Yabancı Yatırımcılar Konseyi, ülkedeki şirketlerden birinde üst düzey yönetici olarak yabancı uyrukluların istihdam edilmesi gerektiğinde bile, çalışma izni ve oturma izni alma prosedürlerinin 90 günden fazla sürmesine tepki gösterdi. Konsey Başkanı Viktor Mizo, Makedonya'daki iş ve yatırım ortamına ilişkin değerlendirmelerini sundukları sunumda, yabancı sermayeli şirketlerin nitelikli işgücü bulma konusunda sıkıntı yaşamalarının yanı sıra oturma izni alma sürecinin çok uzun olduğundan da yakındıklarını vurguladı. Mizo, işçi sıkıntısının tüm Makedonya sanayisini sarstığını ancak mühendis ve profesyonel yönetici bulmanın da bir o kadar zor olduğunu söylüyor. Makedonya geçen yıl yabancı işçi ithalat kotasını 5.000 binden 7.000 bine çıkardı.

– Bu, Hükümetin bir an önce çözmesi gereken büyük bir bürokratik sorundur. Mizo, oturma izni işlemlerinin aylarca sürmesinin iyi olmadığını ve bizim menfaatimize olmadığını vurguladı.

Yabancı bir işçinin ülkeye çalışmak amacıyla gelebilmesi için öncelikle oturma izni alması gerekmektedir. Ama buraya geldiklerinde İçişleri Bakanlığı'na ve İş Kurumu'na kayıt yaptırıyorlar ama şirketler onlara hemen iş sözleşmesi veremiyor, çünkü önce çalışma izni almaları gerekiyor. İşverenler Sendikası'ndan Angel Dimitrov da birçok kez, en büyük sorunun tüm bu prosedürün çok uzun olması olduğunu, dolayısıyla yurtdışından gelen bir çalışanın bir aydan fazla çalışma izni beklemek zorunda kaldığını belirtti. Bu nedenle işverenlerin taleplerinden biri de çalışma izni verilmesine ilişkin prosedürlerin ivedilikle kolaylaştırılmasıdır.
Karmaşık prosedürler nedeniyle Yabancılar Kanunu'nda yapılan yeni değişiklikler kamuoyunda tartışılmaya başlandı, ancak bunlar esas olarak devletin stratejik ortakları olan "Bechtel ve Enka" şirketlerine yabancı işçi istihdamında kolaylıklar getirecek. Radio Free Europe, bunun işgücü eksikliğinin yol açtığı krizi çözmediğini yazıyor.

– ENER’de yayımlanan taslak metinde, yabancıların çalışma amaçlı geçici oturma izni alabilmeleri için mevcut süreçte, çoğu zaman karmaşık ve kapsamlı dokümantasyon yükü altında, sorunlar tespit edildiği belirtiliyor. Amaç prosedürü kolaylaştırmak olsa da Yabancılar Kanunu'nda yapılan değişikliklerin esas itibarıyla stratejik ortakların istihdam ihtiyaçlarına odaklandığı görülüyor. Teklif edilen metinde, stratejik ortak statüsündeki şirketlerin, devlet kotasının dolmasına bakılmaksızın ve İş Kurumu'nun onayı olmaksızın yabancıları istihdam edebileceği belirtiliyor. Geçici oturma izni verme işlemleri hızlandırılacak, yabancı çalışanların kalış süreleri işveren garantisiyle bir yıla kadar uzatılacak. Yenilik, tüzel kişinin İş ve İşçi Bulma Kurumu'nu atlayarak doğrudan İçişleri Bakanlığı'na ikamet başvurusunda bulunmasıdır. Stratejik ortaklar, yabancıların zorla sınır dışı edilmeleri de dahil olmak üzere kalışlarına ilişkin tüm masrafları üstleneceklerine dair yazılı bir garanti sunacaklar. Yeni düzenlemelerle, kendi ülkelerinde hüküm giymiş ancak geldikleri ülkede hüküm giymemiş yabancı işçilere geçici ikamet hakkı da tanınıyor. RFE/RL'nin haberine göre, değişiklikler prosedürler için ek son tarihler öngörüyor; bunların arasında oturma izinlerinin onaylanması için 30 günlük daha kısa bir son tarih de yer alıyor.

EC: Özel şirketlerdeki bazı işler sadece Makedonya vatandaşlarına yöneliktir

Bir üye devletin vatandaşları başka bir üye devlette çalışma hakkına sahiptir ve diğer işçilerle aynı çalışma ve sosyal koşullara sahip olmaları gerekir.
İşgücü piyasasına erişim konusunda ulusal mevzuatın AB hukukuyla uyumlu hale getirilmesi konusunda ilerleme kaydedilmemiştir.

Yabancıların İstihdam ve Çalışma Haklarına Dair Kanun, AB vatandaşları ile diğer yabancılar arasında ayrım yapmamaktadır. Çalışma izni kotasının her yıl belirlendiği ve aile birleşimine izin verildiği, geçtiğimiz Ekim ayında yayınlanan Avrupa Komisyonu Makedonya Raporu'nun 2. Bölüm: İşçilerin Serbest Dolaşımı'nda yer alıyor.

– AB vatandaşları, sağlık ve yükseköğrenimdeki kısa listeli pozisyonlar haricinde kamu yönetimindeki işlere erişemiyor. Ayrıca özel şirketlerdeki bazı işler sadece Kuzey Makedonya vatandaşlarına ayrılmıştır. Kuzey Makedonya 2023 yılında yabancı işçilere 834 çalışma izni verdi. Ülke, mevsimlik işçiler konusunda Almanya, Slovenya ve Katar ile üç ayrı ikili anlaşma imzalamış olup, bunlardan sadece Almanya ile yapılan anlaşma uygulamaya konulmuştur. Raporda, Avrupa Sağlık Sigortası Kartı (EHIC) konusunda ilerleme kaydedilmediği, ülkede yalnızca dokuz AB üye ülkesinin (Avusturya, Belçika, Bulgaristan, Çek Cumhuriyeti, Almanya, Lüksemburg, Hollanda, Slovakya ve Slovenya) kamu ve bazı özel sağlık kuruluşlarında tıbbi hizmetlere erişebildiği belirtiliyor.