Реално, проблемите меѓу Бугарија и Македонија не се многу големи, освен, се разбира за луѓето што се директно вклучени. Но, не гледам причина да не бидат решени, вели Даниел Сервер, професор на Факултетот за напредни меѓународни студии на Универзитетот Џон Хопкинс во САД, во интервјуто за „Слободен печат“ во кое се осврнува и на состојбите во регионот, но и на конфликтот во Украина.

Македонија, иако ги почна преговорите со ЕУ, повторно е заглавена во „обвинувaњата“ од Бугарија, овој пат за почитување на правата на Бугарите во земјата. Може ли да има крај на условите од Бугарија или Македонија треба да се подготви за долго „заложништво“ од страна на Софија?

– Секогаш е мудро да се биде подготвен за долг натпревар. Но, реално проблемите меѓу Бугарија и Македонија не се многу големи, освен, се разбира за луѓето што се директно вклучени. Но, не гледам причина да не бидат решени.

Кога се зборува за вметнување на Бугарите во македонскиот Устав, што мислите Вие, треба ли да се инсистира на некаков реципроцитет од македонска страна, бидејќи таму Македонците не се признаени како малцинство, а има и 16 пресуди од Судот во Стразбур за тоа што Бугарија не дозволува регистрирање на партија на Македонците?

– Јас сум поборник на реципроцитет. Тоа ги тера оние што бараат нешто двапати да размислат за тоа што го бараат.

Како ја оценувате американската политика во регионот, вклучително и Македонија? Прават ли САД доволно за регионот?

– Според мене, САД не прават доволно вистински работи во регионот. Во преговорите со Косово застанаа на страната на Србија, ги поддржаа смешните изборни „реформи“ во Босна и Херцеговина и доцна ја препознаа сериозноста на ситуацијата во Црна Гора. Вистинскиот правец за американската политика во регионот е поддршка за индивидуалните права, ентузијазмот за сериозен напредок на патот кон ЕУ и, ако го сакаат тоа, кон членство во НАТО. Етнички дефинираните здруженија, етничките квоти во државните институции и поддршката за анти-НАТО политичарите во земјите членки на НАТО се погрешни насоки.

Колку војната во Украина има влијание врз односите во одредени региони во Европа, вклучувајќи го и Балканот?

– Украинската војна ги зголеми надежите во Москва, Белград и во Бања Лука дека воспоставените граници на Балканот можат да бидат оспорени. Поразот на Русија ќе стави крај на овие надежи. Тоа, исто така, ќе стави крај на империјалниот режим на Путин и неговите напори да го дестабилизира Балканот.

Постојано слушаме за руското влијание. Што мислите Вие, колкаво е тоа и колку може да наштети на регионот на Балканот и определбата за евроатлантска интеграција? Како?

– Операциите за руско влијание се големи и екстензивни во Србија, Република Српска и во Црна Гора. Нивната цел е да се забави евроатлантската интеграција и, ако е можно, да се блокира. Би кажал дека во последните неколку години тие беа прилично успешни. Напредокот на Црна Гора е исфрлен од колосек, напредокот на Босна и Херцеговина е минимален, и покрај нејзиниот кандидатски статус, а Србија повеќе не е блиску до исполнување на Копенхашките критериуми за отворено општество.

Како би ја оцениле севкупната состојба на Западен Балкан? Може ли да се дојде до решение за Босна и Херцеговина и особено за прашањето Белград-Приштина по последниот француско-германски предлог?

– Секогаш има решенија. Прашањето е дали има лидери кои се подготвени да ги искористат. Тоа не го гледам во Босна и Херцеговина. Меѓународните претставници вршат голем притисок врз Србија и Косово, но лидерите таму не изгледаат подготвени за сериозна промена во односите.

Од почетокот на војната во Украина помина една година. Колку таа го промени светот и можеме ли некогаш да се вратиме на она што беше претходно?

– Ние сме во нова ера на геополитичко ривалство, конкуренција, конфликт и можна соработка. Дури и без војната во Украина таквата нова ера „ќе се случеше“ поради подемот на Кина. Светот не оди во рикверц и ќе мора да го направиме погоден за живеење на нов начин.

Што значи повлекувањето на Русија од Договорот за нуклеарното вооружување?

– Тоа е израз на руското незадоволство. Но, количината на нуклеарно оружје што го има една земја никогаш не била добра мерка за нејзината моќ. Москва сега билда повеќе нуклеарно оружје, но САД имаат повеќе од доволно за да се спротивстават на каква било употреба на такво оружје.

Освен, се разбира, Украина, кој загуби најмногу од оваа војна, кој е вистинскиот губитник гледано малку пошироко?

– Русија е готова како суперсила. Нејзината армија, нејзината политика, нејзината економија и нејзиното општество, сите се ослабени. Најдоброто нешто на кое може да се надева Путин е да има улога на сатрап на Кина.