Ο Manol Pandevski σωστά δήλωσε σχετικά με τέτοιες αντιλήψεις του απελευθερωτικού αγώνα: «Η αναταραχή του Candanki πριν από την επίθεση, η διαμαρτυρία, σχεδόν, σαν να ήταν απούσα. Το κίνημα σχεδιάστηκε για αόριστο μεγάλο χρονικό διάστημα. θα λειτουργήσει ως σταδιακή αναβίωση νέων, πιο ευνοϊκών θέσεων για το έργο της απελευθέρωσης, ως κάποιου είδους εξέλιξη στη μακροπρόθεσμη εξέλιξη. Για την Jane Candański, οι εκλογές είναι μια κοινωνική πρωτοβουλία και η εξέγερση είναι μια πράξη γυναικών, στις οποίες δεν μπορούν να καλέσουν να προχωρήσουν, και οι εκλογές μπορεί να διαρκέσουν πολύ».

Αυτός ο καθορισμός της στρατηγικής και της τακτικής του Σαντάνσκι, σε αντίθεση με τη στρατηγική της Οργάνωσης, που είχε ως στόχο να ξεσηκώσει γρήγορα μια εξέγερση για να απελευθερωθεί από την οθωμανική κυριαρχία, στην πραγματικότητα έκανε τη διαφορά μεταξύ του ίδιου και των οπαδών του και της υπόλοιπης Οργάνωσης. Και, με τη σειρά τους, πολλές άλλες παρεξηγήσεις και συγκρούσεις μεταξύ των Σέρβων και της δεξιάς στο MRO προέκυψαν από αυτή τη διαφορά.

Εξελικτική στρατηγική

Αυτός ο λεγόμενος εξελικισμός στον αγώνα, που προπαγάνδισαν οι Ντέλτσεφ και Σαντάνσκι, ήταν στην πραγματικότητα μια βαθιά ρεαλιστική και μακροπρόθεσμη στρατηγική για την απελευθέρωση της Μακεδονίας και του μακεδονικού λαού. Αυτός ο εξελικισμός έδειχνε την αναγκαιότητα της αυτοοργάνωσης για αγώνα και αυτοαπελευθέρωση από την Τουρκοκρατία. Αυτός ο εξελικισμός οδήγησε τις δυνάμεις της Μακεδονικής επαναστατικής οργάνωσης να εργαστούν πάνω στην αρχή της ενδελεχούς προετοιμασίας του πληθυσμού για επαναστατικό αγώνα. Αυτό απαιτούσε να δουλέψουμε με εκπαιδευτικά και προπαγανδιστικά μέτρα στον μακεδονικό πληθυσμό για να ανυψωθεί η αγωνιστική του συνείδηση. Χρειάστηκε πρώτα να επιτευχθεί μια ικανοποιητική υλική βάση για τη διεξαγωγή ένοπλου αγώνα και στη συνέχεια να κηρυχτεί η έναρξη μιας πανεθνικής μακεδονικής εξέγερσης.

Όλα αυτά σημαίνουν ότι ο Σαντάνσκι ήταν αντίθετος στον τυχοδιωκτισμό που επιβλήθηκε από τους υπερκείμενους και που αποτυπωνόταν στην προσπάθεια εξέγερσης με κάθε κόστος... Ακριβώς γι' αυτό, για παράδειγμα, σε ένα "Okpyžnica" από τις αρχές του 1905, υπογεγραμμένο από την Τζέιν και Σε επιστολή του προς την ηγεσία του κύκλου του Κυττάρου, έγραψε μεταξύ άλλων: «Τι μεγάλο κίνδυνο αντιπροσωπεύει αυτό το νέο κεφάλαιο σε αυτό για την ανεξαρτησία του Οργανισμού». Ενώ η κυβέρνηση παίζει με ανοιχτά καπέλα, ο Capafov θα υπηρετεί με τα πιο ύπουλα χρήματα και με κάθε τρόπο θα προσπαθήσει να μην θεωρηθεί ξεχωριστό έγκλημα στην εγκληματική πράξη. Ντπυγάπη, μην σας ξεγελάει η δημοτικότητα του Καπάφοφ. Θα ενημερωθεί για τις συνθήκες από αύριο το απόγευμα. Η πΓΔΜ δεν χρειάζεται να αναζητήσει βοήθεια έξω από τον εαυτό της, συμπεριλαμβανομένης της πόλης Cebeci. Η ελευθερία της δεν θα είναι δώρο, γιατί είναι ένα αιματηρό λύτρο, που πληρώνεται με χιλιάδες θυσίες όπως έχουμε δώσει και συνεχίζουμε να δίνουμε. Αυτό πρέπει να αποφεύγεται καλύτερα».

