Referendumi në Serbi - po aq i drejtë sa zgjedhjet

zgjedhjet e Serbisë
Foto: EPA / SRDJAN SUKI

Referendumi për ndryshimin e Kushtetutës në fushën e drejtësisë është shpallur më 16 janar 2022. Si hyrje, amendamentet për referendumin dhe ligjet e shpronësimit u miratuan, duke çuar në protesta në Serbi.

Qytetarët e Serbisë me PO ose JO do të përgjigjen me referendum në pyetjen “A jeni për konfirmimin e aktit për ndryshimin e Kushtetutës së Republikës së Serbisë?”. Këto ndryshime në fushën e drejtësisë, siç tha ministrja e drejtësisë Maja Popoviq, duhet të “përjashtojnë pjesëmarrjen e politikës në zgjedhjen e gjyqtarëve, kryetarëve të gjykatave, prokurorëve publikë dhe zëvendësprokurorëve publikë”.

"Pavarësia më e madhe e gjyqtarëve dhe pavarësia më e madhe e prokurorëve publikë do të thotë përgjegjësi më e madhe e tyre, e cila krijon kushte për mbrojtje më të mirë dhe më efektive të të drejtave të njeriut dhe rritje të sigurisë juridike", premtoi ministri Popoviq.

"Autokraci e pakufizuar"

Profesoresha e drejtësisë Vesna Rakiq Vodineliç tha për DW se ndryshimet e paralajmëruara në Kushtetutë “nuk do të çojnë në pavarësi më të madhe të gjyqtarëve, pavarësi të prokurorëve publikë dhe përjashtim të politikës”. Sepse të gjitha këto organe që duhet të gjenerojnë gjyqtarë dhe prokurorë, si Këshilli i Lartë Gjyqësor dhe Këshilli Shtetëror i Prokurorëve, do të kenë anëtarë të zgjedhur nga parlamenti. Kuvendi është një institucion politik par excellence, ku rregullat diktohen nga shumica. “Pavarësia e gjyqtarëve dhe prokurorëve kërkon mbi të gjitha një mjedis demokratik dhe tani kemi një autokraci që nuk e pengon asgjë”, tha bashkëbiseduesi ynë.

"Asnjë tekst nuk mund të garantojë pavarësinë e gjyqësorit," tha avokati dhe aktivisti i të drejtave të njeriut Milan Antonijeviç për DW. “Por gjithçka që ekspertët ligjorë dhe Komisioni i Venecias kanë marrë në konsideratë flet në favor të faktit se ky propozim për ndryshime është diçka që mund të ketë efekte. "Që pavarësia e gjyqtarëve dhe prokurorëve të ketë efekte, është e nevojshme që të ketë njerëz që janë të gatshëm ta mbajnë atë pavarësi mbi supet e tyre dhe kjo me të vërtetë nuk varet nga asnjë dokument," tha Antonijeviç.

Ndryshimet ligjore nxitën protesta

Si një lloj hyrje në referendumin e ardhshëm, Ligji për Referendumin u ndryshua, pas të cilit nuk kërkohet më regjistrimi prej 50 për qind plus një votë që referendumi të ketë sukses. Pjesa më e madhe e numrit të personave që doli në qendrat e votimit do të mjaftojë për të vendosur për çështjen e referendumit. Miratimi i këtij ligji tani përkoi me pakënaqësitë mujore të qytetarëve për shkak të ardhjes së kompanisë Rio Tinto në Serbi dhe opinioni është i bindur se këto ndryshime kanë sukses edhe në përpjekjet e qeverisë për t'i mundësuar kompanisë të operojë minierat e litiumit në çdo kusht..

Prandaj Vesna Rakiq Vodineliq thekson se “edhe pse zyrtarët tanë shtetërorë theksojnë se kjo nuk do të ndikojë në hapjen e minierave, jam i bindur se do të ketë. Sepse referendumi do të jetë po aq i drejtë dhe i lirë sa zgjedhjet tona janë të drejta dhe të lira. “Referendumi zhvillohet në të njëjtën mënyrë si zgjedhjet dhe nuk ka garanci se qytetarët do të mund të shprehin lirisht vullnetin e tyre dhe se votat do të numërohen në mënyrë të drejtë”, tha Vesna Rakiq Vodineliç.

