Intervistë me Pascal Galloa, i cili do të drejtojë "Muzika për 18 muzikantë" të Steve Reich

Më 14 tetor, dirigjenti francez Pascal Galloa do të jetë mysafir në Orkestrën Filarmonike RSM për një koncert në të cilin do të shfaqet premiera vepra "Muzikë për 18 Muzikantë" e kompozitorit bashkëkohor amerikan Steve Reich.

Takimin tim të parë e kam pasur me dirigjentin francez Pascal Galloa në verën e këtij viti, para se të nisem për në Ohër, ku ai drejtoi një mbrëmje të muzikës së operës bashkëkohore, si pjesë e Festivalit të Verës së Ohrit. Pastaj ai bashkëpunoi me kompozitorin maqedonas Pande Shahov. Ndërkohë, ai zgjeroi miqësinë dhe bashkëpunimin e tij me kompozitorin Jana Andreevska.

Përgatitja dhe shfaqja premierë e veprës "Muzikë për 18 muzikantë" nga Steve Reich do t'i hapë mundësinë Galloa të takojë më shumë interpretues maqedonas të muzikës, por edhe të shfaqë entuziazmin dhe pasionin e tij për muzikën bashkëkohore para audiencës maqedonase.

Çfarë sfide për ju dhe interpretuesit është "Muzika për 18 Muzikantë" e Steve Reich?

- Para së gjithash, do të doja të falënderoja Tina Ivanova, drejtoreshë e Orkestrës Filarmonike të Maqedonisë së Veriut, e cila e futi punën në program për këtë sezon dhe që më ftoi ta drejtoja në premierën e saj në Maqedoni. Kjo vepër e Steve Reich u shkrua për një ansambël instrumental me 18 muzikantë. Konsiderohet si një nga kryeveprat e Rajhut, dhe është gjithashtu një nga veprat më domethënëse në muzikën bashkëkohore. Performanca e veprës është një sfidë muzikore, teknike dhe konceptuale. Sfida është në kompleksitetin që qëndron në mbivendosjen e melodive dhe ritmeve të 18 muzikantëve për të cilët ritmet e përsëritura kërkojnë përqendrim shumë të fortë. Për më tepër, për audiencën kjo përsëritje e imitimit të thjeshtë dhe modeleve të mbivendosura krijon një lloj vorbulle zanore që krijon një mënyrë të re të dëgjimit të muzikës. Steve Reich zbuloi atë që quhet "gradual" e shkaktuar nga një mospërputhje e vogël midis disa melodive, duke krijuar një lloj eksperience hipnotike për dëgjuesin. Sfida për muzikantët dhe për mua do të jetë mbajtja e përqendrimit tonë përballë atmosferës së të menduarit hipnotik në të cilën do të jenë dëgjuesit.

Praktikisht, cilat janë specifikat e punës së Rajhut në përgjithësi?

- Steve Reich është një nga kompozitorët më të rëndësishëm bashkëkohorë amerikanë. Ai zhvilloi gjuhën e tij të muzikës së përsëritur, të cilën ne e quajtëm "minimaliste". Gjuha e tij, e zhvilluar gjatë viteve 60 dhe 70, konsiderohet thelbësore për muzikën klasike amerikane dhe është në një farë mënyre një reagim ndaj kompleksitetit të muzikës bashkëkohore evropiane, siç është serializmi i gjeneratës së mëparshme të kompozitorëve të Pierre. Boulez ose Karlheinz Stockhausen, për shembull , kompozitorë që nuk u kujdesën të përsëritnin dhe riprodhonin ritmet bazë. Unë do të thoja që specifikat qëndrojnë në përdorimin e instrumenteve me goditje, në krahasim me atë që tradicionalisht japin telat në muzikën klasike. Unë mendoj se ishte e nevojshme që një kompozitor dhe filozof amerikan të dilte për të krijuar këtë gjuhë të re "post-John Cage". Steve Reich është një figurë udhëheqëse në muzikën bashkëkohore amerikane, së bashku me kompozitorë të tillë si Philip Glass, Terry Riley dhe John Adams.

Nga do të vijnë 18 muzikantët që do të performojnë punën?

- Të 18 muzikantët me të cilët do të punoj janë nga Filarmonia Kombëtare e Maqedonisë Veriore. Ata janë solistë shumë të mirë nga një orkestër e klasit të parë dhe unë jam shumë krenar që punoj me ta në këtë projekt. Prandaj, do të më duhet të punoj me tingullin me muzikantët gjatë provave tona për të marrë ekuilibrin më të mirë brenda akustikës së sallës së bukur të re të koncerteve të Filarmonisë Maqedonase.

