Сопственикот на пекарско-слаткарската фирма „Специјал“, Горан Ѓорѓиевски, вчера беше избран за нов претседател на Агрокомората при Сојузот на стопанските комори. Во својата агенда има зацртано многу мерки, кои треба да помогнат во развој на земјоделството, но сега вели дека е најнеопходна државната помош – субвенционирање на енергенсите и интервенција со стоковни резерви за да се преброди сегашната, исклучително тешка состојба во економијата.

l На чело на Агрокомората доаѓате во еден многу специфичен момент – пандемијата е сè уште присутна, инфлацијата е висока. Кои ќе бидат Вашите први активности или заложби како претседател за да се помогне на Вашиот сектор?

– Основните активности односно заложби ќе бидат насочени кон тоа да се креира подобро деловно окружување за агросекторот. Треба да се обезбеди однапред планирано производство и сигурна продажба. Иако работиме во пазарно стопанство, сепак треба да се преземат мерки што ќе овозможат ниеден земјоделски производ да не остане неоткупен, или откупен по нелогично ниска цена. Исто така е важно е да се направи окрупнување на земјишни парцели, зголемување на приносите, партнерска соработка и зголемување на конкурентноста на земјоделските производи. Потребно е да се изработи и педолошка карта што ќе биде достапна за сите земјоделци низ цела држава. За поголема конкурентност на производите, потребно е стручно надгледување на употребата на пестициди, со цел придвижување кон стандардите на Европската Унија и поголем фокус кон органско производство. За земјоделците е потребно да се обезбеди и помош и стручни совети за купување земјоделска механизација и друга техничка опрема. За да се постигне максимален процент на искористеност, потребно е поедноставување на постапките за ИПАРД-апликациите. Неопходни се и даночни олеснувања за нафта, семенски материјал и за земјоделска механизација, како и субвенции по килограм произведен производ.

l Каква е состојбата со пченицата и со брашното во моментов на берзите и какви се цените на домашното брашно?

– Состојбата со пченицата и со брашното е многу турбулентна. Минатогодишните цени беа 170 евра за тон пченица и 220 евра за тон брашно, оваа година се 300 евра за тон пченица и 350 евра за тон брашно, односно апроксимативно, пченицата е поскапена за 30 отсто, а брашното за 20 отсто. Ова е состојбата која е во моментов на берзите. Мора да се истакне дека има тенденција на понатамошно зголемување на цените, а овој тренд ќе предизвика сериозен притисок на произведувачите, кои без субвенции и помош од државата тешко ќе се справат со овој ценовен удар.

l Струјата и гасот нанесоа нов удар по растот на цените на земјоделските култури. Потпишавте ли нови договори со снабдувачите и колку се зголемени цените?

– Цените на гасот и на електричната енергија многукратно се зголемија. Во моментов цената на гасот е 7 до 8 пати повисока од пред почетокот на пандемиската криза, а цената на електричната енергија е 4 пати повисока споредно со истиот период. Ова се споредби што се однесуваат на цените на енергенсите на слободниот пазар. Неопходно беше да се потпишат договори со добавувачите на енергенси, бидејќи нема избор, фирмите мора да работат, вработените мора да земаат плата, даноците мора да се плаќаат.

Апсолутно со овие цени на енергенсите, фирмите се доведуваат до работ на бездна, односно до банкрот, нема фирма што со овие калкулации може да опстане. Единствено можно решение се субвенции, кои ќе овозможат да се надминат овие тешки времиња. Нашето барање е државата да овозможи цената на електричната енергија да се субвенционира до реалната производна цена што се произведува во државните капацитети или до цената што веќе ја имаат регулираните потрошувачи во рамките на енергетскиот систем.

l До крајот на месецов цените на основните прехранбени производи се замрзнати. Што мислите за таа одлука?

– Тоа е крајно нелогична мерка во даденава ситуација, бидејќи се замрзнуваат цените на готовите производи, додека цените на влезните суровински материјали се со огромни покачувања. Доколку ги замрзнете суровинските цени, енергијата и платата на вработените, тогаш може да ги замрзнете и крајните цени, секој друг пристап претставува закана за опстојување на бизнисите. Понатаму, во овој момент нужно беше да се активираат државните стокови резерви и да се субвенционира енергијата од секаков вид за компаниите, за да можат да испорачаат производи со замрзнати цени за целото население во нашата држава.

l Да не беше замрзнувањето на цените, дали ќе имавме поскап леб?

– Економските правила велат дека цената на секој краен производ се формира врз основа на цените на сите суровини, енергенси и цената на работната сила, односно врз основа на цените на сите инпутите што влегуваат во производството. Единствено што може да се ограничи, без да се доведе во прашање одржливоста на производството на одреден производ, се маржите. Кога е лебот во прашање, факт е дека цените на влезните инпути се во постојан пораст, така што одговорот на прашањето е логичен.

l Како е во Вашиот сектор, се соочувате ли со недостиг на работници и што мислите за плаќањето на нивниот труд – тема што исто така станува сè погласна.

– Сојузот на стопански комори како и Агробизнис комората секогаш се залагаат за вистинско вреднување на трудот на работникот и секогаш ја поддржуваме идејата за зголемување на неговата вредност, но тоа мора да се заснова на економска логика и оправданост, бидејќи во спротивно ќе се соочиме со намалување на бројот на вработените. Во дадениов момент реалниот сектор се соочуваа со криза што трае премногу долго и сериозно ја нарушува финансиската стабилност на деловните субјекти. Затоа, подобро би било да се стабилизираат состојбите, па потоа врз основа на реални аргументи, да се отвори и прашањето за плаќање на трудот на вработените, за зголемување на  продуктивноста, за недела неработен ден и за минимална плата. Нашиот народ е вреден и има доволно работници на пазарот што се флексибилни и брзо се адаптираат и може да се вклопат и во нови услови.

l Компаниите веќе треба да ги враќаат субвенциите за плати или, пак, дел од субвенциите доколку ги исполнат условите за тоа. Дали требаше да се одложи периодот за враќање?

– Апсолутно сметам дека требаше да се одложи периодот за враќање на субвенциите за плати, затоа што сега е пикот на енергетска и економска криза, која тешко погоди 95 отсто од сите фирми и кои буквално се на работ на опстојување. Така што, сега треба да им се помогне односно да се одложат овие обврски за една година, па со намалување на кризата да почнат да ги враќаат субвенциите.

l Потребни ли се нови антикризни мерки насочени кон стопанството?

– Нужни се. Најважно е да има субвенции во однос на енергенсите и да се активираат стоковите резерви за стратешките прехранбени суровини. Основната цел е да се обезбедат максимално прифатливи цени на енергенсите за производните процеси и исто така да се обезбедат евтини влезни производни суровини, кои ќе овозможат максимум ниски цени на стратешките прехранбени финални производи. Потребни се евтини кредитни линии, поддршка за сите производни и извозни претпријатија преку грантови за купување нова техничка опрема, да се обезбеди и финансиска поддршка за нови инвестиции.