Shtypi i Lirë në mbështetje të zejeve të vjetra nga Çarshia e Shkupit. Nëpërmjet intervistave me artizanët do të përpiqet t'i shpëtojë nga harresa, të njohë brezat e rinj me traditën e ruajtur në Pazar prej shekujsh. Ndoshta kontributet do të jenë një nxitje për një të ri që të zgjedhë një zanat si profesion të ardhshëm dhe kështu të vazhdojë traditën. Kjo do t'i shpëtojë dyqanet nga mbyllja e përhershme.

Qazim Matoshi është këpucar. Ka më shumë se 50 vjet që punon në Çarshinë e Vjetër të Shkupit. Ai vendosi në tregtinë e këpucëve për shkak të vëllezërve të tij më të vegjël, të cilët punonin diku tjetër. Ai thotë se në vend të punëtorëve i ka bërë pronarë të dyqanit të tij. per "Shtypi i Lirë " thotë se këpucët e bëra me dorë janë të vështira dhe kërkojnë kohë, ato janë bërë me masë vetëm për këmbën tuaj. Nuk ka pasardhës, thotë se ata që duan këpucë të punuara me dorë nuk blejnë tek ata por në Itali.

- Zanati është i vështirë dhe dalëngadalë po humbet. Dalëngadalë po shembet nga çmimet e ulëta të asaj që importohet, por edhe nga mungesa e njerëzve, askush nuk dëshiron të punojë, importet janë të mëdha, Kina është problem, vishet lirë, askush nuk sheh cilësi - thotë Matoshi. .

Fillimet e tij në këtë zanat ishin pas shkollës së mesme.

- Unë kisha dy vëllezër që punonin si këpucar diku tjetër. Ata ishin më të rinj se unë dhe për këtë arsye u ktheva në punë për veten time. Më pas u regjistrova për dizajn në Stamboll, mora një certifikatë pas një viti. Nga viti 1976 deri në vitin 2000 ishte një kohë e artë për Pazarin, për prodhimin e këpucëve. Kemi prodhuar lloje të ndryshme këpucësh, nuk mund të numëroni, gjithçka që kemi parë e kemi kopjuar dhe bërë. Nuk ka numër - thotë Matoshi.

Procesi i prodhimit thotë se në fillim është shumë i vështirë, fillimisht vizatohet këpuca, bëhet mostra. Pastaj zgjidhet lëkura, lëkura pritet, rreshtimi është prerë, qepur, montuar. Kazimi shpjegon se këpucaria është shkencë, art.

- Nuk ka gjenerata të reja, nuk ka pse të ketë. Një palë këpucë për t'i bërë vetë do të më kushtojnë 25 deri në 30 euro. Duhet t'i shes 40 ose 50 euro. Nëse them 50 euro, klienti më thotë se do të blejë 10 palë në treg. Por ka nga ata që e kuptojnë se çfarë është cilësia. Por as ata nuk porosisin. Ai që e di se çfarë është cilësia, shkon në Greqi dhe Itali dhe blen atje.

Matoshi thotë se lëkura me të cilën punojnë është e cilësisë së lartë dhe zgjat shumë. Për mungesë interesi ajo nuk ndjek më trendet, nuk prodhon, vetëm shet lëkurë.

- Unë jam i vjetër, jam 73 vjeç. Unë kam trashëgimtarë, por ata nuk punojnë këpucar, kam një djalë, fëmijën e pestë, por ai është student dhe nuk dëshiron të punojë. Dikur vinin nuset dhe dhëndrrat për të bërë këpucë. Të gjithë kërkonin diçka të veçantë. Erdhi një çift, kërkonin këpucë dasme. Ata po bënin dasmë në Ohër, ajo kërkon këpucë në stilin e Al Capone dhe Bonnie Clyde. Ne i bëmë ato sigurisht. Periudha ime e preferuar në karrierën time janë vitet tetëdhjetë, nga viti 1980 deri në vitin 2000. Kishte shumë punë, gjithçka që duhej ishte dëshira për ta pasur. Ishte një kohë e artë për të gjitha zanatet – thotë Matoshi.

Matoshi thotë se nuk do ta ndërronte me asgjë as jetën e as profesionin.

– Po të isha sërish 30 deri në 40 vjeç do të isha sërish këpucar dhe po ta ktheja jetën pas do të isha sërish ky që jam – thotë Qazimi.

Shikoni procesin e prodhimit të këpucëve të punuara me dorë dhe intervistën e koleges Agnesa Chavoli këtu: 

Të premten, prisni një video për rrobaqepësin e fundit të kostumeve për meshkuj Celaidin Mani.