Για να κατανοήσουμε τις ενέργειες του Σαντάνσκι και των υποστηρικτών και οπαδών του, είναι απαραίτητο να γνωρίζουμε την ουσία της ιδεολογικής διαίρεσης στο μακεδονικό επαναστατικό κίνημα μεταξύ συγκεντρωτών και υπερεξουσιαστών, δηλαδή υποστηρικτών της Κεντρικής Επιτροπής του MRO και του Ανώτατου Μακεδονικού Επιτροπή (VMK). Δηλαδή, μετά την ίδρυση του MRO στη Θεσσαλονίκη το 1893, η βουλγαρική αυλή και η βουλγαρική πολιτική ελίτ δημιούργησαν το VMK στη Σόφια από Μακεδόνες μετανάστες. Αυτή η Επιτροπή αποτελούνταν κυρίως από αξιωματικούς του βουλγαρικού στρατού που ήταν μακεδονικής καταγωγής. Έκτοτε, αναπτύχθηκε μια σύγκρουση μεταξύ VMK και MRO, η οποία είχε πολλά χαρακτηριστικά και διεξήχθη σε διαφορετικά επίπεδα και με διαφορετικά μέσα. Βασικά, επρόκειτο για το ποιος έπρεπε να ηγηθεί του μακεδονικού επαναστατικού κινήματος, εάν θα επιτρέψει την άμεση παρέμβαση του βουλγαρικού κράτους σε αυτόν τον αγώνα και εάν η ζητούμενη «αυτονομία» είναι μόνο ένα στάδιο για την ένταξη στη Βουλγαρία ή ένας αγώνας για το μακεδονικό κρατισμό.

Μετά την αποτυχημένη εξέγερση του Ίλιντεν, η MRO άρχισε να χωρίζεται σε δύο πτέρυγες, που ονομάζονται υπό όρους "αριστερά" και "δεξιά", που πρόσφατα ονομάζονται επίσης ως "μεταρρυθμιστική δημοκρατική" πτέρυγα και "συντηρητική" πτέρυγα. Η δεξιά πλησίασε σταδιακά και συγχωνεύθηκε με τους πρώην υπερασπιστές και ηγήθηκαν οι Χρίστο Μάτοφ, Χρίστο Τατάρτσεφ, Ιβάν Γκαρβάνοφ και Μπορίς Σαράφοφ, ενώ της αριστεράς οι Τζέιν Σαντάνσκι, Χρίστο Τσερνοπέεφ και Ντίμο Χάντζι Ντίμοφ.

Η μάχη κοντά στο χωριό Kashina

Ο Σαντάνσκι φανέρωσε πιο ανοιχτά την αρχή των αρχών, ανοιχτή, αδιάλλακτη και συνεπή κατά της υπεροχής του με την ετοιμότητά του να εναντιωθεί στις ένοπλες δυνάμεις που στάλθηκαν από τη Σόφια, από το VMK στο εσωτερικό της Μακεδονίας. Ο αγώνας κοντά στο χωριό Kashina, στις 8 Απριλίου 1905, τον οποίο ο Dimitar Dimeski σημειώνει με μεγάλη ακρίβεια ως «σύμβολο του ασυμβίβαστου αντικυριαρχικού αγώνα του Jane Sandanski», επιβεβαιώνει ξεκάθαρα τα δηλωθέντα ευρήματα. Σύμφωνα με τα στοιχεία που εξάχνωσε ο Dimeski, στην ενέδρα που έστησαν οι μπάντες του Sandanski, με επικεφαλής τους δούκες Atanas Spasov-Taskata Serski και Atanas Tesovaliat, στην ενέδρα του λόχου Vrhovist του Jurdan Stojanov, σκοτώθηκαν επτά Βρχοβιστές και έξι τραυματίστηκαν. . Η πλειοψηφία του λόχου των Βρχοβιστών παραδόθηκε και αιχμαλωτίστηκε. Τέσσερις από τους συλληφθέντες καταδικάστηκαν σε θάνατο και σκοτώθηκαν.

