Вака би изгледал крајот на пандемијата
Пандемијата на коронавирус ќе продолжи.
Малку е веројатно дека САД, а камоли светот, ќе можат целосно да го елиминираат коронавирусот, пишува Си-Ен-Ен.
Но, ќе дојде ден кога нема да има повеќе пандемии, кога случаите веќе не се надвор од контрола, а болниците нема да бидат изложени на висок ризик од пренатрупаност на пациенти. Многу експерти предвидуваат дека во иднина коронавирусот ќе се однесува како сезонски грип.
Но, помалку е јасно како и кога тоа ќе се случи.
„Нема јасни критериуми кои би можеле да кажат дали нешто е епидемија или пандемија. Сето тоа е во очите на набљудувачите – и тоа е дел од проблемот“, д-р Арнолд Монто, професор по епидемиологија на Универзитетот во Мичиген и претседател на Советодавниот одбор за вакцини и сродни биолошки производи на Управата за храна и лекови на САД.
„Значи, сето ова не се заснова на правила. Обично се заснова на тоа што треба да направите за да ги контролирате епидемиите и ширењето“, рече Монто. „Она што е различно во случајот на епидемијата на коронавирусот е тоа што вакцините се многу поефикасни од она што обично го гледаме“, додава тој.
Добрата вест, според Монто, е моќта на вакцината. Лошата вест доаѓа со способноста на вирусот да се менува и еволуира. „Никој не може да предвиди како би можела да изгледа иднината на ковид-19 , како и појавата на варијантите на коронавирусот, кои ја поместија траекторијата“, рече тој.
„Како што се појавија варијантите – јас го нарекувам парада на варијанти – сега гледаме многу пообемно пренесување и многу порамномерно распространето на глобално ниво. Ова го отежнува прогласувањето крај на пандемијата“, рече Монто.
Ендемична фаза
Монто и другите лидери во јавното здравство предвидуваат дека светот може да го следи ширењето на САРС-КоВ-2, вирусот што предизвикува ковид-19, на начин сличен на оној на сезонскиот грип во иднина.
„Немаме идеја дали ќе видиме таков сезонски модел со САРС-КоВ-2, но тоа не потсетува дека повеќето од нашите респираторни вируси почнуваат да се однесуваат како сезонски настани. Дали САРС-КоВ-2 ќе почне да се однесува така, не знаеме, но тоа ни дава барем едно сценарио дека може да почне да се однесува така“, рече Монто.
Како што вели тој, треба да „почекаме и видиме“ за да дознаеме како може да изгледа ендемската фаза на коронавирусот.
Ендемично значи дека болеста е постојано присутна кај населението – но не зафаќа алармантно голем број луѓе како што обично се гледа во пандемијата. Дури и на почетокот на 2020-та година, додека пандемијата се интензивираше, претставниците на Светската здравствена организација предвидоа дека новиот коронавирус „може да стане уште еден ендемичен вирус во нашите заедници“ и никогаш нема да исчезне.
„Кога говориме за пандемиите, првата фаза е појавувањето и ширењето на пандемијата, потоа ја имате фазата на забавување, па фазата на контрола, а потоа се надевате дека ќе имаме елиминација, а можеби и искоренување на вирусот. Се надеваме дека ќе го намаливме вирусот на толку мали количини што, иако нема да биде целосно елиминиран, нема да има големо влијание врз јавното здравје или начинот на кој ги водиме нашите животи“, смета д-р. Ентони Фаучи, директор на Националниот институт на САД за заразни болести.
Додека американското Министерство за здравство ја обнови својата одлука минатиот месец дека во Соединетите држави сè уште постои вонредна состојба, федералните здравствени власти веќе размислуваат како да го измерат крајот на пандемијата и како да продолжат да го следат коронавирусот штом ќе стане ендемични.
