Miliona njerëz përballen me urinë ndërsa lufta kombinohet me goditjet financiare dhe klimatike.

foto urie EPA-EFE/Joebeth Terriquez

Gjashtë muaj luftime midis Rusisë dhe Ukrainës – dy qendra të fuqishme bujqësore – e kanë çuar sistemin global të ushqimit në katastrofë totale, duke lënë miliona të përballen me urinë.

Lufta po përkeqëson një krizë tashmë të nxitur nga ndryshimet klimatike, rritja e kostove të jetesës dhe rritja e çmimeve të plehrave duke krijuar krizën më akute globale të ushqimit në dekada. Një marrëveshje e ndërmjetësuar nga OKB për të rihapur Detin e Zi për anijet ushqimore mund të mos jetë e mjaftueshme për të sjellë lehtësim për miliona njerëz që përpiqen të marrin ushqim në të gjithë Afrikën, Azinë dhe Lindjen e Mesme.

"Unë kam punuar në këtë sektor për më shumë se 15 vjet dhe kjo, për mua, është kriza më e keqe që kemi parë," tha Karin Smaller, drejtore ekzekutive e Qendrës Shamba, një institut kërkimor që punon për t'i dhënë fund urisë globale.

Agjencitë e ndihmës po përpiqen të përgatiten për nivele edhe më kritike të urisë pasi përballen me një boshllëk vjetor prej 14 miliardë eurosh në kostot e sigurisë ushqimore, sipas një raporti të vitit 2020 nga Ceres 2030, gjithashtu një institut kërkimi. Lufta e Moskës në shportën e bukës së Evropës ka tronditur rëndë tregjet botërore të ushqimit, duke detyruar agjencitë e ndihmës të shkurtojnë racionet ushqimore në vende si Jemeni. Tridhjetë e gjashtë vende mbështeten tek Ukraina dhe Rusia për më shumë se gjysmën e importeve të tyre të grurit.

Një grup i posaçëm i OKB-së për krizën po monitoron më shumë se 60 vende që luftojnë për të paguar për importet e ushqimit. Çmimet e larta të energjisë dhe tregjet e paqëndrueshme të ushqimit kanë vënë presion shtesë mbi vendet në zhvillim të kufizuara me para.

Ndërsa më shumë njerëz janë të uritur në mbarë botën, qëllimi i OKB-së për t'i dhënë fund urisë deri në fund të dekadës duket më i largët se kurrë.

Thatësira ka kapluar Bririn e Afrikës, duke lënë rreth 26 milionë njerëz të përballen me mungesë ushqimi në Kenia, Etiopi dhe Somali për gjashtë muajt e ardhshëm. Më shumë se 7 milionë krerë bagëti tashmë janë zhdukur. Në të gjithë Afrikën Lindore, rreth 50 milionë njerëz përballen me pasiguri akute ushqimore.

tokë
EPA-EFE/Tamas Vasvari HUNGARIA JASHTË

Jan Egeland, sekretari i përgjithshëm i Këshillit Norvegjez të Refugjatëve, shkroi në Twitter: "Një zi buke e parandalueshme kërcënon rajonin e Bririt të Afrikës". Kjo është “megakriza për të cilën askush nuk po flet”, paralajmëroi Egeland.

Në Liban, gjithashtu një importues i madh i grurit rus dhe ukrainas, inflacioni real i ushqimeve është 122 për qind. Inflacioni i çmimeve të ushqimeve vendase është i lartë pothuajse në të gjitha vendet me të ardhura të ulëta dhe të mesme, sipas Bankës Botërore.

