ВИДЕО | Андоновиќ: Покрај демилитаризацијата, Израел има и други причини за контрола на појасот Газа?

Израел продолжува да напредува на теренот во Појасот Газа. Премиерот Бенјамин Нетанјаху во неколку наврати изјави дека Тел Авив ќе ја задржи контролата врз појасот додека не се демилитаризира и дерадикализиран. Нетанјаху, исто така, се чини дека му пркоси на сигналот на администрацијата на Бајден дека ако израелските одбранбени сили (ИДФ) успеат да го поразат Хамас, Израел треба да дозволи палестинските власти целосно да ја преземат власта.
Сепак, некои експерти веруваат дека не е само демилитаризацијата на Појасот Газа единствената причина за настојувањата на Тел Авив да го надгледува регионот, туку се работи за неискористеното гасно поле наречено „Газа Марин“.
„Газа Марин“ е поле за природен гас лоцирано на 36 километри (22 милји) од брегот на Појасот Газа на длабочина од 610 метри. Се проценува дека содржи 32 милијарди кубни метри природен гас, а е дополнет со помало поле кое содржи приближно три милијарди кубни метри гас, во близина на палестинските и израелските територијални води, наведуваат западните медиуми.
Полето било откриено од Бритиш Гас во 1999 година, откако му доделил 25-годишна офшор лиценца на енергетскиот конзорциум на Палестинската управа.
Покрај правото да истражува оваа лиценца и дала и право да ги развие сите откриени полиња и да ја инсталира потребната инфраструктура. Додека „Бритиш Гас“ презел 90% од уделот во лиценцата, останатите 10% ја купила фирмата „Консолидирани Контракторс Компани“ (ЦЦЦ), градежен гигант од Блискиот Исток, наведуваат нафтените експерти
Проектот наводно бил заглавен во контроверзии од самиот почеток. Според американскиот социолог и автор Мајкл Херман Шварц, Тел Авив во тоа време наводно инсистирал Израел да го контролира профитот на Палестина од гасот за да не се користи „за спроведување на терористички акции“.
Сепак, меѓународните нафтени и економски експерти негираат дека тековната војна меѓу Израел и Хамас во Појасот Газа е иницирана главно од интереси за гас,
Според д-р Мамдух Г. Саламех, меѓународен нафтен економист и глобален експерт за енергија, неодамнешниот конфликт меѓу „Хамас“ и Израел потекнува од британската декларација на Балфур за основање татковина на Евреите во Палестина, и раселување на нивните првични жители од нивните домови. Колку што знам, британската компанија „Бритиш гас“, во морскиот брег на Појасот Газа, открила резерви на гас проценети на 35 милијарди кубни метри – рече Саламех.
Факт е дека во моментов Израел има 11 значајни наоѓалишта на гас, вклучувајќи го и Тамар, од кои најголемото, Левијатан, има околу 623 милијарди кубни метри гас. Како што се вели, Газа Марин, кој се наоѓа во близина на Појасот Газа, не прави голема разлика за енергетските интереси на Тел Авив.
Во меѓувреме, веќе откриените полиња долж бреговите на Појасот – иако не се толку огромни како оние што ги тврди Израел – сепак се доволно големи за да ја поддржат економијата на Газа и на палестинските територии, вели експертот.
Многумина од експертите потсетуваат дека уште во 2000 година тогашниот палестински лидер Јасер Арафат го нарече наоѓалиштето „Газа Марин“ како „божји дар“ за Палестинците, тврдејќи дека тоа „ќе обезбеди цврста основа за економијата, за воспоставување независна палестинска држава со Ерусалим како главен град“.
Изјавата на Арафат била дадена на почетокот на Втората интифада, која избувна по неуспешниот самит во Кемп Дејвид меѓу американскиот претседател Бил Клинтон, израелскиот премиер Ехуд Барак и претседателот на палестинската управа.
Од денешен аспект, многумина од експертите се со став дека иако не се смета дека се работи за енергетски спор, тековната војна во Газа уште еднаш ги нарушила плановите на палестинската управа за многу неопходен гасен проект на Палестинската управа, кој може да помогне во обновата на палестинската економија и да придонесе за изградба на решение за двете држави.