Една стара советска дисидентска шега гласи: „иднината е позната и сигурна; минатото е тоа што е непредвидливо и променливо“. Шегата виспрено и со малку зборови ја опишува суштината на револуционерните режими, односно на нивната темелна амбиција да го сменат целиот светоглед на луѓето под нивна власт. Оваа шега е безброј пати злоупотребена за отсликување на советскиот комунизам и до денес се користи за неселективно озлогласување на природата на сите комунистички режими.

Таа, меѓутоа, има универзална и севременска примена, зашто прекројувањето на историјата е една од најприменуваните методи за обезбедувањето на колективниот идентитет на луѓето, како и за оправдување на власта и на државата со нивното вкоренување во минатото. Ревизија на историјата здушно правеа и египетските фараони и римските цезари, кралевите и царевите во сите времиња, автократските но и демократските власти во 20 век, а гледаме дека последниве децении реинтерпретацијата на историјата е една од најважните активности и на целата планета.

Целта на новата историја е иднината

Но, повторното пишување на историјата е секогаш темен облак на небото, зашто навестува дека силите што стојат зад овие промени всушност сакаат да ја преобликуваат иднината и да ги сменат сите материјални аспекти на животот. Историчарот Макферсон со јасен научен и професионален увид во овие зловести знаци укажува дека „искривоколчените интерпретации на минатото секогаш им служат на партиските или на идеолошките цели во сегашноста“, коишто, се разбира, целат да ја сменат и иднината.

Џорџ Орвел оваа темелна агресија врз човечките умови и судбини ја довел до пароксизам во својата дистопија „1984“, каде ја опишува основната дејност на Министерството на вистината во замисленото тоталитарно општество – да ја пишува историјата одново и одново, секој божји ден.

Посегањето по минатото и ревизија на историјата е всушност нешто што се случува цело време, само што интензитетот, обемот и длабочината на овие аспирации и зафати зависи од темпото и тектонската енергија на геополитичките промени што се случуваат „на теренот“.

Така, времињата кога луѓето живеат во мир и хармонија секогаш се времиња на стабилна и навидум непроменлива историја, времиња кога повеќе генерации можат да имаат безмалку исти колективни сеќавања и да одгледуваат ист историски наратив. Од друга страна, пак, непогрешен знак дека се случуваат длабоки геополитички промени, дури и кога тие не се проследени со револуции или војни од висок интензитет, е кога ќе забележите дека историјата станува актуелна тема, а нејзиното менување почнува да ги полни и дневните вести.

Вмровската контрареволуција што почна пред три децении и го досегна својот најсилен интензитет во мрачната деценија од власта на ВМРО-ДПМНЕ од 2006 до 2017 година, од корен го смени функционирањето на македонското општество токму со нивното легитимирање во потполно нова, перверзна и зла, профашистичка и ретроградна историја. Со новата зловеста историја автоматски ни беше наметнат и новоизмислен и малоумен национален идентитет, чиишто идоли во форма на кичерски ретро-згради и чудовишни споменици го узурпираа целиот јавен простор во центарот на Скопје.

Но, иако на своја кожа осетивме како менувањето на историскиот наратив задолжително оди и со заземање на татковината, и со заробување на институциите на државата, како и со ограбување на општите добра и вистински културоцид, македонската јавност – колективната свест и совест, ако така можеме да ја наречеме – практично не ја разбра длабочинската врска помеѓу менувањето на историскиот наратив и завладејувањето и поробувањето. Колку и да ни е очигледно – зашто нам лично ни се тресна в лице, а симболите на фашизмот уште ни зрачат од центарот на престолнината – не успеавме да сфатиме дека насилството на фашизмот е симболично, врската помеѓу крвта и земјата е митолошка, но неизбежните последични освојувања, поробувања и грабежи се материјални и стварни.

Бугарските барања како нацистичките бладања

И, бидејќи најочебијните вистини се најчесто и најтешко согледливи – веројатно поради нивната баналност и сеприсутност – ќе укажам на највулгарниот и најчесто спомнуваниот пример за нуклеарната врска помеѓу митот, симболиката на минатото, историското простирање на крвта и територијалните освојувања. Тоа се, вие веќе погодивте, нацистичките соништа за североисточната германска генеза и простирање на тевтонскиот дух, за животниот простор на ариевската раса излезена од длабочините на измислената историја – или, поточно, од бездните на нарушениот ум – што беа операционализирани во тезата за крвта и земјата (blut und bodden) и за источноевропските територии на идниот германски животен простор (lebensraum) и потем претворени во најголемиот злостор и гибел во човечката историја.

Она што им е на сите познато од средношколски клупи – и воедно заборавено – е дека нацистичките освојувања почнаа 1938 и продолжија до есента 1939, до почетокот на Втората светска војна, со Хитлеровото повикување дека се кршат човечките права на германските малцинства во соседните земји, како и на историското право на германскиот народ на сите земји во коишто живее. Анексијата на Австрија, потоа освојувањето и присоединувањето на териториите на Чехословачка каде што живееја судетските Германци, и на крајот освојувањето на териториите на историска Прусија, што останаа во Полска, несопирливо следеа по историските побарувања.

Од овој учебнички пример – и од многу други, се разбира – секому би требало да му е јасно дека кога една земја ја користи својата политичка или воена или економска предност на посилен, за да и замерува на послабата соседна земја за положбата на нејзиното малцинство, а особено доколку има замерки на соседовиот историски наратив, тоа е секогаш, без ниту еден исклучок, задолжително територијална и освојувачка аспирација и закана.

Променливата историја така неизбежно води кон промена или на режимот или на територијата или на статусот и егзистенцијата на земјата врз којашто историскиот инженеринг се изведува. Тоа е невидливиот „слон во собата“ на бугарското вето и на нивните злонамерни барања во форма на државно уценување со европски мур. Се разбира дека на Македонија не ѝ се заканува анексија од хитлеровски тип, но не смееме да заборавиме дека природата на бугарските барања е суштински идентична со нацистичките историски бладања за германската етногенеза, за историските права на митските територии на ариевската раса и човечките права на нивните малцинства. Оваа зловеста природа на бугарските барања е документирана во нивниот малоумен Објаснувачки меморандум, кој пак хитлеровски искрено ги објаснува содржините на резолуцијата зад којашто застана целото бугарско собрание. Иако се ова акти на бившата влада и собраниски состав, од новата благонадежна бугарска влада и од собранието не слушнавме ниту глас оградување од тие резолутни и дополнително „објаснети“ закани.

И така, во очи на историската посета на бугарскиот премиер на нашата земја им посакувам на нашиот нов премиер и на неговиот бугарски колега, пријателски, конструктивни и плодни, разрешувачки разговори, што ќе го отстранат бугарското вето и ќе ги зближат двете земји и двата народа. Но, од особена важност за нашата страна е во тие пријателски разговори никогаш да не ја заборави непријателската природа, мотивите и аспирациите зад бугарското вето.