Нешто повеќе од една година по истекот на првиот петгодишен мандат на украинскиот претседател Володимир Зеленски, САД и Русија се согласуваат дека Украинците мора да излезат на избори.

Русија инсистираше дека нема да потпише мировен договор сè додека Украина не се согласи да одржи избори, додека американскиот претседател Доналд Трамп вчера сугерираше дека изборите во Украина би биле услов за мир.

„Имаме ситуација во која не се одржани избори во Украина, каде што имаме вонредна состојба, всушност вонредна состојба во Украина, каде што лидерот во Украина, мислам, мразам да го кажам ова, но има само четири проценти поддршка“, рече Трамп.

„Ако Украина сака место на масата, зар луѓето не би требало да кажат дека помина долго време откако имаа избори? Тоа не е работа на Русија, тоа е нешто што доаѓа од мене и доаѓа од многу други земји исто така“, рече тој.

Мандатот на Зеленски требаше да заврши во мај минатата година, а изборите првично беа закажани за април 2024 година. Но неговите соработници рекоа дека изборите нема да се одржат до шест месеци по завршувањето на вонредната состојба, во согласност со Украинскиот устав кој забранува одржување избори за време на вонредна состојба.

Анкета: На Зеленски му веруваат 52% од испитаниците

Иако Трамп вели дека Зеленски има само четири проценти поддршка меѓу гласачите, последните анкети покажуваат дека, и покрај падот, Зеленски сè уште го поддржува повеќе од половина од населението.

Неодамнешна анкета на Киевскиот меѓународен институт за социологија покажува дека во декември минатата година 52% од Украинците рекле дека му веруваат на Зеленски. Анкетата е спроведена на примерок од 2000 луѓе, на територијата која е под контрола на украинските власти. На граѓаните им биле поставени две верзии на прашањето.

На Зеленски повеќе му веруваат жителите на запад на земјата, а најмалку на исток, покажува анкетата.

Поддржувачите на Украина велат дека повоените избори би биле далеку подобра опција и дека изборите ѝ нудат на Русија можност да посее хаос.

„Единствената личност која има корист од изборите пред постигнување траен мировен договор е Путин“, рече Ендру Д’Аниери, соработник на Евроазискиот центар на Атлантскиот совет.

„Кремљ ги сака изборите, не во сопствената земја, туку на други места, бидејќи нудат можност за дестабилизација на работите“, рече Д’Аниери за Фокс њуз.

Уставот забранува избори за време на вонредна состојба

Поранешниот украински претседател Петро Порошенко исто така тврдеше дека украинските власти ќе одржат избори пред крајот на годината.

„Запишете – 26 октомври оваа година“, рече тој во неодамнешно интервју.

Но Давид Арахамија, парламентарен лидер на партијата на Зеленски, Слуга на народот, ја негираше тврдењата на Порошенко во објава на Телеграм.

„За време на вонредна состојба невозможно е да се одржат избори… Лидерите на сите партии се согласија дека изборите нема да бидат одржани најмалку шест месеци по завршувањето на вонредната состојба“, рече Арахамија.

Порошенко, украински претседател од 2014 до 2019 година, кој своето богатство го стекна во кондиторскиот бизнис, ја загуби трката за втор мандат од Зеленски.

Сè зависи од условите на примирјето

-Изгледите на Зеленски да победи на изборите зависат од точните услови на примирјето, односно дали тие во јавната перцепција ќе бидат „победа“, „чесно реми“ или „пораз“, рече Иван Гомза, професор по јавна политика на Киевската школа за економија.

„Прекинот на непријателствата тешко ќе се случи во 2025 година. Згора на тоа, изборите бараат подготовки и малку се веројатни барем до 2026 година“, рече тој.

Се очекува главен противник на Зеленски да биде Валериј Залужни, генерал со четири ѕвезди и моментален амбасадор во Обединетото Кралство. Зеленски го отпушти Залужни од позицијата шеф на вооружените сили минатата година во голем – и политички непопуларен – пресврт. Залужни тврдеше дека војната со Русија дошла до мртва точка кон крајот на 2023 година, пишува хрватски Индекс.хр.

Русија, иако инсистира на избори како дел од преговорите, веројатно нема да добие поповолна, проруска украинска влада во кој било исход од изборите.

„Сите водечки кандидати на изборите ќе бидат прозападни, проевропски кандидати кои сакаат да ја бранат земјата од Русија и веројатно се согласуваат околу повеќето прашања, вклучувајќи ги надворешните работи и одбраната, но имаат свои внатрешни политички прашања во кои се разликуваат“, рече Д’Аниери.

Генерал Залужни како најсилен противкандидат

„Единствените луѓе кои во анкетите се приближуваат до Зеленски се луѓе како генералот Залужни, со навистина етаблирани, патриотски референци во Украина“, рече Хенри Хејл, професор на Универзитетот Џорџ Вашингтон кој се специјализирал за јавното мислење во Украина.

„Ниту една од проруските сили всушност нема голема поддршка“, рече тој.

Хејл предвиде дека, ако изборите се одржат пред потпишување на мировен договор, ќе ги зголемат шансите на Зеленски за повторен избор.

„Иако има многу луѓе во Украина кои не мислат дека добро се справил со управувањето со воените напори, сè уште постои силен притисок кај населението да се обедини поддршката околу него како симбол на отпорот. Многу луѓе кои всушност се критични кон него сепак би гласале за него, само за да не ризикуваат промена на коњот пред крајот на трката“, продолжи Хејл.

„Ако постигнете мировен договор кој содржи веродостојни безбедносни гаранции, потоа на изборите би можеле да видите навистина силна конкуренција. И мислам дека во тој момент станува многу отворено прашањето дали Зеленски ќе победи или не“, додава Хејл.