Враќањето на Доналд Трамп во Белата куќа ќе ја преобликува американската надворешна политика, ветувајќи потенцијални радикални промени на повеќе фронтови додека делови од светот се зафатени од војна и неизвесност.

За време на изборната кампања, Трамп даваше генерални политички ветувања, често без конкретни детали, засновани на принципите на неинтервенционизам и трговски протекционизам – или како што тој го нарекува, „Америка на прво место“.

Неговата победа сигнализира еден од најзначајните потенцијални прекини во пристапот на Вашингтон кон надворешните работи во услови на паралелни кризи изминатите години.

За време на кампањата, Трамп постојано повторуваше дека може да ја заврши војната меѓу Русија и Украина „за еден ден“.

Запрашан како, тој предложи посредување во договорот, но одби да даде конкретни детали.

Истражувачката студија напишана од двајца поранешни началници за национална безбедност на Трамп во мај наведува дека САД треба да продолжат да испраќаат оружје во Украина, но да ја условат поддршката Киев да влезе во мировни преговори со Русија.

За да ја интересира Русија, Западот ќе вети дека ќе го одложи толку посакуваниот влез на Украина во НАТО.

Поранешните советници изјавија  дека Украина не треба да се откаже од надежта дека ќе ја врати целата своја територија под руска окупација, туку треба да преговара врз основа на сегашните линии на фронтот.

Демократските противници на Трамп, кои го обвинуваат за помирување со рускиот претседател Владимир Путин, велат дека неговиот пристап кон Украина е еднаков на предавање и ќе ја загрози цела Европа.

Тој постојано тврди дека негов приоритет е да се стави крај на војната и да се запре трошењето на американските ресурси.

Неговиот пристап „Америка на прво место“ за ставање крај на војната се однесува и на стратешкото прашање за иднината на НАТО, трансатлантската воена алијанса „сите-за-еден“, еден-за-сите, првично основана по Втората светска војна како бедем против Советскиот Сојуз.

НАТО сега има повеќе од 30 земји, а Трамп долго време беше скептичен кон Алијансата, обвинувајќи ја Европа за „слободно однесување “ на сметка на американската заштита.

Дали тој на крајот ќе ги повлече САД од НАТО, што би претставувало најзначајна промена во трансатлантските одбранбени односи во речиси еден век, останува прашање на дебата.

Некои од неговите сојузници сугерираат дека неговиот цврст став е само преговарачка тактика за принудување на земјите членки да ги исполнат насоките за трошоците за одбраната на кои се обврзале.

Но, реалноста е дека лидерите на НАТО ќе бидат сериозно загрижени за тоа што значи неговата победа за иднината на алијансата и како нејзиниот застрашувачки ефект се перципира од непријателските лидери.

Како и во случајот со Украина, Трамп вети дека ќе донесе „мир“ на Блискиот Исток – навестувајќи го завршувањето на војната меѓу Израел и Хамас во Газа и војната меѓу Израел и Хезболах во Либан, но не кажа точно како.

Тој постојано повторуваше дека доколку тој беше на власт, а не Џозеф Бајден, Хамас немаше да го нападне Израел поради неговата политика на „максимален притисок“ врз Иран, кој ја финансира групата.

Генерално, веројатно е дека Трамп ќе се обиде да се врати на таа политика, според која ги повлече САД од иранскиот нуклеарен договор, воведе построги санкции кон Иран и го уби генералот Касем Сулејмани – најмоќниот воен командант на Иран.

Во Белата куќа, Трамп водеше енергична произраелска политика, прогласувајќи го Ерусалим за главен град и преместувајќи ја американската амбасада таму од Тел Авив – потег што ја налути христијанската евангелистичка база на Трамп – клучен републикански гласачки блок.

Израелскиот премиер Бенјамин Нетанјаху го нарече Трамп „најдобриот пријател што Израел некогаш го имал во Белата куќа“.

Но, критичарите тврдат дека неговите политики имаа дестабилизирачки ефект врз регионот.

