Последните измени и дополнувања на Изборниот законик предвидуваат гласање со истечени лични документи во последните девет месеци пред изборите. Во дијаспората ќе се организира гласање за претседателските избори, но за да има гласање на парламентарните избори, потребни се 5.355 прифатени пријави од нашинци во странство. Со измените и дополнувањата на Изборниот законик се предвидува и бројот на собрани потписи за независните кандидатски листи за градоначалници, советници и пратеници да биде еден процент од бројот на запишани избирачи во изборната единица за избори за пратеници или пак во општината доколку се работи за локални избори.

-Измените во делот на собирање потписи се препорака од последниот извештај на ОБСЕ/ОДИХР. Препораката гласи дека за да се обезбедат еднакви можност во правото да се кандидираат сите кандидати, потребниот број на потписи за поддршка на независните кандидати треба да биде пропорционален на реалниот број регистрирани гласачи по изборна единица, истакнаа од Државната изборна комисија (ДИК) на денешниот брифинг.

Како што соопштија од ДИК, измените нема да важат за овие парламентарни избори, бидејќи веќе заврши собирањето потписи. Овие одредби ќе се применуваат од следните избори, конкретно за локалните избори во 2025 година.

-На избирачкиот список за претседателските избори ќе бидат запишани сите граѓани со наполнети 18 години заклучно со денот на изборите. Тоа значи дека сите граѓани кои се стекнале со полнолетство до 24 април ќе бидат запишани на избирачкиот список, а за да гласаат ќе треба да предложат важечка лична карта или пасош или, согласно измените на Изборниот законик, личен документ чија важност истекла од 24 јули 2023 година, па се до денот на гласање, изјави портпаролката на ДИК, Љупка Гугучевска.

Оние граѓани кои ќе се стекнат со полнолетство во меѓупериодот од прв до втор круг на претседателските избори нема да можат да гласаат во вториот круг, бидејќи за датум за избори се зема 24 април, како определен ден за претседателски избори.

-Во однос на парламентарните избори, на избирачкиот список ќе бидат запишани граѓани со наполнети 18 години заклучно со денот на изборите – 8 мај. За гласање ќе треба да приложат важечки лични документи или документи чиј рок истекол од 8 август 2023 година па се до денот на гласање, додаде Гугучевска.

На 8 мај, кога ќе се одржат парламентарните избори и вториот круг на претседателските избори, ќе има два избирачки списоци, со две ливчиња. Граѓаните ќе имаат право на избор за кои избори би сакале да гласаат. Поради двојните избори, ДИК предлага да има 7 или 8 членови кои ќе бидат на избирачки список, за да нема метеж на гласачките места.

Дијаспората ќе гласа на претседателски избори, но не и на парламентарните

На 18 март истекува рокот за проверка на гласачите во Избирачкиот список како и за пријавување на гласачите во дијаспората. Според податоците на ДИК, заклучно со 14 март во подрачните одделенија и канцеларии на Комисијата, увид во своите податоци во Избирачкиот список направиле 4859 лица, седум лица поднеле барање за промена на своите податоци, 19 лица поднеле барање за запишување на своите податоци и пет лица поднеле барање за бришење на податоци во Избирачкиот список.

Портпаролката на ДИК Гугучевска објаснува дека без разлика колку прифатени пријави има за гласање во дијаспората, гласање за претседателските избори ќе се организира, но за да се организира за гласање парламентарните избори потребно е да се пријават најмалку 5.355 гласачи во сите 52 конзуларни претставништва или дипломатски канцеларии во странство.

-Претседателски избори во дијаспората со оглед дека претседател на државата се избира според мнозинскиот систем на целата територија на државата, како и на сите континенти каде што живеат нашите државјани се сметаат како една изборна единица ќе бидат организирани во секој случај. За да биде отворено едно гласачко место ДПК или Конзуларна канцеларија на нашата држава во странство треба да бидат пријавени најмалку десет гласачи, изјави портпаролката Гугучевска.

Во однос на парламентарните избори, објаснува таа, пратениците се избираат и во изборната единица во странство според пропорционалниот модел, односно тука има уште еден услов како своевиден цензус. За да биде избран пратеник од Изборната единица 7 треба да освои најмалку онолкав број на гласови колку што освоил пратеник со најмал број на гласови на територијата на државата на последните парламентарни избори.

– За овие избори овој број е 5.355. Значи, најмалку 5.355 гласачи треба да има вкупно регистрирани во сите 52 конзуларни претставништва или дипломатски канцеларии во странство за да може да бидат, пред се, организирани вакви избори. А најмалку, исто така 5.355 гласачи би требало да гласаат за еден кандидат за тој да биде избран, рече Гугучевска.