Pjesa e vjetër e Ohrit ishte një ishull - liqeni u përhap më gjerë, tregoi hulumtimi

Foto; MPB

Pjesa e vjetër e Ohrit ose Linchidos i lashtë ishte një ishull në periudhën nga epoka e bronzit të vonë deri në ardhjen e romakëve. Këtë e tregojnë hulumtimet gjeologjike dhe arkeologjike të realizuara në kuadër të projektit pesëvjeçar “Studime kufitare, hulumtime mbi identitetet dhe kontaktet kulturore në rajonin kufitar të Maqedonisë antike”.

Projekti u zbatua nga Muzeu Arkeologjik i Maqedonisë dhe Instituti për Studime Klasike nga Universiteti i Karlit në Pragë, në partneritet me Institutin Arkeologjik Gjerman, Institutin Gjeologjik në Pragë dhe Universitetin e Bohemisë Jugore nga Republika Çeke, si dhe Instituti për Mbrojtjen e Trashëgimisë Kulturore dhe Muzeu nga Ohri.

Udhëheqësi i projektit, Pero Arxhanliev nga Muzeu Arkeologjik i Maqedonisë, në një bisedë për MPB-në sqaron se me hulumtimet gjeologjike në rrafsh, gjegjësisht në pjesën ku ndodhet Ohri i sotëm, kanë zbuluar sedimente liqenore, të cilat kanë vërtetuar se ajo pjesë. ishte përmbytur.

– Dhe kjo nuk është e rastësishme. Kur menduam më vonë se ku ishin përqendruar pjesa më e madhe e mbetjeve arkeologjike nga epoka e vonë e bronzit deri në ardhjen e romakëve, arritëm në përfundimin se ishte në zonën e pjesës së vjetër të Ohrit. Vendbanimet dhe nekropolet e periudhës antike ndodhen pikërisht në atë zonë, sepse ultësira ishte e përmbytur, pra ishte pjesë e liqenit. Sipas kësaj konkluduam se vendbanimet në rreshtin e parë të kodrave duhet të kërkohen në sfondin e fushës ku edhe kemi kryer gërmimet e lokacioneve, theksoi Arjanliev.

Rajoni Ohër-Strusa kishte një të kaluar klimatike të stuhishme

Në kuadër të hulumtimit arkeologjik, shton Ardzhanliev, këtë vit theksi është vënë në tre lokalitete në zonën e Ohrit: “Petkina Niva” dhe “Gorica” afër fshatit Leskoec dhe “Gradishte” afër Dollno Lakoçerejit. Në lokalitetin "Petkina Niva" u zbulua një vilë rurale romake, në "Gradishte" një vendbanim me kronologji nga epoka e bronzit të vonë deri në periudhën helenistike dhe në "Goricë" ka një kronologji nga neoliti deri në shek. Epoka e Hekurit.

Shumica e objekteve në të gjitha lokacionet janë gjetje qeramike, të cilat sipas ekspertit janë të mira për takime.

- Projekti është multidisiplinar, kishim një ekip arkeobotanistësh, të cilët me pajisje speciale lajnë tokën dhe mbledhin të gjitha mbetjet arkeobotanike të tokës, farat dhe mbetjet e tjera të ndryshme me ndihmën e të cilave kryhet rindërtimi i peizazhit, çfarë njerëzish hëngrën, çfarë u rritën etj. Me ndihmën e mbetjeve organike të karbonizuara kryejmë analiza radiokarbonike në laboratorë referencë ku marrim data të sakta për secilën prej shtresave ku zbulojmë edhe objekte arkeologjike. Kështu, në vend të një kronologjie relative, kemi një kronologji absolute, ku artefaktet arkeologjike janë në data absolute, shpjegoi Arjanliev.

Qëllimi, sipas tij, është rindërtimi i organizimit të vendbanimeve në të kaluarën.

