Në mungesë të tre gjyqtarëve – dy shqiptarë dhe një turk, Gjykata Kushtetuese vendosi të mbajë seancë përgatitore para debatit për kushtetutshmërinë e Ligjit për përdorimin e gjuhëve. Vendimi i Gjykatës nuk i lëkundi liderët e Frontit Europian. Ali Ahmeti и Zijadin Sela, të vazhdojë “roja e gjuhës”, pasi siç thonë ata, i vetmi vendim i saktë i Gjykatës Kushtetuese është rrëzimi i të 13 nismave për kushtetutshmërinë e Ligjit për Gjuhët. Sipas BDI-së, seanca përgatitore vetëm tregon tendencën e Gjykatës për shfuqizimin e Ligjit, përndryshe nuk do të duhej të ishte fare në përbërje monoetnike.

Gjykata u ul nën siguri të shtuar policore, jo vetëm te godina e Gjykatës Kushtetuese, por u bllokua lëvizja e të gjitha urave në qendër të Shkupit që të çojnë në Gjykatë, ndërsa policia ishte edhe para Kuvendit.

Gjyqtarët kushtetues me pesë vota “pro” dhe një “kundër” pranuan propozimin e gjyqtarit relator Elizabeth Dukovska për të mbajtur një seancë përgatitore. Kundër propozimit ishte vetëm gjyqtari Dobrila Kacarska.
Argumentet për seancën përgatitore, sipas Dukovskës dhe kolegëve që e kanë pranuar propozimin, janë se Gjykata në këtë mënyrë do t'u tregojë qytetarëve se është e paanshme për të dëgjuar mendimet e njohësve të së drejtës kushtetuese, si dhe atyre të ekspertët e huaj nga Komisioni i Venecias, nga të cilët kërkuan një këshillë miqësore.

- Seanca përgatitore është edhe për të zbardhur të gjitha akuzat dhe tentativat për etnizimin dhe politizimin e Gjykatës Kushtetuese. Është detyra jonë t'i sigurojmë qytetarët për paanshmërinë tonë - tha ai Dukovska.

Argumentet e tjera janë se Gjykata duhet të tregojë se ligji sundon dhe se kushtetutshmëria e ligjeve nuk mbrohet nën çadra, në rrugë dhe me pikëpamje politike, por në Gjykatë. Gjyqtari Ana Pavlovska Daneva beson se Gjykata duhet të mbajë më shumë seanca përgatitore në mënyrë që edhe shkenca të japë mendimin e saj. Sipas gjyqtarit Tanja Vasic Bozadzieva, seanca përgatitore do të tregojë transparencën e Gjykatës sidomos kur diskutohen çështje delikate. Në këtë mënyrë, Gjykata tregon se është përgjegjëse.

Gjyqtari ka mbështetur edhe seancën përgatitore Jadranka Dabovic, sepse beson se në këtë mënyrë do të hidhet poshtë çdo dyshim sepse në publik disa njerëz e lexojnë Ligjin me mendje dhe arsye, ndërsa të tjerë me emocione dhe zemër. Dhe kryetari i Gjykatës Darko Kostadinovski është për një seancë përgatitore për të ekspozuar të gjitha përpjekjet për politizimin dhe etnizimin e Gjykatës dhe për të siguruar publikun për paanshmërinë dhe pavarësinë e tyre.
Vetëm gjyqtari Dobrila Kacarska u deklaruan kundër mbajtjes së seancës përgatitore, sepse tashmë kishte një raport të përgatitur në të cilin ishin përgjigjur të gjitha iniciativat për kundërshtimin e ligjit, si dhe një qëndrim nga Komisioni i Venecias.

- A do të na tregojë shkenca nëse Ligji në tërësinë e tij apo disa pjesë të tij janë në kundërshtim me Kushtetutën. Kush duhet të na shpjegojë nëse dy të tretat e ligjeve mund të derogohen nga ky Ligj? Ne duhet t'u përgjigjemi këtyre pyetjeve. Komisioni i Venecias e ka shprehur opinionin për ligjin në 98 pika – tha ai Kacarska.

Gjyqtarët nuk morën pjesë në seancë Osman Kadriu и Naser Ajdari. Para votimit
rend dite, edhe gjyqtarja u largua nga seanca Fatmir Skender, sepse propozimi i tij për shtyrjen e vlerësimit të kushtetutshmërisë dhe ligjshmërisë së Ligjit për përdorimin e gjuhëve për shkak të bojkotit të gjyqtarëve nuk u pranua. Kadriu и Ajdari.

Përpara godinës së Gjykatës Kushtetuese, zyrtarë të Frontit Evropian e kanë pritur me indinjatë vendimin për seancë përgatitore. Nënkryetari i BDI-së Bujar Osmani tha se është e palejueshme në një shtet multietnik që autoriteti më i lartë të mbajë seanca me përbërje monoetnike, sidomos për tema të ndjeshme.

