Maqedonia e Veriut ka bërë përparim të konsiderueshëm në mbrojtjen ligjore të të drejtave të pjesëtarëve të pakicave kombëtare duke përmirësuar politikat e saj në përputhje me Konventën Kornizë, por zbatimi praktik i të drejtave duhet të përmirësohet, thotë Komiteti Këshillëdhënës i Konventës Kornizë për Mbrojtja e pakicave kombëtare në një opinion të ri të publikuar sot, njoftoi korrespondenti i MIA-s nga Strasburgu.

Autoritetet e Maqedonisë së Veriut vazhdojnë ta zbatojnë Konventën Kornizë kryesisht për pakicat kombëtare të listuara në Kushtetutë (shqiptarët, boshnjakët, romët, serbët, turqit dhe vllehët), megjithëse ka njëfarë fleksibiliteti për grupet e panjohura.

Ky, opinioni i pestë i Komitetit Këshillimor për Konventën Kuadër për Mbrojtjen e Pakicave Kombëtare bazohet në informacionin e dhënë nga burime qeveritare dhe joqeveritare, përfshirë ato të marra gjatë vizitës së tyre në vend në nëntor 2021. Opinioni është publikuar së bashku me komentet e autoriteteve maqedonase. Përmbledhja e opinionit të pestë është gjithashtu në dispozicion në maqedonisht dhe shqip.

Kështu, Komiteti Këshillimor i Këshillit të Evropës i bën vendit disa rekomandime që synojnë forcimin e mëtejshëm të barazisë dhe luftës kundër diskriminimit, mbrojtjen e pakicave kombëtare nga armiqësia dhe dhuna, promovimin e kulturave të tyre, përmirësimin e edukimit dhe përfaqësimit të tyre në media, si dhe si të drejtat gjuhësore dhe të drejtat e punës dhe strehimit.

Ndërsa marrëdhëniet ndëretnike janë përmirësuar, vijat ndarëse etnike dhe gjuhësore shfaqen në kohë krize. Qëndrueshmëria e strategjisë "Një shoqëri për të gjithë", theksohet, kërkon një qasje ndërkulturore efektive, mbështetje më të fortë politike të nivelit të lartë dhe financim solid.

Komiteti shpreh keqardhjen që mjediset e përziera të shkollave dhe klasave mbeten përjashtim. Duhet të zbatohet një qasje ndërkulturore, e cila përfshin trajnimin e mësuesve dhe studentëve për kulturat dhe historitë e pakicave të ndryshme dhe kontakte më të rregullta ndërmjet nxënësve me prejardhje të ndryshme etnike.

Korniza ligjore për të luftuar gjuhën e urrejtjes dhe krimin e urrejtjes është përmirësuar përsëri, por zbatimi mbetet i dobët, tha ai, dhe gjuha e urrejtjes, veçanërisht në internet, është një problem serioz. Janë të pakta rastet e shkeljeve të të drejtave të njeriut nga forcat policore dhe sanksionet janë marrë rrallë kundër pjesëtarëve të policisë. Prandaj, autoriteteve maqedonase u kërkohet të sigurojnë që krimet e urrejtjes dhe gjuha e urrejtjes të hetohen si duhet dhe të forcojnë mekanizmat për monitorimin e sjelljes së policisë.

Megjithë një rritje të moderuar të shkallës së regjistrimit dhe një rënie të frekuentimit në shkollat ​​speciale, fëmijët romë vazhdojnë të arrijnë rezultate arsimore dukshëm më të ulëta. Autoritetet duhet të luftojnë fort kundër ndarjes faktike të shkollave duke rritur regjistrimin e fëmijëve romë në arsimin parashkollor dhe duke përmirësuar aksesin e tyre në arsim cilësor. Anëtarët e komunitetit rom duhet të kenë akses në shërbimet shëndetësore falas të garantuara me ligj dhe vëmendje e veçantë duhet t'i kushtohet aksesit në shërbimet e shëndetit riprodhues dhe informacion për gratë rome.

Zbatimi i ligjit për përdorimin e gjuhëve, theksohet më tej, nxjerr në pah një hendek të theksuar midis ambicieve të Ligjit për përdorimin e gjuhës shqipe dhe situatës konkrete në administratë dhe gjykata. Për të korrigjuar këtë, nevojiten investime të konsiderueshme në trajnimin dhe rekrutimin e përkthyesve dhe stafit dygjuhësh.

Autoriteteve u kërkohet gjithashtu të forcojnë pjesëmarrjen socio-ekonomike të anëtarëve të pakicave kombëtare që jetojnë në zonat rurale duke investuar në infrastrukturë dhe mundësi punësimi për të rinjtë e pakicave.

Në këtë opinion të pestë nuk përmendet pakica bullgare në vend, e cila sipas marrëveshjes mes Shkupit dhe Sofjes duhet të përfshihet në Kushtetutën e Maqedonisë.

Konventa Kuadër për Mbrojtjen e Pakicave Kombëtare është marrëveshja më gjithëpërfshirëse evropiane për mbrojtjen e të drejtave të personave që u përkasin pakicave kombëtare. Ai është instrumenti i parë shumëpalësh ligjërisht detyrues i dedikuar mbrojtjes së pakicave kombëtare në botë. Zbatimi i tij monitorohet nga Komiteti Këshillimor i përbërë nga ekspertë të pavarur. E hyrë në fuqi më 1 shkurt 1998, marrëveshja zbatohet aktualisht në 39 vende.

Burimi: MIA