Propozimi evropian për zhbllokimin e integrimeve tona evropiane është paraqitur dje në mbledhjen e grupeve të punës partiake, ku do të shkëmbehen idetë se si duhet të veprojnë Kuvendi dhe Qeveria për të në fazën e ardhshme. Siç tha pas takimit zëvendëskryeministri për çështje evropiane, Bojan Mariçiq, edhe pse u prezantuan qëndrime të ndryshme për shumë çështje, ai u mbajt në frymë konstruktive.

“Ishte një takim i mirë fillestar me këto qëndrime dhe mendoj se në ditët në vijim duhet të vazhdojmë të bisedojmë, qoftë në mbrëmje, nesër apo në ditët në vijim ka dëshirë të diskutohet për këtë temë”, tha Mariçiq, duke theksuar se mekanizmat për mbrojtjen e identitetit tonë kombëtar.

Sipas Mariçiqit, qëllimi është që me propozimin evropian të mos kemi bllokada të mëtejshme të pafundme.

"Nëse i zhvillojmë mirë negociatat, mund të përfundojmë si anëtare e BE-së në vitet e ardhshme, deri në fund të kësaj dekade", theksoi Mariçiq.

Koordinatori i Grupit Parlamentar të LSDM-së, Jovan Mitrevski, pas takimit tha se të gjitha grupet parlamentare i kanë dërguar propozim-konkluzionet e tyre, të cilat duhet të miratohen në lidhje me informacionin që Qeveria duhet t'i dërgojë Kuvendit.

- Në një seancë në Kuvend duhet të votohen konkluzionet dhe ato janë në kontekstin e përcaktimit tonë strategjik dhe që çështjet dypalëshe të përjashtohen nga korniza e negociatave dhe ta obligojmë Qeverinë që të marrë parasysh përcaktimin e veçantisë së veçoritë historike, kulturore, gjuhësore dhe arsimore të popullit maqedonas. Pres me padurim ato përfundime të propozuara që do të diskutojmë këto ditë. Ky është një proces serioz për shtetin, po zgjidhet, vendosim të gjithë së bashku në cilin drejtim do të lëvizë shteti, vendosim për të ardhmen e shtetit, tha Mitrevski. 

Por, nga ana tjetër, nënkryetari i VMRO-DPMNE-së, Aleksandar Nikoloski, pas takimit, prezantoi një sërë vërejtjesh të kësaj partie ndaj qëndrimit të përgjithshëm të BE-së për kornizën e negociatave dhe qëndrimit të përbashkët të BE-së për negociatat për anëtarësim.

Një pjesë e komenteve janë kërkesa për fshirjen e pikave nga dokumentet, si ajo për deklaratat përkatëse të njëanshme të Bullgarisë dhe vendit për gjuhën maqedonase, përjashtimi i Marrëveshjes për fqinjësi të mirë me Bullgarinë dhe rishikimet vjetore për zbatimin efektiv të saj nga Kuadri negociator dhe refuzimi i kushtëzimit të hapjes së negociatave nga grupimet me ndryshim të Kushtetutës, por që ato të fillojnë menjëherë.

Nikolloski tha se janë të gatshëm në çdo moment të diskutojnë për miratimin e kërkesave të tyre, me të cilat, sipas tij, mbrojnë të gjitha pozitat kombëtare dhe shtetërore.

Deputeti nga BDI, Arbër Ademi, pas takimit deklaroi se thelbi është që gjuha maqedonase të bëhet pjesë e gjuhëve zyrtare të Bashkimit Evropian dhe kjo është kristal e qartë në kornizën e negociatave.

- Ne kemi kornizën e negociatave, do të kemi fillimin e negociatave. Parashikohet që menjëherë të fillojmë procesin e shqyrtimit, parashikohet qartë që çdo shtet tjetër anëtar i BE-së do ta kalojë këtë proces shqyrtimi, u deshën tetë, 12, 20 muaj, por pres që nëse arrijmë të bëjmë ndryshime kushtetuese, Deri në fund të dhjetorit mund të kemi një konferencë të dytë ndërqeveritare dhe të hapim klasterin dhe kapitullin e parë dhe të futemi në thelb pas procesit të shqyrtimit që do të kalojmë së bashku me Republikën e Shqipërisë, shtoi Ademi.

