Премиерот Зоран Заев, заедно со вицепремиерот Никола Димитров и министерот за надворешни работи Бујар Османи, денеска во Софија ќе има работни средби со бугарскиот државен врв, со претседателот Румен Радев и со техничкиот премиер Стефан Јанев. Целта е да се најде решение за спорните прашања што Бугарија ѝ ги наметна на Македонија за да се тргне блокадата за македонските евроинтеграции на претстојниот самит за ЕУ на 22 јуни, за што и самиот премиер Заев завчера рече дека се мали шансите.

И тој, како и најголемиот број аналитичари оценуваат дека преговорите нема да почнат сега во јуни, но се очекува некаков исчекор, особено по силниот ангажман на македонската дипломатија, но и јасните пораки што стигнаа од врвот на САД, Франција, Германија, Холандија, Португалија, Шпанија и други земји.

Заев: Не разговараме за македонскиот јазик

Премиерот Заев и вчера повтори дека за македонскиот идентитет и за македонскиот јазик воопшто не разговараат со Софија.

– Тоа воопшто не е на маса. Разговараме за предлогот што доаѓа од Португалија како претседавач со Европскиот совет, што апсолутно води грижа за нашиот македонски јазик и македонски идентитет, и истовремено води грижа и за бугарските позиции. Тој предлог е навистина инвентивно и креативно решение за кое вреди да се потрудиме – рече Заев.

Тој повтори дека работните групи и досега разговарале за документот што бугарската страна го нарекува Патоказ, а македонската Акциски план, и дека со него е утврдена секторската соработка на сите нивоа со конкретни рокови. Трета тема на која се става фокус во разговорите е интензитетот со кој ќе се закажуваат состаноците на Мешовитата комисија за историски и образовни прашања.

– Тоа се сериозни успеси што досега се постигнати. И јас верувам дека треба да им дадеме шанса на конечно изнаоѓање решение – рече Заев.

За денешната посета на Софија тој рече дека е должен прво на граѓаните да им ги каже своите лични очекувања, бидејќи не сака ниту за себе ниту за народот да ги зголемува очекувањата од тоа што е реално.

– Зошто е реално? Заради тоа што во Бугарија нема ниту парламент, ниту има политичка влада. Фала богу, има желба за разговор и затоа ќе ја искористиме таа желба за разговори и ние ќе ја направиме посетата на Бугарија каде што ќе се видиме и со лидерите на повеќе политички партии. Наша официјална позиција е дека португалскиот предлог е добра основа за постигнување решение и бугарската официјална позиција е дека е добра основа за решение. Ова треба да го искористиме. Ако се постигне решение – супер, ако не се постигне, сигурно ќе е позитивен исчекор кон изнаоѓање решение веднаш штом ќе се формира политичката влада – рече Заев.

Тој го поздрави бугарскиот народ и нивните сегашни и идни лидери кои, како што рече, секогаш зборуваат дека остануваат посветени на интеграцијата на Северна Македонија во ЕУ.

– И навистина сме пријатели и братски народ и тоа треба да го покажат на дело. Јас разбирам дека и браќата понекогаш може да се скараат. Но, дефинитивно Бугарија е должна и треба да ја даде поддршката на РС Македонија затоа што само на тој начин нашето пријателство ќе расте, нашата соработка ќе расте, ќе нѐ почитува Западна и Северна Европа уште повеќе ако бидеме уште посоработливи и наоѓаме повеќе начини како да го зголемуваме тоа што значи секојдневие во соработката и на нашиот народ и на нашите компании, така што тоа се придобивки и за бугарскиот и за македонскиот народ. И верувам дека ќе бидат паметни политичари од двете страни да изнајдат вакво решение – рече Заев.

Првата шанса за датум за меѓувладина конференција е на 22 јуни односно 24 и 25 јуни кога се одржува Европскиот совет. На 6 октомври, посочи Заев, е закажан Европски совет за Западен Балкан во Словенија за време на словенечкото претседателство, што е следна шанса за нас.
Коментирајќи ги обвинувањата од лидерот на опозициската ВМРО-ДПМНЕ Христијан Мицкоски, Заев рече дека исти такви обвинувања имаше дека преку Преспанскиот договор ќе го изгубиме идентитетот.

– Ќе прашам јавно, зарем е можно изгубен идентитет повторно да го изгубиме? Тој ниту бил изгубен ниту ќе се изгуби. Изгубен е веројатно Мицкоски, и ако некој го пронајде, нека го врати во ВМРО-ДПМНЕ, ама не верувам дека и таму ќе биде нешто од помош – рече премиерот.

Решение во фази

Досега јавноста не е запознаена со содржината на португалскиот предлог, иако делови од него беа коментирани од бугарските медиуми. Познато е дека е предложено решението на спорот да не биде условено со преговорите на Македонија со ЕУ, туку билатералните разговори да се одвиваат во рамките на Процесот за стабилизација и асоцијација, каде што Бугарија не може да стави вето, нити да ги блокира преговорите. Се предвидува и двете страни да изгласаат засебни декларации, а македонската страна да потврди дека македонскиот јазик е кодифициран во 1945 година.

Бугарскиот претседател Радев веднаш по предлогот од Брисел побара Македонија да даде правни гаранции за договореното и побара „трајно и неповратно решение“ за да го кренат ветото. За тој предлог министерот Димитров рече дека дозволува да не се договорат сега за сè, односно договарањето да оди во фази – Македонија и Бугарија сега да се договорат за оние прашања што не се спорни, а подоцна за останатите.

И премиерот Заев навести дека на средбите во Софија е можно да се дојде до одредени заклучоци, кои подоцна ќе бидат потврдени од политичката влада.

Додека премиерот се подготвува за средбите во Софија, лидерот на опозицијата Христијан Мицкоски повторно го обвинува за предавство.

– Се подготвува ли ново предавство од квартетот Заев, Бучковски, Османи, Димитров во Бугарија? Овој квартет што државава ја чини многу скапо ќе отпатува во Софија, каде што се спремни да дадат бел лист хартија кој бугарските политичари треба да го натоварат со барања, исти онакви какви што се содржани во Бугарската декларација со која се негира јазикот, идентитетот и историјата на Македонија – напиша Мицкоски на Фејсбук.

Вчера попладне требаше да се одржи седница на комисијата за надворешни работи каде што министерот Османи требаше да открие пред пратениците за што се разговара со Бугарија. Опозициската ВМРО-ДПМНЕ неколку денови го блокираше Скопје, со барање Османи да реферира што содржи Патоказот на кој инсистираше Бугарија.