Kjo do të thotë se njerëzit e kanë të vështirë të përballojnë ushqimin edhe në vende ku nuk ka mungesë. Njerëzit po paguajnë më shumë për nevojat themelore kudo, nga Peruja në Burundi. Sipas Programit Botëror të Ushqimit, një rekord prej 49 milionë njerëz në 46 vende mund të bien në uria ose "kushte të ngjashme me urinë" në mes të krizës ushqimore. Vendet më të prekura janë Etiopia, Nigeria, Sudani i Jugut, Afganistani, Somalia dhe Jemeni, ku 750.000 njerëz përballen me urinë dhe vdekjen, nga të cilët 400.000 janë vetëm në rajonin Tigray të Etiopisë, ku lufta civile është në vazhdim.

Rezervat e ulëta të këmbimit valutor e bënë të vështirë importin e ushqimit për Sri Lankën. Qeveria e rrëzuar u përpoq të përmirësonte krizën e bilancit të pagesave duke ndaluar importin e plehrave, gjë që – së bashku me ndalimin total të përdorimit të tyre – çoi në shkatërrimin e gjysmës së prodhimit të orizit në vend.

"Prodhimi vendas i ushqimit ka rënë në mënyrë dramatike gjatë vitit të kaluar, mungesa e karburantit ka penguar prodhimin, përpunimin, transportin dhe shitjen me pakicë, dhe importet e ushqimit dhe karburantit janë jashtëzakonisht të shtrenjta," tha Shalmali Gutal, drejtor ekzekutiv i grupit të ekspertëve Focus.

EPA-EFE / TOMS KALNINS

Larg lundrimit të thjeshtë

Një marrëveshje midis Rusisë, Ukrainës, Turqisë dhe OKB-së për të rifilluar eksportet e ushqimit nga portet ukrainase të Detit të Zi, ka ndihmuar disi në lehtësimin e tregjeve. Çmimet e grurit ranë 14,5 për qind midis qershorit dhe korrikut, të nxitura nga perspektiva për të eksportuar rreth 20 milionë tonë drithë të mbyllur në kapanone ukrainase.

Por marrëveshja filloi me një fillim të ngadaltë dhe të lëkundshëm pasi u nënshkrua më 22 korrik. Rusia goditi menjëherë portin e Odessas me raketa dhe Ukraina, ndonëse optimiste se do të çojë në lehtësimin financiar shumë të nevojshëm për fermerët e saj, thotë se ka vetëm një "shans të vogël" që të ketë sukses.

Dhjetëra apo më shumë anije që deri tani kanë kaluar nëpër korridorin detar kanë qenë kryesisht ato të bllokuara në Ukrainë që nga shpërthimi i luftës. Sfida të mëdha mbeten për të siguruar një numër më të madh anijesh që do të transportojnë ndihma ushqimore.

Edhe nëse Ukraina dhe Rusia eksportojnë me kapacitet të plotë, ekspertët janë të kujdesshëm se marrëveshja mund të anulohet lehtësisht.

"A është e mjaftueshme për të rivendosur status quo-në e paraluftës?" Jo”, shkruajtën në korrik ekonomistët e bujqësisë Joseph Glauber dhe David Laborde. "Një raketë e gabuar mund të bëjë që kompanitë e sigurimeve të anulojnë mbulimin," shkruan ata.

EPA-EFE/Tamas Vasvari HUNGARIA JASHTË

Bota mban frymën

"Nuk është ende e qartë nëse Ukraina mund të arrijë vërtet të eksportojë gjithçka që duhet të eksportohet urgjentisht," tha Dominique Ziller, nënkryetar i Fondit Ndërkombëtar për Zhvillimin Bujqësor (IFAD), një agjenci e OKB-së.

"Ne ende kemi frikë se këto mungesa të ushqimeve bazë mund të shkaktojnë trazira në tregjet e mallrave dhe të çojnë në rritje të çmimeve përsëri që do të godasin më të varfërit në zonat rurale," tha Ziller.