„Има уште многу да се направи“
За транзиција од пандемија во ендемска фаза, нацијата мора да изгради имунитет на коронавирусот, што значи дека треба да се вакцинираат уште многу луѓе, изјави за Си-Ен-Ен д-р Филип Ландриган, педијатар и епидемиолог од Бостонскиот колеџ. Бидејќи некои Американци сè уште одбиваат да се вакцинираат, а некои одбиваат да носат маски, транзицијата може да потрае.
Во моментов, околу 58% од вкупната популација на САД е целосно вакцинирана против ковид-19.
„Треба да достигнеме над 80%, можеби дури и над 90% од населението со имунитет“, рече Ландриган, кој работи во ЦДЦ 15 години.
За да го контролираме ширењето на вирусот на мали сипаници, на пример, кај населението во САД, „моравме да ја подигнеме стапката на имунитет над 95%, па дури и тогаш имавме спорадични епидемии. Овие епидемии обично се јавуваат кога имате група луѓе во посебно место кои не се имунизирани“, рече Ландриган. „Но, тоа не е епидемија. Тоа е жариште“, додава тој.
Засега, ЦДЦ вели дека има уште многу работа за да се спречи сегашното ширење на коронавирусот.
„Знаеме дека останува уште многу да се направи за да се запре ширењето на ковид-19 и да се запре пандемијата. Сè уште бележиме премногу нови случаи, хоспитализации и смртни случаи. Дневниот просек е над 70.000 новозаразени како и 1.000 смртни случаи. Затоа ги охрабруваме сите постари од 5 години да се вакцинираат за да ги заштитат од ковид-19“, вели портпаролката на ЦДЦ, Кристен Нордлунд .
Исто како борбата против грипот?
„Важно е да продолжиме да ги практикуваме превентивните мерки за кои знаеме дека функционираат – вакцинирање, носење маска на јавно место, затворено, останување дома кога сте болни и често миење на рацете“, додаде таа.
ЦДЦ препорачува дека речиси сите постари од 6 месеци треба да се вакцинираат против грип секоја година. Но, за време на сезоната на грип 2019-2020, само околу половина од тие луѓе – 51,8% – биле вакцинирани, според ЦДЦ.
Агенцијата проценува дека грипот предизвикува околу 12.000 до 52.000 смртни случаи секоја година помеѓу 2010 и 2020 година.
Коронавирусот досега уби повеќе од 750.000 луѓе во Соединетите држави.
Битката против коронавирусот секоја година во иднина би можела да изгледа како годишна борба против грипот.
„Многу размислувавме за тоа како изгледа ендемската фаза и податоците што треба да ги собереме во таа фаза. Се разбира, во моментов собираме податоци за случаи, хоспитализации, смртни случаи“, рече д-р Рошел Валенски. директор на Американскиот центар за контрола и превенција на болести.
Како ќе изгледа иднината со коронавирусот?
ЦДЦ работи со здравствени одделенија, лаборатории, болници и даватели на здравствени услуги за да ги следат дијагностицираните случаи на грип, да утврдат кои вируси на грип циркулираат и да го измери влијанието на овие вируси врз хоспитализацијата и смртните случаи.
Една идеја е дека кога коронавирусот станува ендемичен, сличен систем за следење се користи и за него.
„Би можеле да следиме случаи како што правиме со сезонскиот грип – каде што можеме да кажеме дека знаеме дека ќе видиме многу случаи во зимската сезона и можеме да бидеме подготвени да се справиме со тоа, за разлика од рациите со кои се соочуваме за време на денешната пандемија“, рече д-р. .Стивен Пароди за CNN.
„Имаме уште многу работа за да стигнеме таму каде што сакаме да бидеме и мислам дека ќе ја видиме оваа транзиција во текот на 2022 година. Но, за некои области, каде што има помал имунитет, ќе потрае уште подолго“, додава тој.
„Знаеме дека ќе има случаи“, рече Монто. „Веќе сме имале искуства со пандемии на грип. Значи, знаеме како тие обично се однесуваат. Ова е ситуација што се развива со сосема нов патоген“, заклучува тој.
