Српски „РТС“ даде коментар за моменталната состојба меѓу спорните друштва во Македонија, кои донесоа нови недоразбирања меѓу Скопје и Софија. Како што пишува „РТС“, историското наследство останува најголемиот проблем во односите меѓу двата соседа.

Имињата дадени на здруженијата на припадниците на бугарското малцинство во Северна Македонија предизвикаа сериозни протести кај Македонците и кај еврејската заедница, објаснува „РТС“. Новите здруженија во Охрид и Богданци го добија името по Фердинанд Први кој се откажал од престолот по Првата светска војна и неговиот син Борис Трети кој бил одговорен за прогонот на Евреите во Македонија.

„Ова е намерна провокација и навреда за еврејската заедница, како и навреда за македонската држава и нејзините жители“, реагираа од Еврејската заедница во Северна Македонија, потсетувајќи дека по одлуката на Борис Трети да воведе расни закони во замена за територии во Македонија, во концентрациониот логор Треблинка биле убиени повеќе од 7.000 македонски Евреи.

Во концентрациониот логор Треблинка биле депортирани 7.144 припадници на еврејската заедница во Македонија, потсетува „РТС“. Преживеале само неколку, а Музејот на холокаустот е изграден на местото на некогашната еврејска населба во Скопје.

Српскиот медиум објаснува како Бугарија, по низа договори со Германија, окупирала големи делови од Романија и Бугарија и донела низа антисемитски закони, кои главно се спроведувале на окупираните територии. Последен пат Борис Трети разговарал со Адолф Хитлер во август 1943 година, кога тој одбил да се вклучи во војната против СССР. Набргу по таа средба тој починал од срцев удар, а голем број бугарски историчари тврдат дека бил отруен.

„Можеби некој мисли дека промовирањето и глорификацијата на фашистите и нацистите ги зајакнува добрососедските односи“, изјавија од Еврејската заедница, пренесува српскиот медиум.

Од Музејот на холокаустот наведуваат дека протерувањето било договорено директно со Адолф Ајхман и дека во првата фаза биле определени за депортација околу 13.000 Евреи од Македонија и околината на Пирот и уште 8.000 од Софија. Од тој број, 11.343 лица биле префрлени во кампот Треблинка. Депортациите биле прекинати во мај 1943 година по силен притисок од јавноста и црквата, потсетува „РТС“.

Здружението „Борис Трети“: Ние не сме нацисти

Здружението „Борис Трети“, пак, тврди дека не е неонацистичко, ниту дека на каков било начин соработува со антисемитски движења.

„Со голема почит кон еврејскиот народ и жалење за нештата што се случија во минатото, заедно чекориме во иднината на нашата македонска татковина кон европските вредности… Нашето здружение е формирано за да ја негува бугарската култура и ликот и делото на Цар Борис Трети, обединител“, наведуваат од здружението.

Спомнувањето на името Иван, или Ванчо Михајлов, исто така предизвика лавина огорченост во Северна Македонија, пишува српскиот медиум.

Ванчо Михајлов бил водач на Внатрешната македонска револуционерна организација или ВМРО, по серијата атентати во кои било убиено претходното раководство на таа организација. Неговиот најблизок соработник Владо Черноземски во 1934 година во Марсеј во соработка со усташкото движење ги убил југословенскиот крал Александар I и францускиот министер за надворешни работи Луј Барту.

За време на војната, Михајлов, по средбите со Адолф Хитлер и Хајнрих Химлер, се обидел да организира нацистички единици во Македонија и Бугарија, по што живеел во Загреб, од каде што избегал во Италија, пишува „РТС“. Михајлов починал во 1990 година во Рим.

Еврејската заедница жестоко реагираше на овој потег, изразувајќи „згрозеност затоа што културниот центар во Битола го доби името на фашист и близок соработник на нацистите“.

„Овој чин е навреда за Евреите и претставува закана за човековите права и слободи. Тоа е класичен пример за непочитување и фалсификување на историјата“, велат од Еврејската заедница во Северна Македонија.

Здружението „Цар Борис“ беше регистрирано во ноември минатата година, но информацијата за овој случај се појави дури оваа недела. Третото бугарско здружение во Северна Македонија, кое, според најавите, ќе се вика „Фердинанд Први“, се уште не е регистрирано, наведува српскиот медиум.

Како фашистичката окупација стана администрација

Властите во Софија сметаат дека пред да почнат преговорите потребно е да се решат прашањата поврзани со македонскиот национален идентитет, односно прашањето за јазикот и идентитетот на народните херои, меѓу кои и Гоце Делчев. Дополнително, Софија бара терминот „бугарска окупација во Втората светска војна“ во училишните учебници да се замени со формулацијата „администрација“, што огромното мнозинство Македонци револтирано го отфрлаат, пишува „РТС“.

Во суштина, како што вели авторот на текстот, Софија се обидува да ги запре барањата за признавање на Македонците во Бугарија како национално малцинство, иако, според резултатите од последниот попис, во Северна Македонија живеат околу 3.500 Бугари.

Бугарија наведува и дека „македонскиот јазик е создаден во 1944 година“, и дека може да се смета само како „писмена регионална форма на бугарскиот јазик“. Со доаѓањето на власт на сега веќе поранешниот премиер Кирил Петков, атмосферата во Бугарија е малку променета, но договор меѓу двете страни за спорните историски прашања се уште не е на повидок, заклучува „РТС“.

Автор на текстот е Раде Мароевиќ, новинар на РТС