Во колумна објавена во британските таблоиди, поранешниот заменик-врховен командант на сојузничките сили на НАТО во Европа, генерал Ричард Ширеф, ја презентира хипотетичката слика на брзо ескалирачка глобална криза која би започнала од синхронизирани сајбер саботажи и општи прекини на електричната мрежа во ЕУ, преку регионални инвазии, до наводен колапс на клучните структури на западната безбедност.

Ширеф во своја колумна во британски „Дејли мејл“ го користи сценариото како „шок-тест“: целта не е ниту прогноза ниту предвидување, туку да ги истражи и изложи најранливите точки во одбранбените и политичките системи.

Ден по ден: како изгледа „петдневниот“ распад според сценариото

• Ден 1 — Евро-мрак: Синхронизирани сајбер напади и саботажи ја соборуваат енергетската инфраструктура, предизвикувајќи масовни прекини на напојувањето и прекин на комуникациите. Во услови на информациска конфузија, Москва — со поддршка од Минск — отвора ограничени воени операции кон Балтикот, користејќи го Калининград.

• Ден 2 — Политички шок: Вашингтон, според сценариото, решава да не го активира автоматски Член 5, повикувајќи се на прашања за „фер товар“. Тоа ја разорува довербата меѓу сојузниците и го еродира клучниот столб на колективната одбрана.

• Ден 3 — Азиски удар: Пекинг ја искористува дезинтеграцијата на западните решенија и го интензивира притисокот кон Тајван, создавајќи истовремена азиска криза која дополнително ги растерува западните ресурси.

• Ден 4 — Ерупција на недоверба во Европа: Европските престолнини испраќаат спротивставени политички сигнали — од преговарачки пристапи до национални мерки за автономија — додека Источна Европа се чувствува запоставено.

• Ден 5 — Геополитички ресет: Во најекстремната варијанта, до петтиот ден НАТО се распаѓа, Русија ги окупира балтичките земји, Кина ја контролира Тајван, а Западот се повлекува во изолација — со целосен пресврт на светскиот поредок.

Реторика и намери: каде завршува анализа, а каде почнува политичка манипулација?

Тонскиот нагласок во текстот е јасен, авторот зрачи со апокалиптичен песимизам, наведува порталот Оружје-онлајн каде Ширеф не ги презентира овие сценарија како неизбежни факти, туку како „што-ако“ тестови.

Меѓутоа, јазикот и драматургијата одат подалеку од студија за ранливости: тие создаваат емоционален притисок, поттикнуваат страв и нудат оправдување за брза мобилизација на финансии и воени ресурси.

Тоа е семејството на реторика која лесно може да се искористи за интересите на индустријата за одбрана и политичките лобија.

Колку е веројатно вакво брзо сценарио? Историјата и бирократијата како амортизери на хаосот

Теоретски, големи пореметувања се можни, но историските примери укажуваат дека глобалните конфликти по правило не ескалираат со таква ненадејна „лавина“ во само неколку дена. Бавната логика на дипломатија, правни процедури, политички дебати и оперативни подготови често функционира како амортизер.

Сценариото на Ширеф ја поедноставува сложеноста каде го претвора чекор-по-чекор распадот во автоматизиран процес, додека во реалноста институционалните инерции и конфликтните интереси го забавуваат и отежнуваат таквиот расплет.

Кој има корист и што да се прави оттука?

Ако целта е да се поттикне инвестирање во отпорност (кибер-безбедност, енергетска независност, воздушна одбрана, логистика), ваквите вежби можат да бидат корисни. Но ако се користат за трајно одржување на страв и воена реторика, тие ризикуваат да ја еродираат демократската дебата и да финансираат мерки непропорционални на реалните потреби, наведуваат регионалните медиуми.

Сепак колумната на Ширеф е корисна како алармна вежба, покренува важни прашања за ранливоста на мрежите, за колективната политичка волја и за одговорноста на сојузниците. Критичкиот пристап според регионалниот портал е потребен, пред сè за да се искористи сигналот за подобрување на отпорноста, а не да се преплави јавноста со парализирачки страв кој може да служи на тесни интереси.