Dimitrieska-Kochoska: Yüzde 3,7 ekonomik büyüme gerçekleşecek, gerçek projelerimiz var
Şu ana kadar sermaye yatırımlarının gerçekleştirilmesine ilgi duyulmadı. Örneğin çiftçilere kanallarda su sağlamak yerine sübvansiyon aktarmak daha kolaydı. O halde tarımsal üretimimiz yok. Peki, hiçbirimiz olmayacak! - Dimitrieska-Kochoska'yı yorumladı.
2025 Bütçe Teklifi'nin sunulmasının ardından ilk tepkiler çoğunlukla, gayri safi yurt içi hasılanın yüzde 3,7'si düzeyinde öngörülen yüksek ekonomik büyümeye yönelikti. Bu büyüme, Dünya Bankası'nın yüzde 2,5'lik öngörüsünün oldukça üzerinde, IMF'nin yüzde 3,6'lık öngörüsünün ise biraz üzerinde. Planlanan bütçenin tamamı ekonomik büyüme tahminlerine dayandığından, kaçırılan tahminler tüm hesapları karıştırır. Ancak Maliye Bakanı Gordana Dimitrieska-Kochoska gazetecilerle yaptığı toplantıda bu ikilemi çözmek istediğini belirterek, bu tür bir ekonomik büyümenin ilk kez gerçek sermaye projelerine dayanması nedeniyle sağlanabileceğini vurguladı.
- Bütçede sermaye yatırımları için yaklaşık 830 milyon euro öngörülüyor. Ulaştırma ve Haberleşme Bakanlığı'nın analizlerine göre gerçekçi olarak yapılabilir altyapı projeleri var. Ulaştırma, tarım, atık yönetimi, ardından öğrenci yurtlarının yeniden inşası, okulların genişletilmesi alanlarında da çeşitli projeler var. Bakan, tüm bu projeleri ve dolayısıyla yüzde 3,7'lik ekonomik büyüme hesaplamalarını uygulayacağımızı iddia ediyor.
Şu ana kadar gerçek sermaye projelerinin gerçek bir sunumunun yapılmadığını ve çoğunlukla büyük bir kısmının kamu kuruluşlarına aktarıldığını açıklıyor. Bu arada paramızın olduğu ama uygulamadığımız birçok projeyi sıraladı. Bunlar arasında, 2020'den bu yana bölgesel atık depolama alanı için para bulunduğunu ve şu ana kadarki uygulamanın yüzde 1 olduğunu, daha sonra 2021'de paranın Üsküp - Blace otoyolu için Avrupa Yatırım Bankası ve Avrupa Birliği tarafından onaylandığını belirtti. İmar ve Kalkınma Bankası Bukojčani – Kicevo hakkında konuştu ve neden henüz inşa edilmediklerini sordu.
- Sermaye yatırımlarının gerçekleştirilmesine ilgi yoktu. Örneğin çiftçilere kanallarda su sağlamak yerine sübvansiyon aktarmak daha kolaydı. O halde tarımsal üretimimiz yok. Peki, hiçbirimiz olmayacak! - Dimitrieska-Kochoska'yı yorumladı.
2025 bütçesi milletvekillerine sunulmalı. Masada 5,8 milyar avroluk gelir kalemleri, 6,6 milyar avroluk harcama kalemleri olacak. C yılının bütçesi, yeniden dengelenen bütçeden harcama tarafında yüzde 10, gelir tarafında ise yüzde 13 daha büyüktür.
Bakan maaşlar, emekli maaşları ve sosyal güvenlik için daha fazla para olacağını söyledi.
– Maaşlar birkaç kalemdedir. Ayrı olarak ayrılan ve yaklaşık 50 milyar dinar tutarındaki maaşlara ek olarak, eğitimde maaşlara ilişkin 22 milyar dinarlık blok sübvansiyon tutarına maaşlar da dahil olup, 2 milyar dinar da bulunmaktadır. Devlet İşlevleri hesabı ve bunlardan ne kadar harcanacağı, Pazartesi günü toplanması gereken Ekonomik ve Sosyal Konsey'de hangi asgari ücretin kararlaştırılacağına bağlı. Bakan, Sağlık Bakanlığı ve Emekli Sandığı'ndaki maaşlar hakkında hiçbir bilgimiz olmadığını söyledi.
Bu, iki fon olmadan Bütçeden tahsis edilen maaşların ağırlığının yaklaşık 1,2 milyar Euro olduğu anlamına geliyor.
Bakan, gelecek yıl Mart ayından itibaren emeklilerin her birinin 2.500 dinar daha alacağını bir kez daha vurguladı, ancak kendisinin de açıkladığı gibi Eylül düzenlemesini beklememeleri gerekiyor çünkü mevcut metodolojiye göre bu imkansız.
– Emekli maaşı her yıl 1 Ocak ve 1 Temmuz tarihleri arasında, Devlet İstatistik Dairesi tarafından yayınlanan, bir önceki yarı yılın yaşam pahalılığı endeksinin kendisinden önceki yarı yıla göre artış oranına göre ayarlanır. Hayat pahalılığındaki artışın olumsuz bir işaret taşıması durumunda emekli maaşında ayarlama yapılmaz. Dimitrieska-Kochoska, gerçekçi olmak gerekirse, artık hem enflasyon açısından hem de maaş artışı açısından olumsuz kalemlerimiz olacak, ancak yine de önceki yarı yıla kıyasla daha düşük olacak, diye açıkladı.
2025 yılı bütçesinde bu yıl için yeniden dengelenen bütçeden 14,5 milyar dinar (235,8 milyon euro) veya 500 milyon dinar (yaklaşık 8 milyon euro) fazlası öngörülüyor.
– Talepler çok daha büyük bir miktar içindi. Ancak, şu anda Dünya Bankası'ndayken bile, uygulamalarımızın zayıf olduğu konusunda sık sık uyarılıyoruz. Sosyal yardımlardan yararlanan tüm kişileri gösterecek tek kayıt projesi vardı ama hayata geçirilemedi. Tek kayıt, bir kişinin hangi gerekçelerle yardım aldığını göstermelidir ve şu anda bu konuda hiçbir bilgimiz yok. Bu nedenle sosyal yardımlara ilişkin kalem sürekli büyümektedir. 2018'de 9,4 milyardı, 18 için 2025 milyar talep ettiler, biz de 14,5 milyarı onayladık diyor bakan.