- Takimet apo seancat e tilla monoetnike ishin gjithmonë pararojë e kohëve të këqija në shtetet multietnike. Mesazhi i tre gjyqtarëve kushtetues nga komunitetet etnike me mungesën e tyre ishte sinjal i mjaftueshëm për përfundimin e menjëhershëm të seancës. Në emër të popullit shqiptar hedh poshtë çdo vendim që nënkupton vazhdimin e procesit të shfuqizimit të Ligjit për Përdorimin e Gjuhëve. I vetmi vendim i drejtë që duhet të kishte marrë sot Gjykata Kushtetuese është rrëzimi i të 13 nismave dhe mbyllja e kësaj çështjeje. Caktimi i seancave përgatitore është vetëm vazhdimësi e procesit të shfuqizimit të Ligjit për Gjuhët – tha Osmani.

Ai shtoi se kjo nuk është vetëm kauzë për gjuhën shqipe, por edhe për mbrojtjen e Maqedonisë multietnike evropiane dhe se presin mbështetje nga të gjitha bashkësitë etnike për të izoluar "forcat që po e kthejnë Maqedoninë 20 vjet prapa".
Osmani ka bërë të ditur se “roja për gjuhën” do të vazhdojë, pra se do të jenë para Gjykatës kur të mbahet seanca përgatitore.

Lënda e Ligjit për gjuhët përbëhet nga 13 iniciativa të qytetarëve, partive politike, shoqatave dhe është themeluar në vitin 2019. Gjykata Kushtetuese duhet të vendosë për kushtetutshmërinë e Ligjit për përdorimin e gjuhëve, pas iniciativave lidhur me Dekretin për shpalljen e tij, të ligjit në tërësi, si dhe veçmas për të 25 nenet e ligjit.

Për iniciativat, Gjykata Kushtetuese mund t'i refuzojë ato, të vendosë fillimin e procedurës për Ligjin në tërësi ose vetëm për pjesë të tij, të ndalojë përkohësisht zbatimin e tij deri në marrjen e një vendimi përfundimtar ose ta dërgojë për finalizim në Kuvend.

Ahmeti: Është kushtetuese të refuzohen iniciativat për shtypjen e gjuhës shqipe

Më herët gjatë seancës së Gjykatës Kushtetuese, Ahmeti vlerësoi se 13 nismat për heqjen e gjuhës shqipe duhet të hidhen poshtë. Ahmeti tha se aty nuk janë mbledhur për të luftuar, por për të dëgjuar zërin e arsyes.

- Sot kjo gjykatë e njëanshme duhet të rrëzojë 13 nismat për shtypjen e gjuhës shqipe. Ky do të ishte vendimi i tyre më i mençur, sepse ata janë etnikisht të pastër atje, pa praninë e komunitetit më të madh shqiptar dhe të tretën – komunitetit turk. Ne duam paqe, stabilitet, kemi ardhur këtu si familje. Nuk kemi ardhur as për t'u përplasur, por për të dëgjuar zërin e arsyes - tha ai Ahmeti.

Ai e krahasoi ditën e sotme me ngjarjet e vitit 1989, kur ish-presidenti serb Sllobodan Millosheviq e shtypi autonominë e Kosovës, duke tërhequr paralele historike me situatën aktuale.

Kostadinovski: Gjykata është nën dhunë politike, shantazh dhe presion

Kryetari i Gjykatës Kushtetuese Darko Kostadinovski akuzoi se për një kohë të gjatë kanë qenë dëshmitarë të ndikimit politik, dhunës, presionit dhe shantazhit në Gjykatën Kushtetuese.

- Është rezultat i mungesës së habitshme të kulturës politike, për të mos përmendur kulturën kushtetuese. E kam thënë vazhdimisht se nuk do të lejoj që Gjykata Kushtetuese të shantazhohet nga askush dhe të jetë nën presion dhe kërcënim nga askush. Kushdo që mendon se shteti i së drejtës, shteti i së drejtës do të pengohet nga ndikimet dhe manipulimet politike, të mos provojë fare, një gjë e tillë nuk do të ndodhë. Gjykata Kushtetuese është gardiani i Kushtetutës, duke ruajtur Kushtetutën ne ruajmë rendin. Alternativa për këtë është futja në rrëmujë, dhe çdo rrëmujë krijon kaos - tha ai Kostadinovski.

Ai shtoi se edhe pse nuk duan të debatojnë me politikanët, janë të detyruar t'i sigurojnë qytetarët për pavarësinë dhe paanësinë e tyre.

- Nuk dua që vendimi i sotëm të kuptohet nga askush si dobësi apo nënshtrim ndaj presionit të dikujt. Ne do të vazhdojmë me procedurën për atë rast – tha kryetari i Gjykatës Kushtetuese.

Ai i vlerësoi akuzat se Gjykata është organizatë parapolitike dhe se kërkonin destabilizimin si manipulime të politikanëve me ndjenjat e qytetarëve. Se po vënë në dyshim përdorimin e gjuhës shqipe, se po i heqin të drejtat dikujt dhe se po punojnë politikisht. Kostadinovski paralajmëroi se seanca përgatitore do të caktohet ndoshta në mars të vitit të ardhshëm pasi ta marrin mendimin nga Komisioni i Venecias dhe në seancë do të ftohen ekspertë nga atje. Më së voni në maj, Gjykata Kushtetuese do të vendosë për kushtetutshmërinë e Ligjit për Gjuhët.