Во овој период на домашна изолација, Вера Милошевска-Јосифовска своето време го посветува на најблиските и тоа е, вели, време за сакање. Опкружена е со музика, слуша, вежба, држи онлајн-часови и го доработува магистерскиот труд. Музиката ни е, разбирливо, главна тема на разговор во ова интервју, нејзината музика, музиката на „Љубојна“, но и музиката која е умствена и духовна терапија особено во ваквите денови. И танцот.

Како си Вера, како ги поминувате овие денови на изолација поради актуелната ситуација со коронавирусот?

– Ова е сосема ново искуство за сите нас, искушение пред кое за прв пат човештвото и целиот свет, во последниве години, едноставно застана. Немаше жива сила која можеше ова да го стори, но ете, еден микроорганизам успеа да ја урне нашата самодоверба, самодоволност и самозаборавеност како луѓе и да нè потсети дека не сме семоќни, но и да „ни покаже“ дека умееме и поинаку. Умееме да се солидаризираме, да се организираме ако сакаме, да бидеме креативни и на друг начин. Моето време деновиве е посветено на моите најблиски, тоа ни е време за сакање – заедно учиме, играме, се дружиме, разговараме секојдневно за тоа што ни се случува, како треба да се пазиме. Не е едноставно да го смениш темпото на живеење, особено на децата. Опкружена сум со музика: слушам, вежбам, држам онлајн-часови и конечно имам време да му обрнам внимание на мојот магистерски труд.

Колку музиката и песната, танцот, помагаат во надминување на психичките кризи кои повеќето од нас ги чувствуваат поради ограничувањето на слободниот простор?

– Помагаат најмногу! Секој звук и движење, самата вибрација од звукот е влегување во друг медиум и пренасочување на енергијата. Тоа е почеток на душевна и умствена терапија. Има некоја голема тајна во тоа како звукот, музиката нè буди, нè придвижува, нè гали, нè возбудува, нè смирува, и е тотално вон наша контрола. Нашата внатрешна енергија, нашата душа и производот на нашето битие, постојано се движи, се концентрира, се опушта, стежнува, се натрупува, но прави циклуси: мора да се потроши, за да се обнови. Независно од физичкиот слободен простор, циклусот мора да се одвива. Всушност нам ни е поважен персоналниот слободен простор, а во тој простор ни се потребни музиката и танцот, повеќе од кога било! Тоа не е само канализирање на нашиот вишок енергија. Тоа е најубавата душевна храна што човек може да си ја даде, затоа што има опит, има размена, осознавање, има чувствителност, радост, задоволство, меланхолија, возбуда, восхит, има моќност…

Периодот на самоизолација може да го искористиме и на некои позитивни нешта, на пример, на самодообразованието. Можеби на некои од нас неостварена желба им била да станат музичарки, а животниот пат ги одвел во други професии. Како да станеме „сите“ музичари додека сме затворени дома? Од каде да почнеме со учење и практикување на музика, земајќи ги предвид и можностите што ни ги дава интернетот?

– Ова е идеално време за „настапувачите“ од под туш, да се префрлат во дневната, кујната или спалната соба и да продолжат да „концертираат“ од таму (се смее, н.з). Не треба многу за музика. Треба само желба и љубов. Во музиката правилото е: мораш да ја следиш и постојано да вежбаш. За сите заинтересирани, има толку многу туторијали за пеење, свирење, за музичка теорија, работилници на нови интересни музичари… Ги има во изобилство на Интернет. Еве, јас го препорачувам Џејкоб Колиер и серијата „Тајни деск концертс“ (Tiny Desk Concerts). Нека биде ова времето за песните што ги сакате, за учење нови, за свирење, за учење нов инструмент, за лудување и за вашиот сопствен концерт кој одсекогаш сте го посакувале!

Кога тебе животниот пат те одведе кон музиката, кои беа твоите најсилни внатрешни пријатели тогаш при оваа одлука?

