Në vitin 2021, mbi 5.480 foshnja në 23 vende dhe territore në të gjithë Evropën dhe Azinë Qendrore vdiqën nga shkaqe të lidhura me ndotjen e ajrit. Në Maqedoni, vdekjet e të porsalindurve nga ndotja e ajrit përbëjnë 11,6 për qind ose 1 në 9 vdekje të fëmijëve nën moshën një vjeçare, sipas Zyrës së UNICEF-it në Shkup.

Raporti, i titulluar Fillimet pa frymë: Politikat për Mbrojtjen e Fëmijëve nga Ndotja e Ajrit në Evropë dhe Azinë Qendrore, vë në dukje se në qytetet e mëdha anembanë Evropës dhe Azisë Qendrore, ndotja e ajrit kalon rregullisht nivelet e sigurta sipas OBSH-së dhe po bëhet një rrezik i madh për shëndetin mjedisor. të fëmijëve nga rajoni.

- Në Maqedoninë e Veriut, rreziqet e ajrit të ndotur janë veçanërisht të larta. Në shkurt të vitit 2024, Shkupi ishte sërish në mesin e 10 qyteteve më të ndotura në botë, me nivele mesatare të grimcave PM10 ose PM2,5 që tejkalojnë kufijtë e lejuar për më shumë se 100 ditë në vit. Sipas të dhënave të reja, përveçse një shkak serioz i vdekjes tek të sapolindurit, ndotja e ajrit merr më shumë vite të shëndetshme nga jeta jonë në krahasim me çdo faktor tjetër të vetëm mjedisor, si temperaturat e larta, uji i ndotur dhe kushtet e këqija higjienike.

Leslie Miller, përfaqësuese e UNICEF-it, shton se këto të dhëna janë veçanërisht shqetësuese, sepse ekspozimi i hershëm dhe i shpeshtë ndaj ajrit të ndotur ndikon në zhvillimin e trurit, mushkërive dhe organeve të foshnjave, gjë që ka pasoja për shëndetin dhe mësimin gjatë gjithë jetës.

Dokumenti i politikave thekson se foshnjat dhe fëmijët e vegjël janë më të rrezikuar nga vdekja dhe shëndeti i keq nga ndotja e ajrit. Ekspozimi i hershëm dhe i shpeshtë ndaj ajrit të ndotur – duke filluar nga mitra – çon në tkurrje dhe ristrukturim të mushkërive dhe rrit rrezikun e pneumonisë, infeksioneve të rrugëve të sipërme të frymëmarrjes, infeksioneve të veshit, astmës dhe alergjive. Frymëmarrja e ajrit të ndotur mund të shkaktojë inflamacion të trurit, të pengojë rritjen dhe të ndikojë në zhvillimin kognitiv, si dhe në performancën e shkollës.

UNICEF u bën thirrje qeverive dhe institucioneve në vendet e rajonit, përfshirë Maqedoninë, që t'i kushtojnë më shumë vëmendje dhe burime luftës kundër ndotjes së ajrit, të mbështesin efikasitetin energjetik, aksesin në energji të pastër dhe përmirësimin e cilësisë së ajrit, si dhe të mbrojnë shtatzënat. gratë dhe fëmijët nga ajri i ndotur.

- Së fundi, barra e infeksioneve të pneumonisë bakteriale tek foshnjat duhet të zvogëlohet duke zgjeruar mbulimin me vaksinën konjugate pneumokokale (PCV) - e cila në Maqedoninë e Veriut është 56 përqind, që është shumë më e ulët se mbulimi mesatar prej 86 përqind në rajonin evropian të OBSH-së - thonë UNICEF.

Një dokument i ri politikash i UNICEF-it përmban të dhënat dhe rekomandimet më të fundit për të përmirësuar cilësinë e ajrit dhe për të reduktuar vdekjet e fëmijëve dhe problemet shëndetësore për shkak të ndotjes së ajrit.