Rebelët islamikë që dëbuan forcat qeveritare siriane nga Aleppo dhe Hama në një ofensivë të madhe dhe të shpejtë, po përpiqen urgjentisht të lënë një përshtypje të mirë te banorët vendas, të paktën për t'u paraqitur si sundimtarë më të mirë se regjimi i Bashar al-Assad.

Një javë pasi forcat qeveritare u dëbuan nga Aleppo, banorët e qytetit të dytë më të madh të Sirisë thonë se jeta "ngadalë po kthehet në normalitet".

Është hequr shtetrrethimi, në furra ka sërish bukë, ndërsa në kryqëzimet kryesore trafikun e rregullojnë persona të uniformuar. Sinjali i celularit dhe aksesi në internet janë përmirësuar, nëpërmjet një rrjeti të krijuar nga forcat rebele. Kjo konfirmohet nga deklaratat e disa banorëve të Aleppos dhe pamjet e një reporteri të Reuters.

Masat për normalizimin e jetës së përditshme janë një pjesë kyçe e fushatës së Hayat al-Tahrir al-Sham, një grup terrorist i njohur më parë si Fronti al-Nusra dhe pjesë e rrjetit global të Al-Kaedës. Analistët pohojnë se qëllimi i HTS është të paraqitet si një alternativë më e pranueshme për administratën siriane dhe të fitojë edhe më shumë mbështetje nga populli për të zgjeruar ndikimin e saj dhe territoret nën kontroll.

Nën udhëheqjen e Abu Mohammed al-Golani, grupi ka ndryshuar emrin dhe po përpiqet të rrisë vlerësimin e tij, por ende shfaqet si terrorist në listat e Kombeve të Bashkuara, SHBA-së dhe Turqisë.

Lamtumirë Al Kaeda

HTS u nda nga Al-Kaeda në 2016 dhe njoftoi se "nuk përbën më një kërcënim për Perëndimin". Në pjesët e provincës Idlib të Sirisë që ishin nën kontrollin e grupit, është krijuar një administratë civile e quajtur Qeveria e Shpëtimit, e cila ka qeverisur rreth 3 milionë njerëz për pesë vjet. Pas zgjedhjeve formohet qeveria rajonale, legalizohet përdorimi i lirës turke dhe krijohet rrjeti i telefonisë celulare “Syria Fon”.

Autoritetet shmangin një interpretim ekstrem të ligjit të Sheriatit.

Por një sfidë e madhe është zgjerimi i pushtetit mbi Aleppo, një qytet me më shumë se 2 milionë banorë dhe një histori të pasur. Alepo, një nga qytetet më të vjetra të banuara vazhdimisht në histori, deri para luftës civile ishte më i madhi në Siri dhe ndër 20 qytetet më të mëdha në botën arabe.

Lufta nuk i dëboi të krishterët nga Aleppo, ndryshe nga shumë vende të tjera në Siri dhe në të gjithë rajonin. Të dielën, ata morën pjesë në liturgjinë, në të cilën morën pjesë edhe luftëtarët rebelë. Pakicat e tjera historike - armenët, kurdët dhe shiitët - mbetën në qytet gjatë gjithë luftës civile. Autoritetet e reja jo vetëm që nuk i dëbuan gazetarët e huaj, por u siguruan mbrojtje dhe i informonin rregullisht me njoftime.

– HTS e di se sa të mëdha janë sfidat. Për të kontrolluar kaq shumë njerëz, duhet të ketë shërbime funksionale - thotë Navar Shaban nga Qendra Analitike e Stambollit Harmun.

Gazetarët raportojnë se jo gjithçka është aq "rozë" nën sundimin e rebelëve islamikë. Plehrat e grumbulluara në rrugët e Alepos. Vlera e paundit sirian ra nga 22.000 në 15.000 për dollar. Qytetarët frikësohen se gjatë dimrit nuk do të kenë ujë dhe lëndë djegëse për ngrohje.

Ka bukë, uji më i vështirë

Por pavarësisht çmimeve të larta, shumë janë të kënaqur me lëvizjen e lirë dhe funksionimin e tregjeve të gjelbra, furrave dhe pikave të karburantit.

"Uji është një problem, por furrat e bukës po ecin më mirë, ndoshta për shkak të shpërndarjes së përmirësuar dhe ndihmës që po marrin," i tha Reuters Saeed Hanaya, një pronar minimarketi 42-vjeçar.

Luftëtarët e HTS me uniforma të zeza hapën qendra të enjten duke u ofruar ish-ushtarakëve dhe dezertorëve me karta që u garantonin atyre mbrojtje nga çdo ndjekje hakmarrëse.

Al-Golani njoftoi se Qeveria e Shpëtimit nuk do të përfshijë Alepon, por do të formohet një organ kalimtar, i cili do t'u kërkojë të gjithë luftëtarëve të tërhiqen nga zonat civile.

Risi për banorët janë edhe çmimet e spikatura të karburanteve në pikat e karburantit, në paund siriane, lira turke dhe dollarë amerikanë.

- HTS shpreson të marrë njohje nga bashkësia ndërkombëtare për shkak të mënyrës se si qeveris territoret që ka pushtuar - thotë Shaban.

Perëndimi reagon me kujdes. Departamenti i Shtetit tha se HTS mbetet në listën amerikane të organizatave terroriste dhe bëri thirrje për një "proces de-përshkallëzimi".

Hama kujton masakrën e Asadit

Ende nuk ka njoftime se çfarë do të ndodhë në qytetin e sapopushtuar të Hama, por rebelët atje mund të presin më shumë mbështetje nga popullata. Banorët ende kujtojnë masakrën e shkurtit 1982, kur forcat nën komandën e presidentit të atëhershëm Hafez al-Assad, babai i presidentit aktual Bashar al-Assad, vranë midis 10.000 dhe 40.000 njerëz në Hama në një muaj. Rifat al-Assad, vëllai i Hafazit dhe komandanti i njësisë së artilerisë që shkatërroi qytetin, u mbiquajt "Kasapi i Hamës". Deri në këtë vit, Rifat u akuzua për krime lufte dhe krime kundër njerëzimit për masakrën në Hama. Ndaj tij është lëshuar një urdhër ndërkombëtar që nga viti 2021.

Me rreth 1 milion banorë, Hama është qyteti i katërt më i madh në Siri. Në vitin 2011, në të filluan protestat më të mëdha kundër qeverisë së Bashar al-Assad. Forcat qeveritare u tërhoqën në qytet në fillim të vitit 2012, por u kthyen pas një ofensive brutale disa muaj më vonë. Udhëheqësit të demonstratës i është prerë fyti në mënyrë demonstrative.

Al Golani njoftoi se luftëtarët nën komandën e tij "do të shërojnë plagët që kanë rrjedhur gjak për 40 vjet". Lëvizja e parë e autoriteteve të reja ishte lirimi i të gjithë të burgosurve.
Rebelët islamikë po përparojnë ngadalë drejt Homsit, qyteti i tretë më i madh në Siri. Homs është porta e detit për Damaskun, i cili është 40 kilometra larg, por edhe një qendër e rëndësishme strategjike me dy rafineri të mëdha.

- Nëse rebelët arrijnë të kapin Homsin, ata do të kenë nën kontrollin e tyre tre nga katër qytetet më të mëdha në Siri dhe do të shkëputin kryeqytetin nga bregu - thotë Aaron Lund, një ekspert për Sirinë në grupin e Nju Jorkut "Century International". .