Во време кога светот се соочува со променливи економски предизвици, Република Северна Македонија, како и секоја друга земја, мора да плови низ сложените води на глобалната економија. Примерите на истакнатите нобеловци економисти Џозеф Стиглиц и Пол Кругман ни даваат важни увиди за тоа како да се справиме со овие предизвици.

Стиглиц, кој го истакнува значењето на разбирањето на специфичните причини за инфлацијата и економските промени, ни покажува дека не е доволно само да се гледа на површината на економските трендови. Во контекстот на Северна Македонија, ова значи дека треба внимателно да се анализираат внатрешните и надворешните фактори кои влијаат на националната економија. Дали инфлацијата е резултат на внатрешни политики или на глобални нарушувања? Како локалните индустрии се справуваат со глобалните промени во побарувачката и снабдувањето? Овие прашањата треба да се разгледаат за да се формираат ефективни политики.

Кругман пак има оптимистички пристап за избегнување на рецесија и контрола на инфлација и ни нуди уште една перспектива. Кругман предупредува на преголемата зависност од песимистички економски прогнози и нагласува дека претераните реакции на политиката можат да бидат контрапродуктивни. За Северна Македонија, ова значи дека економските политики треба да бидат градени на реална основа и да се избегнат драстични мерки кои би можеле да предизвикаат непотребни економски потреси.

Економијата е динамичен и комплексен систем кој бара внимателно насочување, особено во времиња на глобални промени и неизвесности. Советите од Џозеф Стиглиц и Пол Кругман се од витално значење за политичките и економските елити на Република Северна Македонија, бидејќи нудат длабоко разбирање на сложените економски процеси како што се инфлацијата, невработеноста, макроекономската политика, и меѓународната трговија, како и стратегии и пристапи базирани на докази и истражувања за справување со економските предизвици, вклучувајќи управување со инфлација и стимулирање на економскиот раст. Тие исто така помагаат во превенцијата на потенцијални економски кризи или застој преку примена на умни политики и мерки, и овозможуваат прилагодување на глобални економски теории и модели кон специфичните услови и потреби на земјата. Овие сознанија служат како основа за информирано и ефикасно донесување на политички одлуки кои се во интерес на економскиот развој и благосостојбата на граѓаните, и можат да послужат како водич за формирање на комплексни економски стратегии кои ќе ги зголемат шансите за успешен и одржлив економски развој на Северна Македонија.

Во срцето на овие стратегии лежи разбирањето дека секоја економска одлука треба да биде урамнотежена и информирана. Ова значи дека мора да се води сметка за уникатните аспекти на македонската економија, вклучително и нејзините индустрии, ресурси, и работна сила. Исто така, важно е да се разбере како глобалните трендови, како што се промените во светските пазари и меѓународните економски политики, влијаат на домашната економија.

Во оваа рамка, земјата треба да развие политики кои ги поддржуваат домашните индустрии, промовираат иновации и инвестиции, и ја заштитуваат економијата од негативни влијанија. Пристапот на Стиглиц би препорачал внимателна анализа на економските податоци за да се разберат вистинските причини зад економските трендови, додека Кругман би советувал оптимизам и реалистичен поглед кон иднината, избегнувајќи песимизам кој може да води кон непотребни и строги економски мерки.

Дополнително, важно е да се искористат можности за образование и обука на работната сила, кои ќе овозможат подобра адаптација на промените на пазарот на трудот. Исто така, земјата треба да се фокусира на одржлив развој и да ги интегрира еколошките принципи во економското планирање. Политиките за социјална заштита исто така се клучни во осигурувањето дека економскиот раст е инклузивен и дека сите слоеви на општеството ќе имаат корист од истото. Ова вклучува мерки за намалување на сиромаштијата и нерамнотежите, како и подобрување на пристапот до здравствена заштита и образование.

На крајот, за Северна Македонија е клучно да се искористи својата геостратешка позиција и да развие силни меѓународни партнерства. Ова може да вклучува зголемување на извозот, привлекување на странски директни инвестиции, и учество во регионални иницијативи за соработка. Со овие мерки, Република Северна Македонија може да се постави на патот кон долгорочен економски успех, што ќе овозможи подобар животен стандард за нејзините граѓани и ќе ја утврди како конкурентна и иновативна економија на меѓународната сцена.

(Авторот е економски аналитичар)

ЈАЗИКОТ НА КОЈ СЕ НАПИШАНИ, КАКО И СТАВОВИТЕ ИЗНЕСЕНИ ВО КОЛУМНИТЕ, НЕ СЕ СЕКОГАШ ОДРАЗ НА УРЕДУВАЧКАТА ПОЛИТИКА НА „СЛОБОДЕН ПЕЧАТ“