Ndryshimet e përmendura në Ligjin për Referendumin, si dhe ndryshimet në Ligjin për Shpronësimin, sollën pakënaqësi të madhe te qytetarët e Serbisë, të cilat u derdhën në rrugë me protesta disaditore. Sipas kritikëve të Ligjit për Shpronësimin, “ai legalizon sekuestrimin e pronës private që do të jetë në rrugën e projekteve shtetërore”.

Fitimi apo interesi publik?

Milan Antonijevic mendon se mesazhet e dërguara nga presidenti i Serbisë janë vërtet shqetësuese, duke thënë se "ky ligj është miratuar, jo për shkak të Rio Tintos, por për shkak të ndërtimit të një stadiumi kombëtar" dhe shton se "nuk është mirë nëse kjo ligji miratohet një herë e përgjithmonë”.

“Mendoj se në të ardhmen çdo keqpërdorim i këtij ligji do të përgjigjet si nga gjykatat vendore ashtu edhe ato ndërkombëtare, siç është Gjykata Evropiane për të Drejtat e Njeriut, kështu që mendoj se qytetarët mund të jenë shumë më të qetë se sa duket për momentin”, tha ai. Antonijevic.

Baza e shpronësimit ka qenë gjithmonë interesi publik, shpjegon Vesna Rakiq Vodineliq, “por problemi me këtë ligj është se tani me këto ndryshime të vogla të dyerve futet një bazë e re për shpronësim, që është një marrëveshje ndërkombëtare, në të cilën një krahu është shteti i Serbisë, kurse i dyti apo shteti i huaj apo korporata e huaj. Qeveria mund ta shpallë atë marrëveshje një projekt me rëndësi publike. “Kështu mund të ndodhë që nevojat e fitimit të disa korporatave të huaja të deklarohen në interes të publikut”, paralajmëron Vesna Rakiq Vodinelic.

Me dhunë ndaj lirisë së tubimit

Protestat e qytetarëve që u zhvilluan ditët e fundit në të gjithë Serbinë, sigurisht që hasën në dënime të forta nga autoritetet, të cilët u përpoqën ta paraqesin pakënaqësinë e popullit me ligjet jokompetente si “pengim të lirisë së lëvizjes të garantuar me Kushtetutë”. . Mediat e regjimit dhe krerët shtetërorë e përsëritën me këmbëngulje këtë mantër të lirisë së lëvizjes, duke anashkaluar plotësisht kundërshtimet ndaj ligjeve të përmendura dhe justifikimin e pakënaqësisë popullore.

“Përgjigja e shtetit në formën e çekiçëve, shkopinjve dhe ekskavatorëve tregon se liria e grumbullimit nuk respektohet fare”, tha Milan Antonijevic, i cili beson se “në këtë mënyrë vazhdon të mbillet frika tek qytetarët”.

“Shteti dhe qeveria duhet të mësojnë se kur situata përkeqësohet, mund të presin protesta që kanë karakter shumë më të mprehtë. "Përgjegjësia nuk është e atyre që dalin në rrugë, sepse çdo veprim i shtetit që rrezikon të drejtat e qytetarëve me të drejtë has në rezistencë," tha Antonijeviç.

Vesna Rakiќ Vodineliќ thekson se është gabim të mendohet se liria e tubimit është e vlefshme vetëm kur tubimi është i regjistruar. “Kur përplasen e drejta e tubimit dhe e drejta e lëvizjes së lirë, mendoj se ka një kontekst të rëndësishëm, ai është që zëri i qytetarëve duhet të dëgjohet dhe ndalimi i trafikut për një orë është reagim i arsyeshëm. “Dhe fakti që presidenti i vendit, me këtë rast, për herë të parë iu drejtua të drejtave të njeriut, është grotesk”, përfundon Vesna Rakiq Vodinelic.

 

Burimi: Deutsche Welle

[sc name=”dw” ][/sc]

I dashur lexues,

Qasja jonë në përmbajtjen e internetit është falas, sepse ne besojmë në barazinë në informacion, pavarësisht nëse dikush mund të paguajë apo jo. Prandaj, për të vazhduar punën tonë, kërkojmë mbështetjen e komunitetit tonë të lexuesve duke e mbështetur financiarisht Shtypin e Lirë. Bëhuni anëtar i Sloboden Pechat për të ndihmuar objektet që do të na mundësojnë të ofrojmë informacion afatgjatë dhe cilësor dhe Së bashku të sigurojmë një zë të lirë dhe të pavarur që do të jetë GJITHMONË NË ANËN E POPULLIT.

MBËSHTETNI NJË SHTYP TË LIRË.
ME SHUME FILLESTARE 60 DENARË

Video e ditës