Pascal Galloa dirigjon me orkestrën me tela në Festivalin Le Musical de Cyberon

Repertori juaj si dirigjent përfshin shumë kompozitorë bashkëkohorë. Pse vendosët të punoni me vepra të kompozitorëve bashkëkohorë?

- Kam pasur fatin të bashkohem me ansamblin e Pierre Boulez "Intercontemporein" në një moshë shumë të re, 22 vjeç. Në ansambël kemi punuar me kompozitorët më të rëndësishëm nga gjysma e dytë e shekullit të 20 -të, si Boulez, Stockhausen, Berrio, Ligeti, Roma, Reich, Carter, etj. Ky bashkëpunim më bëri të kuptoj rëndësinë e interpretuesve për kompozitorët. Dirigjenti, pra interpretuesi me një orkestër, zhvillon një interpretim në përputhje me ansamblin instrumental gjatë provave. Unë gjithmonë kam ndjerë nevojën për të punuar me kompozitorë të gjallë, siç ka qenë gjithmonë në të kaluarën, si në periudhat klasike ashtu edhe në ato romantike. Unë mendoj se interpretuesi nuk duhet t'i kushtojë punën e tij ekskluzivisht kompozitorëve nga e kaluara, por duhet të përpiqet në mënyrë aktive të ndajë veprat e kompozitorëve bashkëkohorë me audiencën. Unë mendoj se është edhe detyrë e interpretuesve. Edhe kur interpretoj kompozitorë nga e kaluara, klasike apo romantike, i referohem përvojës sime të bashkëpunimit me kompozitorët bashkëkohorë.

Premiera botërore është thelbësore për çdo epokë, dhe kjo është arsyeja pse kjo premierë maqedonase është shumë e rëndësishme për mua, sepse më jep mundësinë të takoj auditorin maqedonas, si dhe muzikantët dhe kompozitorët nga Maqedonia. Performuesi komunikon me auditorin dhe përpiqet ta bëjë atë komunikim sa më afër, sepse në atë mënyrë do të jetë e mundur të zbulohet vërtet ajo që është në imagjinatën e kompozitorit. Interpretuesi i muzikës është i njëjtë me aktorin e teatrit, i cili mund të ndryshojë plotësisht rolet. Ne, si interpretues, jemi të nevojshëm për të përcjellë mendimet e kompozitorëve tek auditori. Nëse dirigjimi është në zemër të jetës sime muzikore, është të arrij qëllimin që jam përpjekur gjithmonë të arrij: të shpreh pasionin tim për muzikën dhe angazhimin tim ndaj repertorit bashkëkohor dhe klasik. Ose, nëse doni, më bëni të dëgjoj historinë e muzikës si një trashëgimi e pandashme.

Me përgatitjen e koncertit në Filarmoni, ju do të punoni me muzikantët maqedonas në Maqedoni për herë të tretë. Cilat janë përvojat tuaja të mëparshme?

- Unë erdha për herë të parë për të mbajtur një klasë master në DMBUC "Ilija Nikolovski-Luj" në shkurt 2020. Unë nuk kisha përvojë të mëparshme në Maqedoni, por, nga ana tjetër, do të doja shumë të zhvilloja projekte të ardhshme, sepse vura re se mësimi cilësor që takova gjatë klasave të mia master dhe entuziazmi i muzikantëve maqedonas me të cilët arrita të punoj janë mbresëlënëse. Unë kam udhëtuar shumë nëpër botë dhe rrallë kam parë një entuziazëm të tillë si muzikantët në Maqedoni. Si dirigjent, unë mund të shoh potencialin për fillimin dhe zhvillimin e shumë projekteve të ardhshme.

(Biseda u botua në "Shtypi Kulturor" Nr. 100, në botimin e shtypur të gazetës "Liria e Lirë" më 9-11 tetor 2021)

I dashur lexues,

Qasja jonë në përmbajtjen e internetit është falas, sepse ne besojmë në barazinë në informacion, pavarësisht nëse dikush mund të paguajë apo jo. Prandaj, për të vazhduar punën tonë, kërkojmë mbështetjen e komunitetit tonë të lexuesve duke e mbështetur financiarisht Shtypin e Lirë. Bëhuni anëtar i Sloboden Pechat për të ndihmuar objektet që do të na mundësojnë të ofrojmë informacion afatgjatë dhe cilësor dhe Së bashku të sigurojmë një zë të lirë dhe të pavarur që do të jetë GJITHMONË NË ANËN E POPULLIT.

MBËSHTETNI NJË SHTYP TË LIRË.
ME SHUME FILLESTARE 60 DENARË

Video e ditës