Nxehtësia

Shumë pjesë të botës po përjetojnë fenomene ekstreme të motit për shkak të ndryshimeve klimatike. Nxehtësia ekstreme në Azinë Jugore dhe Shtetet e Bashkuara, thatësira në pjesë të mëdha të Evropës dhe Afrikës Lindore dhe Kinës, dhe përmbytjet në Kore kanë çuar në shkatërrimin e sipërfaqeve të mëdha të të korrave, duke e bërë ushqimin e disponueshëm më të shtrenjtë.

"Në përgjithësi, furnizimet globale të drithërave dhe farave vajore janë të ulëta dhe kjo është pjesë e historisë së inflacionit të ushqimit," tha Robin Anderson, i cili përfaqëson industrinë bujqësore në Komitetin e OKB-së për Sigurinë Botërore të Ushqimit. Prodhimi i grurit parashikohet të bjerë në vitin 2022 për herë të parë në katër vjet.

"Bujqësia duhet të funksionojë vazhdimisht me gjysmën e kapacitetit në të gjitha kontinentet, sepse ndryshimi i klimës gjithmonë do të thotë se dikush po lufton," pohon Anderson.

Rritja e çmimit të plehrave e ka bërë më të shtrenjtë edhe rritjen e ushqimit. Një zyrtar i OKB-së ka paralajmëruar se kriza është "e madhe" dhe kërcënon të zgjasë krizën e urisë nëse fermerët në mbarë botën përdorin më pak kimikate për të rritur rendimentet. Çmimi i plehrave artificiale ishte tashmë i lartë përpara se Rusia të pushtonte Ukrainën, por për shkak të varësisë së industrisë nga gazi natyror – i cili u rrit në qiell pas luftës – është rritur edhe më shumë.

"Rritja e çmimeve të plehrave dhe shqetësimet e disponueshmërisë hedhin një hije mbi korrjet e ardhshme, dhe kështu rrezikojnë mbajtjen e çmimeve të larta të ushqimit për një periudhë më të gjatë," tha instituti i ekspertëve IFPRI.

Një sërë nismash të politikave ndërkombëtare janë shfaqur për të trajtuar krizën, duke përfshirë Francën dhe Gjermaninë, por ekspertët besojnë se ato nuk do të jenë efektive pa një injeksion të madh parash.

“Janë të gjitha iniciativa vërtet të mira. Nuk dihet nëse ka para shtesë”, thotë Smaller, nga Qendra Shamba.

Programi Botëror i Ushqimit ka dhuruar 8 miliardë dollarë këtë vit, por nevojiten gjithsej 22 miliardë dollarë.

Nëse gjenden paratë, ndihma emergjente mund të ndihmojë në shmangien e krizës më të keqe të urisë së këtij viti, por ekspertët thonë se bota ka nevojë për ndryshime sistematike.

“Kur ka krizë, ka gjithmonë një gatishmëri të madhe për të dhënë ndihmë emergjente, e cila nuk do të krijojë zhvillim të qëndrueshëm, por do të parandalojë që njerëzit të vdesin”. Por kur bëhet fjalë për krijimin e qëndrueshmërisë, për të financuar zhvillimin afatgjatë, është më e vështirë të mobilizohen fonde”, tha Ziller nga IFAD.

(Politico)

I dashur lexues,

Qasja jonë në përmbajtjen e internetit është falas, sepse ne besojmë në barazinë në informacion, pavarësisht nëse dikush mund të paguajë apo jo. Prandaj, për të vazhduar punën tonë, kërkojmë mbështetjen e komunitetit tonë të lexuesve duke e mbështetur financiarisht Shtypin e Lirë. Bëhuni anëtar i Sloboden Pechat për të ndihmuar objektet që do të na mundësojnë të ofrojmë informacion afatgjatë dhe cilësor dhe Së bashku të sigurojmë një zë të lirë dhe të pavarur që do të jetë GJITHMONË NË ANËN E POPULLIT.

MBËSHTETNI NJË SHTYP TË LIRË.
ME SHUME FILLESTARE 60 DENARË

Video e ditës