Елизабет Холмс, поранешна извршна директорка и основач на компанијата „Теранос“, е прогласена за виновна за измама и се соочува со 20 години затвор. Оваа пресуда стави крај на долгогодишната сага за тоа како една млада жена успеа да го измами целиот свет, да го убеди дека е генијалец и да стане најмладата милијардерка на светот.

По три месеци судење, Холмс беше прогласена за виновна по четири точки од обвинението за заговор и за измама на инвеститорите. Од вкупно 11 точки во обвинението, поротата не можеше да се одлучи за три точки, додека беше прогласена за невина по три точки од обвинението за измамување пациенти и едно за заговор за измамување пациенти. Датумот на пресудата не е познат, а ново рочиште е закажано за следната недела. Таа се соочува со 20 години затвор и парична казна од 250.000 долари.

Холмс продолжува да се изјаснува за невина, а нејзината одбрана се обиде да ја претстави за време на судењето како амбициозна претприемачка која свесно не извршила измама, но не ја разбирала целосно сложената технологија на нејзиниот сопствен изум. Друга тактика што ја користеше за да се одбрана беше префрлање на вината на нејзиниот поранешен партнер Рамеш Сани Балвани, кој во минатото беше извршен директор на „Теранос“. Холмс тврдел дека таа и Балвани имале насилни односи со децении и дека тој се обидувал да ја контролира.

Нејзината „империја“ се урна како кула од карти

Судењето на Елизабет Холмс е едно од ретките судења за измама против претприемач од Силиконската долина, но тоа не е причина за големо медиумско внимание. Елизабет Холмс со години е ѕвезда во САД, но и ширум светот, каде медиумите ја прославија како гениј и „следниот Стив Џобс“. Во 2014 година, магазинот Форбс ја прогласи за „најмладиот милијардер во светот кој сам заработил пари“.

Холмс, на која Џобс ѝ беше идол и кого таа го имитираше, со задоволство се појави во медиумите, зборувајќи за своето „револуционерно откритие“ кое може да ја „промени историјата на медицината“. На почетокот така изгледаше. Таа за време на студиите ја основаше компанијата „Real-Time Cures“, која беше преименувана во „Teranos“, а многу брзо на нејзината сметка почнаа да се слеваат милиони.

„Теранос“ беше медицински старт-ап, а Холмс тврдеше дека може да произведе технологија што ќе направи револуција во тестовите на крвта. Таа сакала да направи уред кој ќе може да направи голем број тестови врз основа на само една капка крв земена од прст.

Сепак, нејзината империја почна да се руши како кула од карти во 2015 година, кога еден „свиркач“ изрази загриженост за уредот за тестирање „Едисон“, „Теранос“.

Американската агенција за храна и лекови започна истрага, а потоа новинарот на Волстрит журнал Џон Керироу откри дека Едисон не може да даде точни резултати и дека компанијата користела комерцијално достапни уреди од други производители за повеќето тестови на крвта. За Теранос интерес покажаа и други државни и федерални институции, како ФБИ.

Технологијата која Холмс ја рекламираше воопшто не функционираше, се насобраа тужби, во 2016 година на „Теранос“ му беше забрането да прави тестови на крвта во следните две години, а Холмс беше уапсен во 2018 година. Обвинителите тврдеа дека таа ги довела во заблуда пациентите за тестовите и дека многу ги преувеличувала перформансите на компанијата. Таа беше ослободена со кауција, по што следеше судење во 2021 година.

Список на измамени инвеститори: Од Мардок до Кисинџер

Најголема финансиска загуба од колапсот на „Теранос“ претрпе медиумскиот магнат и инвеститор Руперт Мардок – 125 милиони долари. Три милиони долари во „Теранос“ вложил и деведесет и осум годишниот Хенри Кисинџер , поранешен државен секретар на САД, а потоа дополнителни шест милиони долари вложил и неговиот адвокат Даниел Мозли.

На листата на инвеститори се најде и Алис Волтон, ќерката на Сем Волтон, основачот на „Волмарт“, која по совет на својот адвокат вложила 100 милиони долари во компанијата. Истата бројка ја вложила и Бетси ДеВос, милијардерка и поранешна американска министерка за образование за време на мандатот на Доналд Трамп. Во „Теранос“ парите ги вложил уште еден соработник на поранешниот претседател на САД – Џејмс Матис.

Интересно е што Холмс имала услови кои биле прифатени од сите инвеститори – таа ќе ги земе парите само доколку не мора да открие како функционира технологијата „Теранос“, како и дека таа го има последниот збор при носењето на одлуките.