Në një vend arkeologjik në Turqinë veriore që dikur ishte kryeqyteti i Perandorisë Hitete, arkeologët pretendojnë se kanë zbuluar një gjuhë të humbur prej kohësh, e folur me gjasë nga një fraksion brenda perandorisë. "Shkenca IFL".

Gjuha e lashtë, e cila nuk flitej prej shekujsh, u zbulua në pllaka balte në rrënojat e Bogazkoy-Hattushës. Ky vend ka qenë një sit i Trashëgimisë Botërore të UNESCO-s që nga viti 1986, falë arkitekturës së tij mbresëlënëse urbane dhe veprave të bukura të artit shekullor që mbeten ende të paprekura.

Hititët ishin një grup i lashtë indo-evropianësh që migruan në Anadoll, gadishullin e Turqisë moderne, ku krijuan një nga perandoritë më të fuqishme në këtë zonë gjatë epokës së bronzit të vonë (1650-1200 pes).

Ata ishin të njohur për aftësitë e tyre ushtarake, mbajtjen e të dhënave, dokumentimin e betejave dhe ligjeve të tyre të shkruara në pllaka balte. Në periudhën nga viti 1980 e deri më sot, arkeologët zbuluan në këtë faqe pothuajse 30.000 pllaka balte me shkrim kuneiform.

Shumica e teksteve në pllakat prej balte janë shkruar në gjuhën hitite, por hulumtimet e fundit tregojnë se disa nga pllakat janë shkruar në një gjuhë të panjohur më parë.

Këtë gjuhë të sapo zbuluar, studiuesit ende nuk e kanë deshifruar, për të zbuluar se çfarë kuptimi kanë shumica e shkrimeve. Megjithatë, duket se gjuha e vogël ka shumë të ngjarë të flitej nga populli Kalashma.

Karakteristikat e gjuhës gjithashtu kanë ngjashmëri me Luwian, gjuhën e njohur e përdorur në Perandorinë Hitete. Arkeologët besojnë se pllakat përmbajnë përshkrime të ritualeve të lashta që kryheshin në Kalashma.

"Hititët ishin shumë të interesuar për ritualin," thotë profesori Daniel Schwemer, ekspert për Lindjen e Afërt antike.

Megjithëse gjuha është e pazakontë, ajo lidhet qartë me gjuhët indo-evropiane, një familje gjuhësh që flitet ende sot në shumicën dërrmuese të Evropës, si dhe me Rrafshnaltën iraniane dhe nënkontinentin verior indian.

Duke shtrirë një gamë të gjerë gjeografike, kjo familje gjuhësh përfshin gjithçka nga Hindishtja dhe Persishtja në Rusisht dhe Anglisht. Në fakt, një nga gjuhët e mbijetuara në Evropë që nuk vjen nga familja indo-evropiane është gjuha baske, një gjuhë e jashtëzakonshme që flitet vetëm në vendin bask, një rajon i vogël autonom në skajin perëndimor të maleve të Pirenejve, midis kufijve. të Francës dhe Spanjës.