– Имав силна лична потреба да пеам. Музиката отсекогаш била дел од мене. Само што во еден момент станав свесна за тоа, дека таа е мојот двигател и дека преку пеење најприродно и најискрено се изразувам. Стана моја најголема преокупација и најважна проблематика. Многу е интересно што човек, при првата средба и првата благодат што ја носи музиката – така и те мами (се смее, нз.) – има максимални очекувања! Мислиш дека сé од одма ќе научиш и ќе умееш. Ова чувство, чинам никого не го одминало. Но колку што поголем пат изодуваш, сфаќаш уште колку многу пат имаш. Мојот најголем влог е што храбро решив да го слушам срцето и тоа нема престанато. Се посветувам искрено и суштински, при тоа фидбекот е огромен.

Практични примери и лекции за чалгиското и народното пеење имаше можност да добиеш од легендарната Вања Лазарова, на што те научи таа?

– Тоа беше всушност едно пријателство заради музика. Таа просто нè оставаше да бидеме во нејзино друштво кога раскажуваше, месеше кифлички, ја галеше нејзината сијамска мачка која ѝ се качуваше на грбот, а таа така поднаведната ѝ зборуваше и ѝ пееше на шега. Кога ни ги покажуваше нејзините генијални везови… Помнам еден цветен, се викаше „Селани и граѓани“. Фантастично! Кога пееше и најмалото прсте ѝ вибрираше. Тоа беше мојата тетка Вања, мојот македонски „вуду гуру“. Од неа ги научив сите женски тајни на пеењето, состојбата на душата во пеењето. Тоа мораш сам да го разбереш, зашто таа тоа животно го сведочеше, не држеше лекции. Дружењето со неа беше најголемиот пример.

Сцената најчесто ја делиш со многу побројно машко музичко друштво. Како се чувствуваш како рамноправен член на бендот или имаш некакви женски привилегии?

– Музичарите се мои гости и доаѓаат на моја покана, и се менуваат исто така на моја покана. Рамноправни сме како луѓе, како музичари и пријатели. Но на сцена секој си ја знае својата улога. Се надевам, досега разбравте дека „Љубојна“ е идеја за музика, која е постојано во движење и соработува со многу музичари. Таа радост што „Љубојна“ ја шири е општочовечка.

Имаш ли страст кон готвењето? Би ни препорачала ли некој домашен рецепт, евтин ама превскусен?

– Имам страст кон јадењето, можеби, некој готов рецепт за мене? (се смее, нз). Готвам со љубов иако не сум некој страствен готвач. Моите рецепти се, што ќе се најде во моментот и најчесто се едноставни и брзи, и главно зачинети со куркума, ким, бибер и ѓумбир. Во моментов е сезона на посни јадења, па што и да правите, можете да го смислите во посна варијанта.

Преку музиката ставате акцент на традицијата, како гледаш на денешната Македонка?

– Не, воопшто не ставаме акцент на традицијата. Традицијата сама по себе не е поента, не е цел! Традицијата е сведоштво и пренос на севкупност на искуства, сознанија, творештво, вредности и практики на една култура. Таа е само културна база од која што се учи. Освен што некои нешта ни се по автоматизам пренесени, како култура, не видов дека имаме некој специјален и особен линк со таа база, за да очекуваме некаква нејзина надградба, па да ја поврземе со денешната Македонка. И која би била таа Македонка? Онаа што гледа „Гранд продукција“ и турски серии, онаа што на свадба слуша и игра на турбо фолк или онаа современата која пак врска нема со македонската култура, освен тоа што и кажале дека треба да го знае, ама не знае зошто треба да го знае! Онаа младата која растоварена од сé, умно расудува за појавите и на нов начин ги прифаќа, но на која традицијата мора да ѝ се преведе за да ја разбере? И што би ја разликувало од денешната Французинка или Италијанка, нашата современа, убава и дотерана Македонка, освен некои антрополошки физички разлики? Можеби несигурноста во слободата во изразувањето или будноста за светот околу или свеста за нештата или свесноста за сопственото можеби.