Низа контроверзии и различни толкувања предизвикаа предлог-измените на Законот за лични карти, поднесени од политичката партија БЕСА, со кои би се овозможил влез на етничката припадност во документот за лична идентификација. Текстот поднесен од пратениците од владејачкото мнозинство не дефинира дали на граѓаните ќе им се остави избор при издавањето на овој документ.

„Со членот 1 на овој Предлог на закон се предвидува допрецизирање на одредбата на членот 5 став 2, во која предвидуваме во податоците на образецот за лична карта да се додаде и „етничката припадност“ на сите етнички заедници предвидени со Уставот на Република Северна Македонија“, пишува во предложените измени.

Пратеникот Павле Трајанов, тврд поборник против оваа идеја, тврди дека од вака изготвениот текст се заклучува дека пред шалтерите на МВР ќе треба да се изјасниме и кои сме, односно на која етничка заедница припаѓаме. Можноста за избор не е нагласена во законот и формулацијата е иста како и за сите други генералии што се бараат, вели Трајанов.

Според пратеникот Кастриот Реџепи, еден од подносителите на предлогот, на граѓаните сепак ќе им се остави избор дали сакаат или не да ја има нивната етничка припадност во личната карта.

– Во измените не се наведува дека граѓаните ќе треба задолжително да се произнесат. При пополнувањето на образецот се остава графа „етничка припадност“ и доколку таа остане празна, на граѓанинот во личната карта ова поле исто така ќе му остане непополнето, веројатно ќе стои „X“ – појаснува Реџепи за „Слободен печат“.

Воедно, без конкретен одговор останува прашањето дали сите етнички заедници ќе можат да се наведат, без ограничување, или само оние што се набројани во Преамбулата на Уставот.

Професорот и поранешен пратеник Ферид Мухиќ вели дека е прифатлива суштината на идејата, но не и начинот на реализација.

– Тоа е податок кој има своја смисла, таква евиденција треба да се води, но дали има смисла да биде во лична карта? Имаме народи кои се тука 500-600 години, други и повеќе, и смешно е да им се одрекува, како на Македонците, на пример, кои веројатно имаат најголемо право на тоа, некаде да ја декларираат својата етничка припадност. Но, тоа не е неопходно да се прави во личната карта – вели Мухиќ за „Слободен печат“.

Политичкиот аналитичар Алберт Муслиу оценува дека БЕСА вложила голем политички капитал во овој предлог, но посочи дека мора да се испитаат сите позитивни и негативни конотации.

– Ова општество е граѓанско, но и мултиетничко, па постојат и етнички права што им припаѓаат на етничките групи. Ако етничката припадност биде ставена како избор, тогаш тоа е легитимно. Ние не сме хомогено општество, како полското на пример, но мора да се направи проценка што се добива, а што се губи – изјави Муслиу за „Слободен печат“.

Инаку, во предлогот на пратениците на БЕСА се бара етничката припадност да биде напишана веднаш после графата за државјанството, кое согласно Договорот од Преспа, би гласело „македонско/граѓанин на Република Северна Македонија“.

Најголемите политички партии претставени во Собранието ја поддржаа иницијативата на БЕСА, која, како што се наведува, била дел од коалицискиот договор со СДСМ. Премиерот Зоран Заев е уверен дека измените ќе се имплементираат и ја обвини ВМРО-ДПМНЕ дека лажно се залага „за“ идејата, а всушност ја кочи, како и други предлози, со ставот дека нема да гласа закони кои ќе овозможат употреба на новото уставно име. Токму една од измените во овој законски предлог предвидува имплементација на името „Република Северна Македонија“ во личните карти.

Поддршка за предлогот најавија и пратениците од ДУИ, Алијанса и Алтернатива. Од мнозинството засега против е единствено Трајанов, а пратеничката од редовите на Либерално-демократската партија Моника Зајкова ни рече дека ќе се почека на партиските органи да го изградат ставот. Партијата Левица, која го критикува предлогот, поднесе 1.230 амандмани и  очекува успешно „кочење“ на процесот.