Откако ги започна чистките во Службата за безбедност и Обвинителството, украинскиот претседател Володомир Зеленски почна да се занимава и со политичките и параполитичките структури во земјата.

Сергиј Власенко, украински претставник од партијата Баткившчина (партијата предводена од познатата украинска политичарка Јулија Тимошенко), објави документ на својата Фејсбук страница. Станува збор за (таен) декрет за одземање на украинското државјанство на неколку луѓе од висок профил, и тоа олигархот Игор Коломојски, бизнисменот и политичар Генадиј Корбан и претставникот на проруската партија Опозиција за живот Вадим Рабинович.

На 19 јули слични информации се појавија во бројни украински медиуми, повикувајќи се на разузнавачки извори. Самата потврда не дојде од кабинетот на претседателот бидејќи се работи за таен декрет. Исто така, иако неколку неповрзани извори го потврдија потпишувањето на указот, неговата содржина е нејасна. Бидејќи во декретот се споменуваат доверливи информации на луѓе, таквите декрети не се објавуваат во јавноста. Сепак, настаните што следеа по оваа објава покажаа дека државјанството на неколку високи украински функционери, вклучително и на споменатите тројца, навистина им е одземено.

Генадиј Корбан, кој дознал за веста додека бил во Лондон, се обидел да се врати во Украина. Според полицијата, на граничниот премин Смилница го запленила „мерцедесот“ со кој се движел. Граничната полиција го известила Корбан дека со претседателски указ му е одземено државјанството и не му дозволиле да влезе во Украина.

Што се случи?

Бидејќи Корбан бил надвор од земјата, со оваа уредба му бил забранет влез во земјата, но тоа не е случај со Игор Коломојски, а во врска со ова, украинскиот политичар Борислав Береза ​​постави неколку прашања. „Ако Коломојски нема државјанство, а Корбан не смее да влезе во Украина, тогаш имам три прашања: врз основа на што Коломојски е во Украина? Кога ќе биде депортиран? И каде?

Бидејќи опозициските политичари веќе зборуваат за ова прашање, а тоа ja поткрепува и состојбата на граничниот премин, се чини дека претседателот Зеленски навистина потпишал таен указ за одземање државјанство на високи функционери. Се поставува прашањето зошто. Бидејќи Вадим Рабиновиќ е основач на проруската партија Опозиција за живот и близок пријател на Виктор Медведчук, јасно е зошто му е одземено државјанството. Со Корбан и Коломојски ситуацијата е многу посложена и подлабока.

Формалната причина за одземање на државјанството на сите горенаведени би било доброволно стекнување државјанство на друга земја. Според законот за државјанство, ваквата постапка е доволна причина за одземање на украинското државјанство. Сите тројца споменати погоре, освен украинско, имаат и израелско државјанство, а Коломојски има и кипарско.

Бидејќи Украина ја има петтата по големина еврејска заедница во Европа и дванаесетта во светот, не е чудно што во неа има толку голем број влијателни луѓе со еврејско потекло. Во 2012 година, центарот Менора, веројатно еден од најголемите центри на еврејската заедница во светот, беше отворен во Днепар, од каде што потекнуваат Коломојскиј и Корбан.

Игор Коломојски

Најпознатото име на листата е олигархот Игор Коломојски. Коломојски е типичен симбол на олигархизацијата на Украина во деведесеттите години. Во транзицијата од социјализам во олигархиски капитализам што ги погоди постсоветските области, Коломојски стана еден од најбогатите луѓе во Украина. Тој е еден од основачите на конгломератот „Приват Груп“, со седиште во Днепар, кој е сопственик на Приват банка – најголемата комерцијална банка во Украина.

Покрај тоа што е најголемата комерцијална банка, таа е една од ретките преостанати банки во Украина која не е во странска сопственост. Покрај тоа, „Приват Груп“ ја контролира речиси целата металуршка индустрија во Днепар. Има 42% (што ја прави најголем акционер) на УКРНАФТА, најголемата компанија за екстракција и преработка на нафта и природен гас во Украина. Според Форбс, Коломојски вреди милијарда долари. Сепак, се проценува дека тој поседувал најголемо богатство во 2010 година, кога имал 6,2 милијарди долари.

Со години, тој го користел своето влијание во политичките борби во Украина. По завршувањето на вториот мандат на претседателот Кучма, Коломојски се спротивстави на Виктор Јанукович и неговата Партија на регионите. Тие дадоа одредена поддршка на тогашната проевропска опција предводена од Виктор Јушченко. Сепак, Коломојски најмногу се грижел за сопствените интереси, а во подоцнежниот конфликт меѓу двата табора во портокаловата коалиција, тој понекогаш го поддржуваше Јушченко, а понекогаш и Тимошенко.

Покрај тоа, Коломојски беше и привремен гувернер на Днепропетровската област, во 2015 година беше разрешен од претседателот Порошенко.
Така, на последните претседателски избори, Коломојски одигра важна улога. Тој беше далеку од ривал на претседателот Зеленски и на актуелната влада. Станува збор за личност која практично му го постави патот на идниот претседател.