Elmi Aziri nga Aleanca për Shqiptarët ka sqaruar se në takim është diskutuar për propozim të përbashkët të mundshëm për një konkluzion nga Kuvendi dhe janë pajtuar që të vazhdojnë bisedimet.

“Do të shohim se si do të shkojnë gjërat, jemi në një moment jashtëzakonisht të rëndësishëm për vendin tonë, nuk duhet ta humbasim këtë shans sepse kemi vite që presim që Republika e Maqedonisë së Veriut të fillojë negociatat për anëtarësim në BE. Kjo është shpresë dhe ne duhet ta materializojmë si vend në kuptimin e pushimit të negociatave, tha Aziri, duke shtuar se nuk është koha për vendime emocionale, por për racionalizimin e të gjitha vështirësive që mund të jenë pengesë në rrugën evropiane.

Kreu i DS-së, nga ana e tij, avokoi për miratimin e konkluzioneve pas propozimit me mbështetje të gjerë në Parlament.

"Konkluzionet duhet ta obligojnë Qeverinë që të bëjë përpjekje që ajo që është në to të inkorporojë në kornizën e negociatave dhe në dokumente të tjera, dhe nëse dështon, do të thotë se nuk mund të japë pëlqimin për propozimin", tha Trajanov.

Ai theksoi se DS, LDP dhe DOM janë duke përgatitur konkluzionet, të cilat do t'i paraqesin gjatë diskutimit të partive politike, por sipas tij, një handikap i tmerrshëm është se ende nuk e kanë protokollin, i cili është kyç nëse korniza do të pranohet apo jo.

Më herët, pas takimit me përfaqësuesin special gjerman për Ballkanin Perëndimor, Manuel Saratsin, zëvendëskryeministrja Mariçiq tha se duhet të tregohemi të mençur dhe të mos vendosim barriera.

– Nuk do të ishte përgjegjës për të refuzuar këtë propozim në të cilin kemi përmbushur kërkesat tona kryesore dhe shpresojmë se do të na ofrohet një tjetër më i mirë. Në momentet e duhura na duhen vërtet vendime të mençura dhe burrështetas, tha Mariçiq, duke shtuar se para nesh kemi një propozim evropian për fillimin e negociatave me BE-në, i cili përfshin të gjitha qëndrimet dhe vërejtjet e Maqedonisë, me të cilin negociatat do të fillojnë menjëherë pas. miratimin e saj.

Ai bëri të ditur se Qeveria është duke i bërë konsultimet sipas propozimit të Francës dhe protokollit me Bullgarinë dhe në ditët në vijim do të gjejë mënyrën për t'i përfunduar ato dhe si të kërkojë mendimin e Kuvendit.

- Ne jemi këtu për t'i shpjeguar dhe për t'i siguruar se ky është me të vërtetë një propozim më i mirë se ai i propozuar fillimisht dhe se ia vlen të merret në konsideratë dhe se kjo mundësi nuk duhet humbur. Ne nuk presim që të gjithë të binden, por presim që të ketë një masë kritike që do të bindet se ky është një propozim i mirë që të mund të shkojmë më tej, thekson Mariçiq.

Nga ana e tij, Saracin tha se me pranimin e propozimit francez, është e mundur që menjëherë të fillojë procesi i negociatave për anëtarësim të Maqedonisë së Veriut në BE pa vonesa të mëtejshme dhe pa mundësi bllokimesh.

Gjermania është në anën e Maqedonisë së Veriut dhe do të përpiqet të ringjallë në mënyrë aktive perspektivën evropiane të Ballkanit Perëndimor, theksoi Saracin.

Ai tha se dera e hyrjes së Maqedonisë së Veriut në BE me këtë marrëveshje është shumë e hapur dhe të hysh nga kjo derë nuk është e lehtë, por është vendim i politikës dhe vendit tonë.

– E di që është një moment i vështirë për ju dhe për njerëzit, por njëkohësisht është edhe një moment që sjell njëfarë shprese brenda vetes. Unë besoj në politikën dhe popullin maqedonas dhe se së bashku do të vazhdojmë në rrugën drejt BE-së, shtoi Saracin.

