Stuhia rreth kredisë nga Hungaria u ngrit sapo Hristijan Mickoski u bë kryeministër: nga është ai, a janë paratë kineze, cila është pesha politike. Mickoski në këtë kuiz iu përgjigj me: po, jo, do ta shihni, nuk është nga Kina...

Informacioni zyrtar është se bëhet fjalë për 500 milionë euro. Kredia do të tërhiqet në një transaksion, dhe afati i shlyerjes është 15 vjet, duke përfshirë një periudhë mospagimi prej tre vjetësh. Norma e interesit është fikse dhe është 3,25 për qind. Kredia do të shlyhet me 24 këste gjashtëmujore. Tani kemi një kuiz të ri - sa interes do të paguajnë kompanitë dhe, më e rëndësishmja - kush do të paguajë interesin, kompanitë apo njerëzit. Së fundi, sa do të paguhet interesi total për këtë kredi hungareze?

Teorikisht duket e thjeshtë – 250 milionë euro shkojnë për projektet komunale, 250 milionë euro për kompanitë, por me çfarë interesi? Është pa shtetësi që ata të marrin paratë dhe më pas të negociojnë detajet. Qeveria populiste kërkon të gdhendë në kujtesën kolektive një normë të ulët interesi prej 3,25 për qind, me të cilën realisht nuk do të mund të merrnim para në tregun financiar ndërkombëtar.

Ndërkohë po vërshojnë deklaratat. Përpjekjet po shkojnë në atë drejtim që interesimi për kompanitë të jetë i njëjtë me atë me të cilin Maqedonia mori kredinë nga banka private hungareze. Ministrja e Financave, Gordana Dimitrieska-Koçoska, tha se për normën e kamatës është rënë dakord me bankat, por afati i shlyerjes mbetet për t'u negociuar, sepse bankat kanë politikë që afati i shlyerjes të jetë nga 7 deri në 10 vjet, e jo. periudhën 15-vjeçare në të cilën shlyen kredinë.

Shumë gjëra rreth interesit kanë "humbur në përkthim". Ministrja tha se shteti mund të subvencionojë gjithë interesin, ose gjysmën... Më pas tha se bankat duhet të paguajnë për rrezikun. Pastaj – se ai rrezik është ndarë nga kamata e rënë dakord prej 3,25 për qind (a nuk është edhe interesi për rrezikun?!). Kështu, filluan të vihen në lojë edhe 3,25 për qind shtesë, pra norma e interesit me të cilën bankat komerciale do të japin kredi për kompanitë do të jetë deri në 6,5 për qind. Shumë do t'ju thonë se në ato kushte, kompanitë e vlerësuara mirë mund të marrin lehtësisht një kredi tani, jo për 15 vjet. Prandaj shteti do të subvencionojë, plotësisht ose gjysmë.

Matematika qesharake e interesit tregon se shteti do t'i paguajë vetes 3,25 për qind interes për 500 milionë eurot e tërhequra nga kredia hungareze, pra do të subvencionojë të paktën 3,25 për qind interes për kredinë e dhënë nga bankat komerciale. Pse duhet të paguhen kamatë për kompanitë nga buxheti në të cilin marrin pjesë të gjithë qytetarët? Imagjinoni një kompani që ka miliona fitime (në euro, sigurisht), dhe që populli paguan interesin. Mbrojtja e ekonomistëve është se në këtë mënyrë kompanitë do të investojnë, do të zhvillohen, do të mund të paguajnë paga më të larta dhe se në fund e gjithë kjo do të kthehet në ekonomi dhe buxhet. Por sipas asaj logjike - le të më paguajë dikush kamatë! Dhe shpenzimet e mia më të mëdha do të kthehen në buxhet.

Një çështje tjetër është edhe shuma e interesit të bankave, për të cilën as nuk duan të flasin publikisht. Badiala thërret gazetarët për të thënë diçka publikisht. Ata janë në zonën e tyre të rehatisë. E lëngshme, pastaj shumë e lëngshme. Dhe për më tepër, këto nuk janë para nga buxheti i tyre, por që u jepen nga shteti vetëm për t'i shpërndarë dhe fituar. Në të vërtetë, ata duhet të kthejnë në Bankën Zhvillimore aq sa kanë marrë - 250 milionë euro, pavarësisht nëse dikush nuk do ta kthejë kredinë e marrë. Kryetari i Odës Ekonomike, Branko Azeski, u bëri thirrje bankave që të mos ekzagjerojnë normat e interesit, ndërsa kryeministri Mickoski u bëri thirrje atyre që të jenë patriotë, në vend që të ulen e të bisedojnë me bankat para se të merren vesh për kredinë. Përveç problemit me shpërndarjen e parave kur bëhet fjalë për komunat ku kryetarët janë nga radhët e opozitës.

Një tjetër kredi nga Hungaria është në prag, sërish në shumën 500 milionë euro. Pra, telashe të reja. Ndoshta tani Qeveria nuk do ta nënvlerësojë inteligjencën e qytetarëve dhe do ta përgatisë terrenin paraprakisht.