справува полицијата. Но, терористичките закани се развиваат долго време. Брановите од конфликтот во тој регион нема веднаш да удрат во нашиот брег – изјави шефот на британското контраразузнавање во годишниот извештај.

За исламистичките закани придонесува и обновата на џихадистичката група Исламска држава во Авганистан, каде што талибанските власти повторно „извезуваат тероризам“. Зголемена е и заканата од групата Ал каеда, на која војните на Блискиот Исток ѝ помагаат да ги прошири своите повици за насилни акции.

Контраразузнавањето е фокусирано на обновата на гранката на групата Исламска држава во авганистанската провинција Хорасан. Групата ИСХП презеде одговорност за нападот врз гости на концертот во Москва во март годинава, кога беа убиени 145 луѓе.

Главната закана за Обединетото Кралство и за Европа во целост, сепак, сѐ уште се исламистичките екстремисти и членови и симпатизери на екстремната десница.

Од 2017 година па досега биле откриени и во „доцна фаза“ биле спречени вкупно 43 планови за „масовни убиства“ со користење експлозив или огнено оружје. Процентуалниот однос на антитерористички истраги останал речиси непроменет – три четвртини од случаите биле насочени кон исламистички екстремизам, а една четвртина кој закани од екстремен десничарски тероризам.

Регрутирање малолетници

Како особено загрижувачки податок тој го истакна зголемувањето на бројот на млади луѓе што се привлечени кон екстремистичките групи. Помлади од 18 години се дури 13 отсто од лицата опфатени со истраги за терористички закани. Тој процент е тројно зголемен за три години.

Меккалум предупреди дека проширениот пристап до интернет е битен фактор за зголемувањето на бројот на малолетници привлечени кон екстремизам.

– За жал, гледаме претерано многу случаи во кои многу млади луѓе се вовлечени во отровен екстремизам на мрежата. Екстремниот десничарски тероризам особено е насочен кон младите луѓе, засилен со пропагандата – изјави шефот на британското контраразузнавање.

Тој додаде дека висок процент на заканите пристигнале од „самостојни индивидуи што биле индоктринирани преку интернет“.

– Во темните агли на интернетот, лесно е да се пренесе порака. Сложена работа е да се издвојат вистинските планери од „екстремисти во фотелја“. Анонимните конекции често пати се небитни, но мал дел од нив водат кон смртоносни и реални акции – предупреди Кен Меккалум, шефот на британската контраразузнавачка служба.

Министерството за домашна безбедност неодамна објави извештај во кој е наведено дека само во првата половина од оваа година биле приведени 242 лица поради сомневања за терористички активности. Од нив 40 биле помлади од 17 години. При истрага за закана од неонацистичка група било откриено дека еден од осомничените корисници на интернет е на возраст од 13 години.

Премиерот Кир Стармер ги оцени податоците од извештајот на шефот на МИ-5 како „отрезнувачки откритија“, но во исто време се обиде да ја успокои јавноста.

– Нашата јавност треба да биде потсетена дека нашите служби за безбедност се од светска класа и дека ќе направат сѐ за да нѐ задржат безбедни – изјави премиерот.