Палестинците ја бојкотираа администрацијата на Трамп, поради повлекувањето на Вашингтон од нивното барање за Ерусалим – град кој го формира историскиот центар на националниот и верскиот живот за Палестинците.

Тие беа дополнително изолирани кога Трамп посредуваше во таканаречениот „Абрахамски договор“, историски договор за нормализирање на дипломатските врски меѓу Израел и неколку арапски и муслимански земји.

Тој го направи ова без Израел да мора да прифати идна палестинска држава покрај себе – таканареченото решение за две држави – што претходно беше услов на арапските земји за таков регионален договор.

Земјите учеснички наместо тоа, добија пристап до најсовременото американско оружје во замена за признавање на Израел.

Палестинците беа оставени на една од најизолираните точки во нивната историја од единствената сила која навистина можеше да изврши притисок врз двете страни во конфликтот – дополнително намалувајќи ја нивната перцепирана способност да се бранат на теренот.

Трамп даде неколку изјави за време на кампањата велејќи дека сака војната во Газа да заврши.

Имаше сложени, понекогаш нефункционални односи со Нетанјаху, но сигурно има способност да изврши притисок врз него.

Исто така, има историја на силни врски со лидерите во клучните арапски земји кои имаат контакти со Хамас.

Не е јасно како ќе успее да постигне рамнотежа помеѓу желбата да покаже силна поддршка за раководството на Израел додека истовремено се обидува да ја доведе војната до крај.

Сојузниците на Трамп честопати ја прикажуваа неговата непредвидливост како дипломатска предност, но во екстремно конфронтирачки и нестабилен Блиски Исток во услови на криза од веќе историски размери, не е очигледно како тоа би се одвивало.

Трамп ќе мора да одлучи како – или дали – да го продолжи прекинатиот дипломатски процес што го започна администрацијата на Бајден за да постигне прекин на огнот во Газа во замена за ослободување на заложниците кои ги држеше Хамас.

Во овие глобални теми се наментува и прашањето на неговиот однос кон Кина.

Пристапот на САД кон Кина е нејзината најважна стратешки област на надворешната политика – и една од највлијателните врз глобалната безбедност и трговија.

Додека беше на функцијата, Трамп ја прогласи Кина за „стратешки конкурент“ и воведе царини за увоз на некои кинески стоки во САД.

Ова го натера Пекинг да возврати со воведување царини за увоз на некои американски стоки.

Имаше напори за деескалација на трговскиот спор, но пандемијата на ковид го направи тоа невозможно и односите се влошија кога поранешниот претседател го нарече ковид „кинески вирус“.

И додека администрацијата на Бајден тврдеше дека преземала поодговорен пристап кон кинеската политика, таа всушност задржа многу од увозните царини од времето на Трамп.

Трговската политика стана тесно поврзана со перцепцијата на американските домашни гласачи за заштита на работните места во американскиот производствен производ – иако всушност повеќето од долгорочните падови на бизнисот во традиционалните американски индустрии како што е челикот имаат повеќе врска со автоматизацијата на фабриките и промените во производството отколку со глобална конкуренција и преместување.

Трамп го пофали кинескиот претседател Си Ѓинпинг како „брилијантен“, но „опасен“ и исклучително ефикасен лидер кој контролира 1,4 милијарди луѓе со „цврста рака“ – дел од она што неговите противници го карактеризираат како восхит на Трамп за „диктаторите“.

Многу е веројатно дека поранешниот претседател ќе се оддалечи од пристапот на администрацијата на Бајден за градење посилни безбедносни партнерства на САД со другите регионални земји со цел да ја заузда Кина.

САД упорно обезбедуваат воена помош за независниот Тајван, кој Кина го гледа како отцепена провинција која на крајот ќе мора да се врати во Пекинг.

Трамп во октомври рече дека ако се врати во Белата куќа, нема да мора да користи воена сила за да ја спречи кинеската блокада на Тајван, бидејќи претседателот Кси многу добро знае дека ќе воведе исклучително штетни царини за Кинески увоз ако тоа се случи.