
Në vend të “tetovecit”, fasulet nga Madagaskari zihen në tenxhere maqedonase
Fasulet që udhëtojnë rreth 7.300 kilometra nga ishulli afrikan i Madagaskarit deri në Maqedoni, në tregjet e brendshme mund të gjenden me çmim prej 115 denarë për kilogram, që është tre herë më e lirë se çmimi i “Tetovcit” vendas, autokton. Prodhimi i përgjithshëm i fasules maqedonase në vitin 2023 është zvogëluar për 15 për qind në krahasim me vitin 2022
Fasulet që udhëtojnë rreth 7.300 kilometra nga ishulli afrikan i Madagaskarit deri në Maqedoni, në tregjet e brendshme mund të gjenden me çmim prej 115 denarë për kilogram, që është tre herë më e lirë se çmimi i “Tetovcit” vendas, autokton. Qytetarët janë të hutuar nga fakti se prej vitesh ne importojmë fruta e perime që mund t'i kultivojmë në çdo oborr dhe në çdo hap, nga vendet më të largëta dhe besoni apo jo, me të gjitha shpenzimet doganore dhe transporti - më lirë se ato vendase.
Përmbledhje e importuesve për Shtypi i Lirë se kanë matematikë të mirë, sepse vendi nuk prodhon pothuajse asgjë dhe rendimentet e larta atje dhe kostot e ulëta të prodhimit u japin të ardhura solide. Prej tyre mësohet se tash e një vit nuk blejnë nga “Kirgistani” i njohur për shkak të kontratave të pasigurta me prodhuesit atje. Në vend të kësaj, fasulet e pjekura vendase tashmë janë bërë kryesisht nga fasulet që i importojmë nga Egjipti, Turqia dhe Turkmenistani, gjë që u konfirmua edhe nga Dogana.
Rekomanduar
-
1
-
2
-
3
- Në Maqedoni, fasulet e thata importohen kryesisht nga Egjipti, Turqia dhe Republika e Kirgistanit. Në vitin 2024 janë importuar 5.131.480 kilogramë fasule të thata, ndërsa në vitin 2023 janë importuar 4.334.905 kilogramë fasule të thata – njofton Drejtoria doganore për gazetën tonë.
Të dhënat në portalin e tregut bujqësor zbulojnë gjithashtu se për këtë perime më së shumti paguajnë banorët e Tetovës, qytetit që dikur konsiderohej si prodhuesi më i madh i fasules në Maqedoni. Gjegjësisht, vitin e kaluar në korrik, një kilogram fasule në Tetovë ka kushtuar rekord 282 denarë, ndërsa çmimin më të ulët prej 142 denarë e kanë paguar strumicanët!
Sipas ekspertëve, prodhimi i varieteteve vendase të fasules është në rënie për disa arsye: përdorimi i pamjaftueshëm i farave të certifikuara, ujitja e pamjaftueshme e sipërfaqeve nën këtë kulturë, por edhe për shkak të problemeve me sëmundjet dhe ndryshimet klimatike. Prodhuesit vendas po humbasin interesin për prodhimin e fasules për shkak të kostove të larta të inputeve dhe rendimentit të ulët, theksojnë ata, duke theksuar se ka potencial për të rikthyer prodhimin, por me aplikimin e duhur të teknikave të kultivimit, teknologjive të reja dhe edukimit të prodhuesve. Kjo bimë unike mbërriti në Evropë së bashku me patate dhe misër nga Amerika e Jugut në shekullin e 16-të, dhe në Ballkan një shekull më vonë, nga Italia.
- Produktet tona bujqësore janë më të shtrenjta sepse prodhimi është i shtrenjtë dhe sepse me të merren më së shumti prodhuesit e vegjël të cilët nuk mund të jenë konkurrues me çmimin që japin prodhuesit e mëdhenj në vendet ku prodhimi fillimisht është më i lirë - thotë një fermer nga Tetova.
Prandaj në pjatë kemi domate nga Turqia, Greqia dhe Shqipëria, patate nga Holanda, hudhra nga Kina... Agroekonomisti serb Milan Prostran ka shpjeguar më parë për “Blitz” se fasulet shtëpiake në këto zona praktikisht u shuan për faktin se. pas shpërbërjes së ish-Jugosllavisë, nuk kishte konsumatorë të mëdhenj, duke përfshirë kuzhinat e ish-APJ-së, kështu që manja e bërë vetë përgatitet nga fasulet nga Azia.
Sipas raportit vjetor të Ministrisë së Bujqësisë për vitin 2023, prodhimi i përgjithshëm i fasules si bimë për kapje (5.054 ton) është ulur me 15 për qind krahasuar me vitin 2022 (5.913 ton. Fjala vjen, 7.196 hektarë të mbjellë me fasule janë korrur të fundit. vit, nga të cilat janë marrë gjithsej 5.933 ton fasule ose 70,2 kilogramë për hektar tregon se në vitin 2023 çdo amvisëri maqedonase ka blerë dhe ka gatuar vetëm 15,8 kilogramë fasule.
Një koleksion i fasules maqedonase ruhet në bankën e gjeneve në Cali, Kolumbi
Profesorja Sonja Ivanovska, nga Departamenti i Gjenetikës dhe Seleksionimit të Fakultetit të Shkencave Bujqësore dhe Ushqimit, në një intervistë të mëparshme për “Sloboden Pechat” theksoi se ndër varietetet më të vjetra dhe më autoktone sigurisht që janë ato fasule të ndryshme që janë paraqitur në libër. "Thesar i paçmuar maqedonas" .
- Prej tyre në sipërfaqe të mëdha mbillet vetëm fasulja e Tetovës, në oborre mbillen vetëm pak fasule farore të bardha dhe dy-tre lloje fasule shumëngjyrëshe. Të gjitha llojet e tjera janë të rrezikuara dhe gjenden rrallë. Fjala vjen, koleksioni më i madh i fasuleve në botë është i ruajtur në bankën ndërkombëtare të gjeneve me bazë në Kali, duke përfshirë edhe fasulet maqedonase - theksoi Ivanovska.