- Në kuadër të projektit po kryejmë hetime multidisiplinare dhe gjeologjike, me ndihmën e të cilave kuptuam se ky fund i rajonit të liqenit kishte një të kaluar klimatike të stuhishme, dinamike. Duke rindërtuar atë të kaluar të stuhishme, ne mund të rindërtojmë edhe organizimin e vendbanimeve dhe mënyrën se si njerëzit organizoheshin në të kaluarën për të jetuar rreth liqenit dhe në rajon, thekson bashkëbiseduesi.

Fillimet e metalurgjisë sfida e radhës

Burimet bazë për ushqim i prodhonin vetë, domethënë njerëzit në atë periudhë merreshin me bujqësi dhe blegtori, por sfida e ardhshme e arkeologëve është të hetojnë se kur filloi metalurgjia.

- Në të ardhmen, ne planifikojmë të vëmë theksin në kërkimin kur filloi metalurgjia. Ne planifikojmë ta bëjmë atë në mënyrë shumëdisiplinore, me ndihmën e kërkimeve të avancuara. Me anë të analizës së polenit do të kuptojmë se kur ka filluar të ndodhë ndotja në të kaluarën dhe në bazë të asaj ndotjeje, atëherë specialistët konstatojnë se pikërisht në atë periudhë ka filluar metalurgjia, shkrirja e xehes etj., informon Arjanliev.

Me këtë, thekson ai, duam të japim një përgjigje për paraqitjen e elitës në rajonin e Ohrit, siç tregojnë zbulimet nga periudha arkaike (shek. VI p.e.s.) në varret në Trebenishtë dhe Porta e Gornës.

– Për të pasur një elitë dhe një pasuri të tillë duhet të ketë më shumë burime, përmenda bujqësinë, blegtorinë dhe metalurgjinë, por përveç atyre burimeve, këta njerëz kontrollonin edhe rrugët kryesore të komunikimit dhe tregtisë. Dhe rajoni në atë periudhë paraqet një lloj udhëkryqi në këtë pjesë të Gadishullit Ballkanik, gjë që vihet re nga numri i madh i nekropoleve të periudhës arkaike, të cilat u zbuluan në rrafshin në veri të liqenit të Ohrit, në të cilat mjaft të pasura. dhe u zbuluan gjetje të rëndësishme. Sot është rajoni Ohër-Strusa, bregu i liqenit të atëhershëm më të madh, për të cilin ne konfirmuam gjeologjikisht se ekzistonte, tha Ardzhanliev.

Një ngjarje kataklizmike shkaktoi tërheqjen e liqenit

Me një sondë gjeologjike pranë lumit Grashnica, shtoi ai, ata zbuluan një banesë të re me këmbë, e cila konfirmoi se kishte një ngjarje kataklizmike, siç ishte një tërmet, i cili kontribuoi në ndërprerjen e ekzistencës së atij vendbanimi rreth shekullit të 12 para Krishtit, në epoka e vonë e bronzit.koha.

- Me shumë gjasa me atë ngjarje kataklizmike ka ndodhur një ulje e tokës në pjesën veriore të fushës së Ohrit dhe më pas është vërshuar liqeni, i cili ka ndryshuar formën e tij. Janë rezultate fillestare, të cilat do t'i përmirësojmë dhe publikojmë më tej, informon drejtuesi i projektit.

Fillimet e projektit

Projekti “Studime Kufitare. Hulumtimet e identiteteve dhe kontakteve kulturore në rajonin kufitar të Maqedonisë antike”, sipas tij, ai ka nisur nga e para. Dy vitet e para kanë bërë vizita në lokalitete të njohura, të shënuara në një hartë arkeologjike dhe në bisedë me vendasit kanë zbuluar edhe të reja. Të gjitha këto lokalitete janë gjeo-referencuar në hapësirë, me të cilat tani mund të bëhen një sërë analizash për raportin ndërmjet shumicës së lokaliteteve në rajon.