Огромен медиумски простор

Коломоски го поседува и телевизискиот канал 1+1, на кој се емитувала серијата Слуга на народот, во која се појавувал и самиот Зеленски во неговата претседателска кампања. Поддршката на Коломојски и луѓето околу него не беше ограничена само на огромниот медиумски простор. Кадрите од таа олигархиска средина од почетокот беа интегрирани во кампањата, а подоцна некои влегоа во парламентот.

Специфична беше мотивацијата на олигарсите да го поддржат Зеленски. Поранешниот претседател Порошенко одлучи да ја национализира „Приват банк“ во 2015 година, а Коломојски не можеше да дозволи Порошенко уште еднаш да стане претседател. Покрај тоа, во април 2019 година, ФБИ започна истрага во која беа вклучени Коломојски и неколку други украински бизнисмени поради нивните зделки во Западна Вирџинија и Охајо. Судот во САД изјави и опиша како Коломојски ја користел својата контрола врз Приват банка за да префрли пари од Украина во САД преку лажни компании и офшор сметки.

Генадиј Корбан

Слично на Коломојски, Корбан е исто така „постсоветски хибрид“ на бизнисмен и политичар. Додека Коломојски беше гувернер, Корбан беше негов заменик. Но, поврзаноста со Коломојски сепак се враќа малку подалеку во минатото. Во 1990-тите Корбан станал деловен партнер на Коломојски. Во 2005 година, Корбан бил назначен во надзорниот одбор на УКРНАФТА, компанија во мнозинска сопственост на Приват Груп.

Неговото богатство се проценува на 55 милиони долари. Во 2015 година ја основал локалната партија УКРОП, која беше опозиција на Порошенко. На национално ниво, партијата не е од големо значење, но доби мнозинство на локалните избори и Борис Филатов стана градоначалник на Днепар. Корбан, секако, е близок пријател на градоначалникот Борис Филатов. Општо земено, и двајцата владеат со градот.

Недолго по изборите, тој заврши во истражен затвор по драматичните рации насочени кон канцелариите на УКРОП низ целата земја, во кои учествуваа околу 500 офицери на Службата за безбедност, за што Корбан го обвини Порошенко, со кого во тоа време имаше јавна расправија. Веројатно, апсењето на Корбан беше продолжение на конфликтот меѓу Порошенко и Коломојски. Како дел од групата собрана околу Коломојски, тој се приклучи на кампањата на Зеленски, но тоа го направи и од лични причини, со цел Порошенко да ги загуби следните избори.

Односот меѓу претседателот и локалната власт во Днепар

Откако Зеленски дојде на власт, локалната власт во Днепар има прилично тешки односи со кабинетот на претседателот. Во 2019 година Филатов постави ултиматум, заканувајќи се дека ќе ја напушти функцијата градоначалник доколку Централниот мост во Днепар не биде завршен. Потоа следеа истраги во градското собрание и увиди од полициски службеници со цел да се контролираат буџетските средства.

Кабинетот на претседателот и локалната власт на крајот успеаја да најдат заеднички јазик. Од почетокот на војната, Корбан и Филатов ја водат одбраната на областа. Како резултат на тоа, тие дополнително ги зајакнаа своите позиции во таа област. Но, тоа не е главната причина за овој конфликт.

Неодамна, американската конгресменка со украински корени, Викторија Спарц, го повика шефот на кабинетот на претседателот на Украина, Андреј Јермак во моментот на разузнавачката криза што се случи во Украина, кога претседателот Зеленски го разреши шефот на Службата за безбедност на Украина и неговиот долгогодишен пријател. Таа го нарече „долгорочен внатрешен проблем“ и практично повика на негово разрешување.

Кабинетот на претседателот смета дека повикот дошол откако Корбан и Филатов лажно ја информирале конгресменката. Конгресменката е во добри односи со Филатов, а оваа теза ја изнесе и советникот на шефот на кабинетот на претседателот Олексиј Арестовиќ.

Одземање на државјанство

Во интервју за украинските медиуми, еден од членовите на блискиот круг на претседателот Зеленски рече: „Не се работи за одземање на државјанството. Таа процедура не постои. Се работи за престанок. Со други зборови, може да има обновување.“.

Поради сложеноста на украинската бирократија, тајноста на декретот, како и можноста за отворен конфликт, декретот не се чини дека е целосно отворена одмазда, бидејќи покрај Коломојски и Корбан без државјанство останаа и некои други помалку познати луѓе. Пример е споменатиот Вадим Рабинович, кој нема никаква врска со оваа „одмазда“. Исто така, се тврди дека во тој круг без државјанство паднал и еден претставник од редовите на владејачката партија.

Текстот е преземен од хрватски „Индекс“ и е коментар на новинарот Иван Човиќ.