Sipas Saracin, kjo marrëveshje është e mirë sepse janë marrë parasysh kërkesat e Qeverisë së Maqedonisë së Veriut dhe parasheh që procesi i negociatave për anëtarësim të fillojë menjëherë pa vonesë.

Lideri i VMRO-DPMNE-së, Hristijan Mickoski, mbrëmë para fillimit të protestave “Ultimatum – Jo faleminderit” tha se me një qasje të zgjuar, racionale, mund të ndryshohet gjithçka në “propozimin francez”.

– Ju mund të negocioni siç negocion qeveria jonë dhe të na çoni në humnerë dhe të mos keni një opsion të dytë duke rënë në humnerë. A do ta pranojmë këtë opsion derisa të jemi në humnerë - jo, jo faleminderit. Prandaj i themi jo asimilimit. Dhe në vend që të konsultoheshin me ne, ata zhvilluan negociata ekzibicioniste. Do t'ju kujtoj Deklaratën e Lisbonës në fillim të viteve nëntëdhjetë, kur Maqedonia po bëhej shtet i pavarur, u konkludua se emri i shtetit nuk duhet të përmbajë fjalën Maqedoni dhe pastaj është ndryshuar. Pra, me një qasje të zgjuar, një qasje racionale, një qasje që është qasje kombëtare maqedonase, gjithçka mund të ndryshohet, tha Mickoski.

Lidhur me pretendimet se gjuha maqedonase në propozimin francez është “jo e pastër”, njoftoi mbrëmë MPJ-ja, e cila tha se pretendimet e tilla janë të pasakta, të rrezikshme, që mashtrojnë opinionin dhe dëmtojnë interesat e shtetit.

- E njoftojmë opinionin se gjuha maqedonase është e padiskutueshme dhe nuk është e kushtëzuar në propozimin e kornizës negociuese, e cila ndër të tjera është përkthyer (dhe publikuar) në gjuhën maqedonase nga shërbimet e përkthimit të Këshillit të BE-së. Në paragrafin 22 të propozimit thuhet pa mëdyshje se ligji i BE-së do të përkthehet në gjuhën maqedonase: "Maqedonia e Veriut do të duhet të bëjë përkthime me kohë të ligjit të BE-së (acquis) në gjuhën maqedonase para anëtarësimit dhe do të duhet të trajnojë një numër të mjaftueshëm. të përkthyesve dhe përkthyesve të nevojshëm për funksionimin e duhur të institucioneve të BE-së pas anëtarësimit të saj”, thuhet në njoftim.

Sipas MPJ-së, konfirmim praktik i përdorimit të tillë të padiskutueshëm të gjuhës maqedonase do të jetë nënshkrimi i Marrëveshjes për Frontex, me një klauzolë standarde ku specifikohet gjuha maqedonase (pa fusnota dhe shpjegime) dhe kjo dhe marrëveshje të ngjashme. në të ardhmen, si dhe përkthimi i së drejtës në BE në gjuhën maqedonase gjatë negociatave për anëtarësim, gjuha maqedonase do të përfshihet në të njëjtin nivel në grupin e gjuhëve zyrtare të BE-së, pas pranimit tonë në Bashkimi.

Presidenti serb Aleksandar Vuçiq, duke komentuar propozimin francez për zhbllokimin e integrimit tonë evropian, tha se duhet ta shtyjmë vendin përpara, sepse është mirë të jemi në rrugën evropiane dhe të hapim mundësi për tërheqjen e investimeve.

– Cila është alternativa juaj? A do t'ju rëndojnë në çdo të radhës? Sigurisht. Ata do të pyesin bullgarët për diçka, do të pyesin të tjerët për diçka tjetër. Gjithmonë do të gjendet diçka. Por shtyjeni vendin tuaj përpara. Në fund të fundit, nëse dikush do t'ju hapë një grup më shumë apo një grup më pak, nuk është një pyetje thelbësore, nuk është më e rëndësishmja. Por është mirë të jesh në rrugën evropiane, është mirë të hapësh mundësi për tërheqjen e investimeve. Kjo është e rëndësishme, kjo është mirë, tha Vuçiq në një intervistë për televizionin Sitel.

