Ekspozita transmediale komplekse, emocionuese, teknikisht precize dhe e angazhuar shoqërore e titulluar "Në buzë" e autorëve Gotse Nanevski dhe Dorian Jovanović arrin të shkundë të gjitha shqisat e vizitorit.

Një ekspozitë magjepsëse është ngritur në mjedisin sfidues të Dy Banjave në Galerinë Kombëtare në Shkup. Autorët Gotse Nanevski dhe Dorian Jovanović ndërthurin interesat e tyre krijuese dhe artistike në një projekt të përbashkët me shumë shtresa.

Tema e interesave artistike të Gotse Nanevskit janë kërkimet e gjera ndërdisiplinore në morfologjinë e skulpturës, instalacionit, objektit dhe skulpturës në shkallë të gjerë, kinetikës, zërit, ambientit, fotografisë, performancës dhe video-artit. Në projektin "Në buzë" mund të ndjeni edhe magjepsjen me mekanikën.

- Arti zhvillohet dhe ndryshon paralelisht me zhvillimin e teknologjisë dhe medias. Magjepsja me të është një akt legjitim, njëlloj si me entitetet e tjera, si natyra, komuniteti, jeta emocionale, shkenca, hapësira etj. Fenomenologjia e mekanikës është plotësuese me narrativën e artit kinetik dhe është objekt i hulumtimit nga shumë autorë, disa prej të cilëve janë jashtëzakonisht të rëndësishëm në historinë dhe teorinë e artit.

Për mua është një interes dhe kuriozitet i thellë intim për kërkime, që ndoshta i ka rrënjët në ditët e mia të fëmijërisë. Rrota është një nga zbulimet më themelore që ndryshon tektonikisht zhvillimin e qytetërimit dhe, për shembull, më magjeps në një nivel elementar. Projekti “Në buzë” është i angazhuar socio-socialisht dhe kinetika këtu ka rolin e bartësit, diçka si rrotë guri apo kompakt disk – shpjegon Goce Nanevski.

Përveç performancës komplekse teknike të veprave të paraqitura, secila prej tyre rrezaton një tingull të fuqishëm që prek të gjitha shqisat. Në atë segment të ekspozitës ka punuar muzikanti dhe studiuesi i tingujve ambiental dhe elektronik Dorian Jovanoviq.

– Pjesa më e madhe e tingujve që dëgjohen në ekspozitë janë të regjistruara posaçërisht për veprat, disa janë tinguj të vetë veprave, por ka edhe dallgë, ambient nate, ambient urban, makina të ndryshme ndërtimi e të tjera etj. Megjithatë, në shumicën e rasteve, tingulli përpunohet më tej dhe grumbullohet në kolazhe të tingujve të ndryshëm, dhe jo gjithmonë plotësisht realistë dhe/ose të përputhshëm, që përdoren në vepra dhe që shërbejnë si një dimension shtesë i shprehjes së pjesës vizuale-të prekshme. . Sepse mbi të gjitha bëhet fjalë për zhurma, dmth. tingujt e rastësishëm që janë rezultat i disa proceseve fizike, ato janë në një masë të madhe asociative (për proceset), por të përdorura në kolazhet zanore fitojnë më shumë se një kuptim dhe plotësojnë pamjen, por edhe zgjerojnë fushën e shprehjes dhe të perceptimit. Ajo që dua të theksoj është se përveç regjistrimit, përpunimi dhe montimi i zërit janë një pjesë e rëndësishme e procesit që kontribuon në këto vepra. Kjo nuk është një risi, dizajni i zërit është një proces domethënës dhe i përpunuar posaçërisht në film, por i përdorur në këtë kontekst merr një gjerësi dhe liri të veçantë. Si të punohet në një film jo narrativ, jolinear, abstrakt - thekson Dorian Jovanoviq.

Kuratore e ekspozitës, e cila do të qëndrojë në Çifte Hamam deri më 27 shtator, është dr. Ana Frangovska, e cila thekson se “Në buzë” është “një reagim kontekstual i angazhuar ndaj kaosit socio-politik që jetojmë çdo ditë. meqenëse jemi një vend në tranzicion. Ai merret edhe me çështje ditore politike, por në radhë të parë është aspekti sociologjik, marrëdhëniet ndërpersonale, kodi gjenetik i njeriut të 'vogël' ose 'të madh', mënyrat e të jetuarit... Nanevski dhe Jovanoviq, në fakt, zbatojnë sociale. konstruktivizmi, i cili përdoret në sociologji dhe sipas të cilit realiteti nuk është i lindur, por shoqërisht i ndërtuar përmes gjuhës, simboleve dhe kuptimeve të përbashkëta. Prandaj, përmes projektit "Në buzë", ata ndërtojnë, zbërthejnë ose rindërtojnë realitete shoqërore. Ata vënë në dyshim ose kritikojnë këto realitete të ndërtuara, duke nxjerrë në pah mënyrat në të cilat formohen normat dhe vlerat shoqërore”.

(Teksti është botuar në "Shtypi Kulturor" numër 247, në botimin e shtypur të gazetës "Sloboden Pechat" më 14-15.09.2024)