– Është shumë më e lehtë të shihet nga një kornizë kronologjike se si vendosen lokalitetet në peizazh. Filluam të merrnim një pamje se si duhet të vazhdonim projektin dhe kuptuam se fusha e Ohrit varet nga dinamika e liqenit dhe lumenjve që derdhen në të. E kuptuam se është shumë e vështirë të zbulohen vendet në ultësira sepse ka rrjedhje të mëdha lumore me lartësi tre metra, po ashtu edhe erozioni nga kodrat përreth është shumë i fortë, thotë bashkëbiseduesi ynë, drejtuesi i projektit.

Më pas, në bashkëpunim me Institutin Gjeologjik të Pragës, ata bënë një sërë studimesh gjeologjike, sonda gjeologjike, profile, ekzaminuan sedimentet e nxjerra dhe më pas morën pamjen se Lychnid ishte një ishull dhe se pjesa tjetër e vendbanimeve ishin organizuar dhe vendosur në rreshti i parë i kodrave në sfondin e fushës së përmbytur.

Faza e fundit, e realizuar vitin e kaluar dhe këtë vit, konsistonte në kërkime arkeologjike në lokacione të caktuara ku supozohej se do të jepnin rezultatet më të mira arkeologjike. Në këto zona u kryen gërmime arkeologjike provuese dhe rezultatet konfirmuan pritshmëritë.

- Pjesë e gjithë hulumtimit tonë kanë qenë edhe arkeobotanistët nga Universiteti i Bohemisë Jugore nga Republika Çeke, dhe të gjitha materialet si farat, poleni dhe mbetjet e tjera do të analizohen në laboratorin e tyre, ku presim rezultate që do të mbështesin kërkimin tonë. Artefaktet e gjetura do të depozitohen në Muzeun Arkeologjik të Maqedonisë, ku do të vazhdojnë analizat, konservimi, sistemimi i tyre dhe nëse ndonjë objekt është i dobishëm do të vendoset në vitrinat e Muzeut, shtoi Arxhanliev.

Planet e ardhshme janë vazhdimi i kërkimeve në rajonin e Prespës

Nga projekti dolën pyetje të reja që arkeologët duhet t'i përgjigjen. Ideja është që të vazhdojmë kërkimet në rajonin e Prespës, pasi është më pak i eksploruar.

- Jam duke hulumtuar një nekropol në Prespë të periudhës helenistike, lokaliteti “Gibavica” afër fshatit Izbishtë. Dhe ne kemi disa njohuri fillestare për periudhën helenistike. Por sa i përket rajonit të Ohrit që thashë është i lidhur ngushtë me nivelin e ujit të liqenit, ne besojmë se të njëjtën gjë duhet ta presim edhe në Prespë, sepse dy liqenet janë si enë të lidhura dhe shohim që janë të ndërlidhura. Planifikojmë të vazhdojmë me hulumtimet gjeologjike dhe të mundohemi të bëjmë kërkime të shëndosha në disa lokalitete në mënyrë që të kemi dy imazhe referente të dy pellgjeve për të parë nëse ato janë vërtet të ndërlidhura dhe nëse ka pasur një lidhje në të kaluarën, shton Arjanliev.

Projekti, theksoi ai, përdor teknologji të avancuar në dispozicion të shkencës arkeologjike, e cila fatkeqësisht është shumë pak e përfshirë në vend.

Sladjana Stojkova Kostoski/MPB

I dashur lexues,

Qasja jonë në përmbajtjen e internetit është falas, sepse ne besojmë në barazinë në informacion, pavarësisht nëse dikush mund të paguajë apo jo. Prandaj, për të vazhduar punën tonë, kërkojmë mbështetjen e komunitetit tonë të lexuesve duke e mbështetur financiarisht Shtypin e Lirë. Bëhuni anëtar i Sloboden Pechat për të ndihmuar objektet që do të na mundësojnë të ofrojmë informacion afatgjatë dhe cilësor dhe Së bashku të sigurojmë një zë të lirë dhe të pavarur që do të jetë GJITHMONË NË ANËN E POPULLIT.

MBËSHTETNI NJË SHTYP TË LIRË.
ME SHUME FILLESTARE 60 DENARË

Video e ditës