Гаши можеби ќе треба да се „нацрта“ пред Обвинителството, ако Собранието ги изгласа измените на Изборниот законик
Уставниот суд може да донесе посебно решение, со кое ќе утврди дека одлуката на Судот не е извршена и за тоа ќе биде известено Јавното обвинителство дека Собранието не ја извршило одлуката, е дел од одговорот на претседателот на Уставниот суд Дарко Костадиновски до невладините кои побараа Судот да го следи остварувањето на уставноста, законитоста и слободите и правата на граѓанинот
Претседателот на Собранието Африм Гаши може да се најде пред Обвинителството ако не ја спроведе одлуката на Уставниот суд, откако пратениците, наместо да го намалат, повторно предложија повисок праг на потребни потписи за учество на независните кандидати на изборите. Ова ќе следува доколку Собранието ги изгласа измените на Изборниот законик и повторно го „крене високо“ прагот за независните кандидати. Во таков случај, Уставниот суд може да донесе посебно решение, со кое ќе утврди дека неговата одлука не е извршена и за тоа ќе го извести Јавното обвинителство дека Собранието не ја извршило одлуката на Судот.
Препорачано
Ова е дел од одговорот на претседателот на Уставниот суд Дарко Костадиновски до невладините организации кои побараа Судот да го следи остварувањето на уставноста, законитоста и слободите и правата на човекот и граѓанинот и да усвои посебен извештај во кој ќе укаже на потребата за преземање мерки за нивно остварување и заштита и ќе го достави до надлежниот орган.
– Уставниот суд по свое наоѓање може да усвои посебен извештај во кој ќе укаже на потребата за преземање мерки за нивно остварување и заштита и ќе го достави до надлежниот орган, односно врз основа на претходно добиени податоци и известувања, Уставниот суд може да донесе посебно решение со кое ќе утврди дека неговата одлука не е извршена и ќе го извести надлежното јавно обвинителство, како и органот што го именувал или избрал раководителот на органот или телото кое не ја извршило одлуката на Судот – вели Костадиновски во дописот до невладините.
Костадиновски им посочил и дека Уставниот суд не може да постапува, односно да донесе посебен извештај по најновите предлог-измени на Изборниот законик се додека Собранието не ги усвои, бидејќи засега се надвор од правниот промет.
– Со оглед на тоа што вашето барање се однесува на реализирање на уставната надлежност на Уставниот суд – оценување на уставноста на Предлог на закон за изменување и дополнување на Изборниот законик по скратена постапка, Суд, согласно Уставот и Актот на Судот, е надлежен да ја цени уставноста на законите, а не на предлог- законите. Следствено на ова, Уставниот суд, од аспект на апстрактната контрола, е надлежен да ја цени уставноста и законитоста на позитивното право, односно на општите прописи и општите акти што се дел од правниот поредок и нивната уставност и законитост во време на нивното важење – вели Костадиновски во дописот до невладините.
Невладините од Костадиновски побараа да биде усвоен посебен извештај за измените на Изборниот законик, кои се пред гласање во Собранието, но не се донесени, бидејќи власта не успеа да обезбеди Бадентерово мнозинство. Тие наведуваат дека во Предлог-законот се предложени нови членови кои треба да ги заменат двата члена кои Уставниот суд ги укина, односно одредбите кои предвидуваа еден отсто потребни потписи од вкупниот број избирачи за кандидирање на независни листи.
– Предложениот член е дури и полош од укинатиот, со над еден отсто. Предложените измени повторно се направени сосема нетранспарентно, во скратена постапка, без јавна расправа и повторно без аргументирано објективно образложение зошто се зголемува потребниот број потписи. Собранието со ваков предлог бескрупулозно ја погазува одлуката на Уставниот суд и правните стојалишта наведени во неа и повторно предлага член што не е во согласност со одредбите од Уставот. Со оглед дека со новиот член 60-а, бројот на потписи потребни за независни листи при кандидирање пратеници останува 1.000, што значи се враќа назад на решението кое цели 18 години беше идентично и применувано во практиката сѐ до појавувањето на независните кандидати на локалните избори во Скопје во 2021 година, кристално јасна е намерата со зголемувањето на бројот на потребни потписи само за независните кандидати – велат невладините.
Тие бараа претседателот на Судот со својот авторитет и интегритет да се обрати до јавноста и да испрати силна порака дека „Уставниот суд не е само нем набљудувач, туку чувар на уставноста, особено кога се загрозува демократското право на учество во процесите на носење одлуки кои нѐ засегаат сите. Ова се моменти во кои не се одредува само изборен модел, туку и насока – дали остануваме правна држава или потклекнуваме под авторитарната матрица на изборен инженеринг со нарачани правила во корист на привилегирани играчи“.
Предложениот број на потребни потписи е од 100 до 1.000, но и 3.500 за Град Скопје. Најголем дел од поставените прагови надминуваат 1 отсто од избирачите, што е решение полошо од тоа што Уставниот суд го укина во мај годинава.
До распишување на локалните избори има еден месец и во тој рок пратениците треба да донесат измени на Изборниот закон со понизок праг за учество на независните кандидати.