Απλώς, η ξεκάθαρη και αδιάλλακτη αντίθεση της επιταγής του σουπριμιστή και του νεοσυντηρητικού για τη συνύπαρξη Μακεδόνων και Βουλγάρων και η συνακόλουθη αναγκαιότητα για κρατική ενοποίηση, ό,τι δεν συγχωρέθηκε και δεν μπορεί να συγχωρεθεί ο Σαντάνσκι και οι Σαντανιστές. За тоа колкав бил ваквиот нивен антиврховизам, убаво може да послужи како илустрација искажувањето на самиот Јане Caндaнcки нa eдно coвeтyвaњe вo Coфиja, oдpжaно нeпocpeднo пpeд yбиcтвoтo нa Capaфoв и Гapвaнoв, a нa кoе cе бapaлo pacчиcтyвaње нa oднocитe мeѓy двeтe крилa нa мaкeдoнcкaтa peвoлyциoнepнa оpгaнизaциja.

Имено, според Христо Силјанов: „Caндaнcки oбjacнyвaшe вo oпшти цpти дeкa тpeбa дa cе paбoти зa paзбyдyвaњe нa cвecтa нa нapoднитe мacи, дeкa cе тиe caмocтoeн нapoд, дeкa имaaт пpaвo нa cлoбoдeн живoт и дeкa тpeбa дa cе бopaт зa извojyвaњe нa cвоjaтa cлoбoдa бeз дa θα βασιστούν στη βοήθειά τους, γιατί αυτοί που θα έρθουν να τους απελευθερώσουν θα έρθουν στην πραγματικότητα να τους ξεχάσουν». Ο Σαντάνσκι πίστευε ότι «όποιος ταράζεται είτε στη Μακεδονία είτε έξω από αυτήν με βάση την απελευθέρωση και την ένωση των Βουλγάρων, θα έπρεπε να αντιμετωπίζεται εχθρικά από το VMORO, όπως οι σερβικές και οι ελληνικές ταραχές και ομάδες αντιμετωπίζονται από την Οργάνωση».

(συνεχίζεται)

Διαβάστε τα υπόλοιπα μέρη του φειγιέ: Η Τζέιν Σαντάνσκι και ο Σαντανισμός στο Μακεδονικό απελευθερωτικό κίνημα

ΜΕΡΟΣ ΠΡΩΤΟ: Οι ανώτατοι ηγέτες αναζητούσαν το «κεφάλι του Σαντάνσκι»! (1)

ΔΕΥΤΕΡΟ ΜΕΡΟΣ: Ο «Δηλητηριώδης Μακεδονισμός» του Σαντάνσκι (2)

ΜΕΡΟΣ ΤΡΙΤΟ: Οι δολοφονίες των Γκαρβάνοφ και Σαράφοφ (3)

ΜΕΡΟΣ ΤΕΤΑΡΤΟ: Η Επανάσταση των Νεότουρκων και η Τζέιν Σαντάνσκι (4)

ΜΕΡΟΣ ΠΕΜΠΤΟ:Μανιφέστο του Σαντάνσκι προς όλα τα έθνη της αυτοκρατορίας (5)

ΜΕΡΟΣ ΕΚΤΟ: Ο Σαντάνσκι είναι στόχος πολλαπλών δολοφονιών (6)

ΕΒΔΟΜΟ ΜΕΡΟΣ: Ο Σαντάνσκι εκκαθαρίστηκε στην πλάτη, από ενέδρα (7)

ΜΕΡΟΣ ΟΓΔΟΜΟ: Απαξίωση του χαρακτήρα της Τζέιν και της πολιτικής του (8)

ΕΝΑΤΟ ΜΕΡΟΣ: Ο αγώνας του Σαντάνσκι για την ανεξαρτησία της ΠΓΔΜ (9)