Thesari i ridizajnuar i shtetit është tashmë në funksion. Sipas ministres së Financave, Gordana Dimitrieska-Koçoska, tani do të ketë më shumë para për pensione, për paga dhe për të gjitha obligimet ligjore që ka shteti, të cilat qeveria e kaluar nuk i ka marrë parasysh. Për këtë janë shfrytëzuar të gjitha rezervat e brendshme në buxhetin bazë të planifikuar, por janë paraparë edhe huamarrje të reja.

“Sloboden Pechat” ka bërë një analizë ku ministri ka parë projektet më të parealizuara dhe shpenzimet e panevojshme. Gjithçka është bërë në Qeveri, në Ministrinë e Mbrojtjes, në Ministrinë e Financave, në Gjyqësor, në Këshillin Inspektues, në Agjencinë për Administratë...

Krasitja më e madhe është në Qeveria. Ministri i Financave gjatë prezantimit të ribalancit deklaroi se Qeveria ka bërë shkurtime kudo që është e mundur. Me buxhetin bazë në vitin 2024 për Qeverinë janë ndarë 84,3 milionë euro, ndërsa me buxhetin e rishikuar 62,4 milionë euro. Në Qeveri janë 353 të punësuar. Detyrat e tyre janë të përcaktojnë politikën zhvillimore dhe ekonomike të vendit, t'i propozojnë Kuvendit masa dhe të përcaktojnë politikat për zbatimin e ligjeve dhe rregulloreve të tjera, të koordinojnë procesin e planifikimit strategjik në nivel qendror.

Më pak para për transport, shërbime katering…

Në kuadër të Buxhetit të Qeverisë janë ulur paratë për Komisionin për Hetimin e Aksidenteve dhe Incidenteve të Rënda të Aviacionit nga 292.000 mijë euro në 160.000 mijë euro, Fondit për Inovacion dhe Zhvillim Teknologjik nga 18,3 milionë euro në 12,5 milionë euro, është zvogëluar shuma dhe për aktivitetet për zhvillim ekonomik për të cilat ishin paraparë 36,5 milionë, ndërsa tani janë 28,4 milionë. Për reformën në administratën publike shuma është tre herë më e ulët se sa ishte planifikuar, pra tani është 134.000 mijë euro. Rënie e madhe ka edhe te zëri Mallra dhe shërbime - nga 16,7 milionë euro në 11,1 milionë euro.

Tani do të ketë më pak para Shërbimi për Çështjet e Përgjithshme dhe të Përbashkëta të Qeverisë. Aty ishin planifikuar 21,7 milionë euro, ndërsa tani janë planifikuar 19,4 milionë euro. Siç shihet nga dokumenti i ribalancit, ka më pak para për rikonstruksione dhe për ndërtimin e objekteve të institucioneve shtetërore. Në kuadër të shërbimit janë ulur edhe paratë për transport, për shërbime katering, për shërbimin ajror.

Edhe ministrja Dimitrieska-Koçoska ka qenë e zellshme ndaj ministrisë së saj - e ka shkurtuar buxhetin nga 37 milionë euro në 26,6 milionë euro.

 Është e vështirë të ndërtosh spitale

Ajo që u prezantua si informacioni më shqetësues në publik është ulja e parave për Ministria e Shendetesise nga 124,6 në 117,1 milionë euro. Në dokument thuhet qartë se ka reduktim të konsiderueshëm të parave për rindërtimin dhe zgjerimin e objekteve shëndetësore publike, për pajisje mjekësore, për ambulanca në zonat rurale, për Spitalin e përgjithshëm në Kërçovë, për qendrën klinike në Shtip. Ministri ka theksuar se për të gjitha projektet për të cilat nuk ka realizim adekuat, kanë siguruar para që nuk mund të shpenzohen deri në fund të vitit.

U shkurtua edhe buxheti Ministria e Mbrojtjes, nga 327 milionë euro në 294 milionë euro.

Ndër institucionet që “bien në sy” me buxhet të reduktuar është Këshilli inspektues, ku buxheti i tij u reduktua nga 659.000 euro në 527.000 euro. Këshilli Inspektues është organ i pavarur i administratës shtetërore me cilësinë e personit juridik, përgjegjës për: krijimin dhe mbajtjen e regjistrave dhe sistemit informativ për menaxhimin e mbikëqyrjes inspektuese; miratimi i programit për provimin e licencës së inspektorit – pjesa e përgjithshme dhe organizimi dhe mbajtja e provimit; miratimi dhe zbatimi i programit vjetor për trajnimin gjenerik të inspektorëve...

Reagime të ashpra në opinion ka shkaktuar edhe shkurtimi i buxhetit gjyqësorin nga 46 milionë euro në 45 milionë. Janë shkurtuar edhe paratë për prokurorët publik dhe Këshillin Gjyqësor. Ministri i Financave tha në një konferencë për media se po kërkojnë vetëm para për rritjen e pagave. Në të njëjtën kohë, si kundërargument ai vuri në dukje se në gjashtë muaj Gjykata Evropiane për të Drejtat e Njeriut humbi çështjet për shkak të “të drejtës për gjykim brenda një afati të arsyeshëm” me vlerë 3 milionë euro.

Me ribalancimin, Buxheti mori një kornizë krejtësisht të re. Tani pjesa e të ardhurave është 5,17 miliardë euro, madje 133,7 milionë euro më shumë se në buxhetin bazë. Ose, e shprehur në përqindje, rritja e të ardhurave parashikohet në 2,6 për qind. Ana e shpenzimeve është 5,9 miliardë euro “të rënda”, që është 322 milionë euro, ose 5,6 për qind më shumë se në buxhetin bazë.