Edhe pse Qeveria ka deklaruar se për momentin nuk po mendon të rrisë moshën e pensionit, rekomandimi i Këshillit Fiskal për rritjen e saj në 67 vjet për burrat dhe gratë nga viti 2026 vazhdon të shqetësojë opinionin. Nga ana tjetër, pas rritjes lineare të pensioneve për 2.500 denarë këtë vit, dhe rritjes së paralajmëruar në mars të vitit të ardhshëm, gjendja e Fondit për sigurim pensional dhe invalidor përkeqësohet. Bllagica Petreski, në një intervistë për emisionin “Sloboden Pechat”, thotë se drekë falas nuk ekziston, por se pensionimi në moshën 67 vjeçare është skenari më i padëshirueshëm. Ajo shpjegon se nuk duhet të bëjmë krahasime me vendet e tjera, sepse kemi një strukturë të ndryshme të ekonomisë, por edhe një jetëgjatësi të ndryshme.

– Me reformën e pensioneve që u bë në vitin 2018, u miratuan dy zgjidhje: të ketë rritje graduale të kontributeve dhe njëkohësisht të mos ketë rritje ad hoc të pensioneve. Në këtë mënyrë, të dyja kategoritë, si të punësuarit ashtu edhe pensionistët aktualë, kontribuojnë në vetëqëndrueshmërinë e sistemit pensional - shpjegon Petreski.

Realisht, kjo axhendë reformuese nuk po përmbushet, ndaj pyetja kryesore është se çfarë duhet bërë tani.

- Edhe nëse do të ketë rritje të kufirit të moshës, sepse e dimë që qëndrueshmëria e sistemit të pensioneve do të vazhdojë të përkeqësohet, nuk mund t'u thuash njerëzve, shikoni, nga viti i ardhshëm po e kalojmë kufirin nga 62 dhe 64 në 67 vjeç. Është një proces i ngadalshëm. Së pari, mosha e daljes në pension duhet të rritet çdo vit me disa muaj për të arritur potencialisht atë kufi. Duhet të kemi parasysh se cili është pozicioni ynë i sektorit. Po, ne patëm një tranzicion nga një ekonomi bujqësore në atë industriale, kështu që tani po shkojmë gjithnjë e më shumë drejt sektorit të shërbimeve, megjithatë, kemi ende, në një masë të madhe, një kategori njerëzish nga masa e punonjësve që kanë shpenzuar gjithë jetën në bujqësi ose në industri. Për shembull, imagjinoni t'i thoni një punonjësi të tekstilit se nga viti i ardhshëm nuk do të pensionoheni në moshën 62 ose 64 vjeç, por do të dilni në pension në moshën 67-vjeçare - thotë Petreski.

Duhet të gjendet një zgjidhje për konsolidimin e vrimës së pensioneve, thotë Petreski, dhe përmend shumë variabla që duhet të analizohen: struktura e popullsisë, paga, pritjet për punësim në të ardhmen, plakja e popullsisë, jetëgjatësia...

- Ndoshta do të nevojitet një rritje e normës së kontributeve të paguara në sistemin e pensioneve. Qeveria duhet të bëjë një përpjekje më të madhe për të futur në sistem ata që nuk janë të regjistruar. Disa nga punonjësit e marrin rrogën ende në zarf. Ka edhe “freelancerët”, të cilët duhet të stimulohen për të dhënë kontribute. Këto janë masa që duhet të mendohen për të pasur një shumë më të lartë të grumbullimit të kontributeve dhe stabilitet më të madh të sistemit pensional - thotë Petreski.

Ajo paralajmëron Qeverinë që edhe një herë të rishqyrtojë vendimin për rritjen e pensioneve për 2.500 denarë, sepse kjo do të sjellë rritje të konsiderueshme të hendekut pensional.

- Ende po mbetem se rritja lineare e pensioneve pas 2.500 denarë që ndodhi dhe ajo që u paralajmërua në masë të madhe do të shkaktojë destabilizimin e sistemit pensional, sepse nëse tash do të paguanim një të tretën e pensioneve nga buxheti, me ndryshimet do të rritet për gati. 10 pikë përqindjeje. Prandaj them se nuk ka drekë falas - thotë Petreski.

Dikush duhet të mbajë barrën e plotësimit të boshllëkut të pensioneve dhe nëse nuk ka reforma dhe mbledhje më të lartë të kontributeve, janë ose punonjësit aktualë ose pensionistët aktualë.

– Skenarët më të papëlqyeshëm janë se barrën e bartë një nga kategoritë – pensionistët me ulje të pensionit ose pa rritje fare, ose – punonjësit aktualë nëpërmjet rritjes së kufirit të moshës. Këta janë dy skenarët e papëlqyeshëm. Prandaj, tani, gjashtë vjet pas reformës, duhet të shikojmë se ku jemi dhe si arritëm atje dhe çfarë na pret në periudhën e ardhshme - përfundon Petreski.

Ajo shpjegon se nuk është korrekte në afat të gjatë që të ketë vazhdimisht transferta të mëdha nga thesari i shtetit në Fondin PIOM.

- Mbani parasysh se në pjesën e të ardhurave të Buxhetit keni njerëz që marrin pjesë përmes TVSH-së dhe që nuk do të arrijnë kurrë një pension gjatë jetës së tyre. Nga ana tjetër, ato fondet e kufizuara në Buxhet i shkurtoni edhe për qëllime të tjera, p.sh. për shpenzime kapitale apo për shpenzime të tjera që mund të sjellin zhvillim – thotë drejtori i “Finance Think”.

Në VIDEO INTERVISTË (që është më lart) mund të dëgjoni edhe për borxhin publik, deficitin buxhetor...