Грција и Северна Македонија се обидуваат да ги зајакнат своите енергетски врски преку… „цевководна дипломатија“, ставајќи ги на вистинскиот пат два многу важни проекти со пошироки геополитички последици, пишува ЕнерџиМаг.

Грчкиот портал за енергетика нагласува дека се одбројува времето за повторно отворање на нафтоводот Солун – Северна Македонија, при што се проценува точното време за изградба на нафтоводот (голема веројатност е до 2025 година), откако ќе се решат сите отворени прашања од грчка страна. Нафтоводот ќе ги поврзува рафинериите на Хеленик енерџи во Солун со рафинеријата на ОКТА во Скопје, сопственост на Хеленик енерџи.

„Сè додека нафтата почне повторно да тече во нафтоводот, корист ќе имаат и двете земји, а не треба да се занемари геополитичката и геостратешката димензија на прашањето, во време на неизвесност и енергетска несигурност во поширокиот регион. Нафтоводот, по неговото радикално дотерување, може да превезе 2,5 милиони тони сурова нафта и нафтени продукти (дизел, керозин и бензин) годишно. Се проценува дека ќе се користи главно за транспорт на дизел. Гасоводот, исто така, во голема мера ќе придонесе за енергетската заштита на Балканот, правејќи ја Северна Македонија енергетски центар со Хеленик Енерџи којшто го проширува својот економски отпечаток во земјата“, пишува порталот.

До 2027 година низ гасоводот ќе протече природен гас

„Истовремено, по одложувањата на соседната земја, завршувањето на изградбата на гасоводот Северна Македонија-Грција што ќе транспортира природен гас што ги покрива основните енергетски потреби на двете земји е одложено за 2027 година. Првичната цел беше гасот да се поврзе во летото 2025 година. Целта на проектот (воден од ДЕСФА) е меѓусебно поврзување на системите за природен гас на Грција и Северна Македонија со цел да се диверзифицираат изворите на снабдување со природен гас во Северна Македонија“, нагласува ЕнерџиМаг.

Преку овој проект, исто така, се очекува да се отвори порта кон соседната земја и за азербејџанскиот гас и за товарите на ЛНГ кои ќе влезат во Националниот систем за природен гас на Грција преку терминалите Ревитуса и Александрополи.

ТЕРНА и гасоводот за водород

Се потсетува дека ТЕРНА е избрана за изведувач на грчкиот дел од гасоводот Грција – Северна Македонија, при што компанијата го презема деталниот проект, набавка на материјали и изградба на гасоводот под висок притисок Неа Месимврија – Евзони/Гевгелија. Вкупната вредност на договорот што треба да се потпише со ДЕСФА може да достигне најмногу 27,37 евра (плус ДДВ), додека неговото времетраење е определено на 18 месеци.

Грчката делница долга 57 километри ќе започне од областа Неа Месимврија и ќе завршува во областа Евзони – Гевгелија. Оттаму ќе започне прекуграничниот крак на проектот, долг 68 километри, кој ќе заврши на подрачјето на Неготино. Гасоводот ќе биде со вкупна должина од 125 километри, со цел меѓусебно поврзување на системите за пренос на гас на двете земји.

Истовремено, ќе биде „Hydrogen Ready“, односно ќе се произведува со технички спецификации за да биде компатибилен со транспорт на до 100% „зелен“ водород. Затоа е предвидено да биде дел од мрежата на цевководи што ќе се развиваат во регионот за транспорт на обновливи извори на гас во иднина.

„Номагас (од страната на Северна Македонија) повторно го објави тендерот од 84 милиони евра за изградба на гасоводот на сопствена територија. Повторното тендерирање се сметаше за единствено изводливо решение за овој дел од проектот да добие финансирање од ЕИБ. Сепак, врз основа на новиот оглас, работите на неговата изградба ќе завршат за 36 месеци – односно до 2027 година, во однос на завршувањето на крајот на 2025 година. Почетокот на работа на проектот ќе биде „закопчан“ со изградбата на делот во Северна Македонија, што значи дека се одложува до 2027 година. Во овој контекст, пет кандидати наводно доставиле понуди на тендерот, додека со доаѓањето на 2025 година се очекува да биде објавен и изведувачот“, потсетува порталот.

Гасоводот ќе ѝ овозможи на Северна Македонија дополнително да ги диверзифицира своите извори на снабдување, истовремено отворајќи нови енергетски коридори кои ќе ги зајакнат енергетските врски на Балканот и ЕУ, намалувајќи ја зависноста од рускиот гас.

Во исто време, Грција ја проширува својата позиција како енергетски столб на Југоисточна Европа, со транспорт на природен гас од грчкиот национален преносен систем за природен гас до Северна Македонија и од таму до остатокот од Европа.

Геостратешкото значење и српскиот крак

Несомнено е дека геополитичката и геостратешката вредност на проектот е зголемена, особено ако во новиот енергетски пејзаж што постепено се појавува го вклучиме и проектот Вертикален коридор за развој на алтернативни рути за снабдување на Балканот, Источна и Централна Европа со природен гас.

Отворајќи ја сликата, во равенката влегуваат и изгледите за изградба на интерконективниот гасовод Северна Македонија-Србија (врз основа на официјални изјави на официјални претставници на српската влада), при што Белград направи важен чекор подалеку од рускиот гас.