Qeveria është optimiste se do të arrijë të sigurojë një shumicë prej dy të tretave në Kuvend për ndryshimet kushtetuese që do t'i fusin bullgarët në preambulë, megjithëse aktualisht është e paqartë se si do ta sigurojë këtë, duke qenë se opozita VMRO-DPMNE mbetet i bindur se nuk do ta lejojë LSDM-në të mbledhë 81 vota parlamentare. Përfshirja e bullgarëve në Kushtetutë është kusht për mbajtjen e konferencës së dytë ndërqeveritare ndërmjet Maqedonisë dhe Komisionit Evropian, e cila do të përmbyll hapjen e negociatave për anëtarësim dhe pikërisht ky detyrim shkakton një sërë dilemash për shkak të interpretimeve të ndryshme nga si pala maqedonase ashtu edhe ajo bullgare - nëse bullgarët do të hyjnë vetëm në preambulë së bashku me bashkësitë e tjera apo Sofja do të insistojë të jetë popull përbërës.

Për momentin nuk dihet se kur do ta nisë qeveria procedurën, pasi sipas njoftimit nuk ka nevojë të nxitohet dhe kalendari për ndryshimet kushtetuese do të negociohet në shtator, pas festave vjetore.

Nikoloski: Bullgarët duan të krijojnë shtet në Maqedoni

VMRO-DPMNE-ja opozitare fillimisht nuk kishte problem që bullgarët të ishin në preambulë dhe u pajtua me LSDM-në që ata të përfshihen së bashku me kroatët dhe malazezët, por në të njëjtën kohë kërkoi reciprocitet dhe njohjen e pakicës maqedonase në Kushtetutën bullgare. Tani partia opozitare po ndërton një narrativë tjetër - se Bullgaria dëshiron që bullgarët në Maqedoni të jenë një komb shtet-ndërtues.

Nënkryetari i partisë Aleksandar Nikollovski thotë se për ta hyrja e bullgarëve është shumë e diskutueshme, sepse ata mohojnë ekzistencën e identitetit kombëtar maqedonas.

- Preambula e Kushtetutës thotë se Maqedonia është themeluar dhe në të jetojnë populli maqedonas dhe pjesë të kombeve të tjera. Bullgarët kërkojnë të regjistrohen si themelues të shtetit maqedonas, kjo është e para. Dhe e dyta, janë të vetmet të shkruara në Kushtetutë, të cilat mohojnë identitetin kombëtar maqedonas. As shqiptarët, as turqit, as serbët, as vllehët, as romët nuk thonë se jemi shqiptarë, turq, vlleh, serbë apo romë, por thonë se ne jemi të ndryshëm, kurse bullgarët se jemi të njëjtë - thotë Nikoloski.

Ai shton se pranimi i kërkesave bullgare do të thotë bullgarizim, sepse të gjitha vendet e tjera që janë në negociata për anëtarësim në BE duhet t'i plotësojnë tre kritere dhe vetëm për Maqedoninë ekziston kriteri i katërt, marrëveshjet bilaterale me Bullgarinë dhe Greqinë.

Darko Kaevski nga LSDM thonë se tani është koha që të gjithë deputetët të tregojnë konstruktivitet dhe paralajmëruan diskutime individuale me secilin deputet.

- Pres që ata të jenë kundër shkatërrimeve dhe bllokadave të bëra nga Hristijan Mickoski dhe partneri i tij Dimitar Apasiev. Pres që në periudhën e ardhshme të hapen diskutime të gjera, bisedime me secilin individualisht, në mënyrë që vendi të vazhdojë në rrugën evropiane, atë të zgjedhur nga shumica e deputetëve në Kuvend, rrugën pas së cilës edhe qytetarët. qëndrojnë dhe janë në interes të shtetit - tha ai.Kaevski.

Ministria e Brendshme nuk pret trazira

Pranimi i propozimit francez me të cilin Maqedonia hapi negociatat për anëtarësim në BE u prit me protesta të furishme në Shkup, por ministri i Brendshëm Oliver Spasovski nuk pret trazira kur ndryshon Kushtetuta. Së fundmi ai ka deklaruar se është herët për të vlerësuar se si do të zhvillohet situata politike gjatë debatit për ndryshimet kushtetuese, por mendon se nuk ka vend për tensione.

“Maqedonia nuk ka alternativë tjetër përveç rrugës drejt BE-së dhe prandaj të gjitha subjektet politike, të gjithë qytetarët duhet të bëjnë gjithçka për të pasur sukses në rrugën drejt BE-së dhe që vlerat evropiane të bëhen pjesë e mënyrës që jetojmë”, thotë Spasovski.

Ai shton se mazhoranca qeverisëse asnjëherë nuk ka pasur dy të tretat për disa amendamente kushtetuese, por pret që interesi i shtetit të mbizotërojë në një debat të hapur.

-Prandaj Parlamenti, prandaj është këtu shtëpia e demokracisë, për të hapur ato debate, për të paraqitur argumente dhe për të marrë vendime në bazë të argumenteve. Duhet të themi pse mendojmë se është mirë që bullgarët, malazezët, kroatët dhe hebrenjtë të hyjnë në Kushtetutë. Të dëgjojmë edhe argumentet pse nuk duhen përfshirë në Kushtetutë. Është një debat legjitim. Në fund duhet të mbizotërojë mendimi që është në interes të shtetit - konsideron ministri Spasovski.

Një numër i madh i analistëve vlerësojnë se ndryshimet kushtetuese janë ndërhyrje në punët e brendshme të vendit dhe se janë pengesa për të cilën negociatat e Maqedonisë me BE-në do të ngecin për një kohë të gjatë. Por ka nga ata që vlerësojnë se opozita nuk ka argumente reale për të penguar përfshirjen e bullgarëve në preambulë sepse vendi është shembull i bashkëjetesës multietnike dhe një shkallë e lartë e të drejtave të pakicave.

Ekziston mundësia e kolapsit të procesit të nisur me BE-në nëse Sofja realisht fillon të insistojë që bullgarët të hyjnë në Kushtetutë si shtet shtetbërës, gjë që në fakt nuk ka mundësi sipas dokumenteve të nënshkruara në Bruksel. Në protokollin dypalësh thuhet se Qeveria është dakord që Konferenca e ardhshme Ndërqeveritare të mbahet pas “ndryshimit të Kushtetutës për përfshirjen e atyre shtetasve që jetojnë në territorin e shtetit dhe janë pjesë e popujve të tjerë, si populli bullgar, në respektimin e procedurave të brendshme, duke përfshirë një ligj kushtetues për zbatimin e tyre”.

Në mesin e politikanëve bullgarë që nuk mendojnë kështu është edhe lideri i Bullgarisë Demokratike Hristo Ivanov, sipas projekt-dokumentit të të cilit, Parlamenti bullgar lejoi heqjen e vetos. Ai vazhdimisht ka thënë se Maqedonia duhet t'i përfshijë bullgarët në Kushtetutë "si popujt e tjerë që janë themelues të Republikës, jo si pakicë dhe nëse kjo nuk ndodh, nuk do të ketë negociata për kapitullin e parë".