Vuçiq beson se edhe pse do të ketë pengesa në rrugën evropiane, ato duhet të zgjidhen dhe të hiqen një nga një dhe se propozimi evropian nuk duhet të refuzohet para se të mendohet me kujdes për interesat kombëtare.

- Normalisht që nuk mund t'ju them nëse propozimi është i mirë apo jo, këtë le ta vendosë populli i Maqedonisë. Mund të them vetëm një gjë, kur pranonim Marrëveshjen e Brukselit në vitin 2013, ishte një marrëveshje shumë e vështirë për ne me shumë pika që njerëzit në Serbi nuk donin t'i dëgjonin apo pranonin. Qytetarët maqedonas, do të them përsëri, ata e dinë më mirë se unë nëse diçka është e mirë apo jo për interesat kombëtare të vendit të tyre. Unë thjesht po kërkoj nga njerëzit të mendojnë, të mendojnë për të mos pranuar apo refuzuar diçka apriori, theksoi Vuçiq.

Ai u bëri thirrje qytetarëve të Maqedonisë që t'i vendosin gjërat në mënyrë të arsyeshme, sepse vetëm kështu do të kuptojnë se çfarë fitojnë dhe çfarë mund të humbin me fillimin e negociatave me BE-në, duke theksuar se rruga evropiane është e vështirë, por progresi i vendi do të jetë i një rëndësie thelbësore për të gjithë.

Ambasadorja amerikane në vend, Kate Marie Burns, në ceremoninë në Ambasadën Amerikane me rastin e 246-vjetorit të pavarësisë së Shteteve të Bashkuara, se si Maqedonia e Veriut do të vazhdojë të ngjitet kodrën drejt një integrimi më të sigurt evropian. në të ardhmen, do t'i duhet të përballet me sfida të vështira.

– Dilemat që ata krijojnë janë unike për vendin tuaj dhe rrugëtimin tuaj, por ju nuk jeni vetëm në përballjen me to. Shtetet e Bashkuara janë me ju në atë ngjitje, tha Burns, duke shtuar se ndërsa të dy vendet përballen me sfida të reja, ata do t'i trajtojnë ato së bashku si aleatë, partnerë dhe miq.

Nga ana tjetër, zëdhënësja e Komisionit Evropian, Ana Pisonero, deklaroi se Maqedonia e Veriut do të duhet të kalojë një raund tjetër të shqyrtimit shpjegues për BE-në lidhur me legjislacionin e miratuar pas vitit 2019.

Maqedonia e Veriut dhe Shqipëria patën takime shpjeguese për shqyrtimin e legjislacionit nga viti 2018 deri në vitin 2019. Këto takime filluan në shtator 2018 dhe zgjatën më pak se një vit. Qëllimi i shqyrtimit shpjegues është që ekipi i Komisionit Evropian të prezantojë legjislacionin e BE-së, të njohur si "Acquis communautaire", vendeve kandidate që po përgatiten të fillojnë negociatat. Pas atij shpjegues, vijon shqyrtimi dypalësh, fazë në të cilën vendi kandidat merr pjesë aktive, ndryshe nga ajo shpjeguese, ku rolin kryesor e ka Komisioni Evropian.

– Sipas konkluzioneve të Këshillit, Komisioni Evropian kreu shpjegimin teknik të legjislacionit të BE-së (Acquis) ndërmjet viteve 2018 dhe 2019. Kështu që shqyrtimi shpjegues do të fokusohet në legjislacionin e ri të BE-së të miratuar që atëherë. Pas kësaj do të ketë një shqyrtim dypalësh ku Komisioni do të shqyrtojë, së bashku me vendet negociuese, ato fusha të legjislacionit të BE-së ku nevojitet përparim, tha Pisonero për MIA-n.

Legjislacioni i BE-së po rritet vazhdimisht me zgjidhje të reja ligjore dhe vendime gjyqësore. Duke qenë se nuk ka pasur asnjë kontroll shpjegues për Maqedoninë e Veriut dhe Shqipërinë që nga viti 2019, të dyja vendet do të duhet ta kalojnë këtë para se të ftohen në shqyrtimin dypalësh, i cili duhet të zgjasë rreth dy vjet.

Burimi: MIA