Intervistë me Erhan Shukrin, drejtor artistik dhe dirigjent i “Arko”: Muzika zgjon njerëzimin tek ne

Në 20 tetor në sallën e Operës dhe Baletit Kombëtar do të mbahet koncerti ekskluziv i dyfishtë jubilar me titull "30 e mia të para në 2" dhe iniciator i eventit që do të sjellë shumë muzikë, dashuri dhe humanizëm është dirigjenti Erhan. Shukri.
Simbioza e dy orkestrave me më shumë se 70 muzikantë dhe një kor për fëmijë, si dhe performanca e një numri të madh të ftuarish specialë, do të sjellë koncertin "20 ime e para në 30", me të cilin Erhan Shukri do të festojë jubileun e dyfishtë. Koncerti do të jetë një ilustrim i veprimtarisë muzikore profesionale të Shukriut, por edhe shprehje e përkushtimit të tij të plotë ndaj muzikës dhe dimensioni humanitar zbulon karakterin, zemrën dhe shpirtin e tij.
Me një koncert më 2 tetor do të festoni dy përvjetorë – 30 vjet veprimtari artistike e pedagogjike dhe 20 vjet të Orkestrës së Dhomës së Harqeve “Arko”. Arti ka një dimension humanist. Për çfarë qëllimi i keni shtuar koncertit dimensionin humanitar?
– Njerëzimi është diçka që ne të gjithë e mbartim brenda vetes. Është çështje kohe kur vetëdija do të zgjohet dhe do ta lejojë atë të fillojë të funksionojë. Kohë më parë më ka goditur një videoklip për mungesën e sensorëve, shiritave dhe glukometrave për fëmijët me diabet dhe ka qenë arsyeja për të vendosur që koncerti i dyfishtë jubilar të kishte karakter humanitar. Shpresoj që të ketë një përgjigje dhe që me çdo biletë të blerë të mund të ndihmojmë çdo muaj kategorinë vulnerabël të familjeve që nuk e përballojnë dot. Në vitin 2014 mbajtëm edhe një koncert bamirësie për fëmijët me nevoja të veçanta, ndërsa në vitin 2004 së bashku me Orkestrën Mandolinike të Shkupit kushtuam një koncert bamirësie për fëmijët e Velesit.
Festimi i dy jubileut, 30 vjet veprimtari artistike e pedagogjike dhe 20 vjet i Orkestrës së Dhomës së Harqeve "Arko", për mua është kulmi i gjithë veprimtarisë koncertale, punës me studentë, luajtjes në dy orkestrat e NOB dhe Filarmonisë. , si dhe luajtjen në orkestra të shumta të dhomës që vazhdojnë në vendin tonë. Përveç kësaj, gjatë kësaj periudhe kohore u bënë shumë rrugëtime me muzikë në mbarë botën, nëpër festivale dhe konkurse, të cilat vërtetuan punën e përgjithshme në të gjitha fushat. Ndaj vendosa t’i festoj të dy përvjetorët me një koncert gjithë natën dhe jo rastësisht koncerti titullohet “20 e mia të para në 30”.

Programi i koncertit është i pasur dhe plot ngjyra. Si i zgjodhët të ftuarit që do të performojnë në koncert?
- Pas çdo koncerti vinte gjithmonë pyetja: Po tani? Cili do të jetë koncerti i radhës, çfarë programi të zgjidhni? Asnjëherë nuk kam nxituar të krijoj një sasi koncertesh, gjithmonë kam dëgjuar zërin e brendshëm që pëshpëriste fshehurazi se si të aranzhohej një mozaik i ri. Duke qenë se ky koncert është kulmi i punës sime, u kuptua vetvetiu se programi do të jetë edhe me ngjyra të gjera në një paletë të pikturuar me muzikë që do të mbushet nga Orkestra e Dhomës së Harqeve "Arko" dhe Orkestra e Mandolinës "Shkup". dy orkestra me të cilat punoj prej shumë vitesh.
Disa solistë e pohuan veten duke i festuar vetë përvjetorët - prof. Mihailo Koufoyanakis ishte profesori im në FMU, djali i tij Momchilo Koufoyanakis ishte studenti im, sopranoja Ivana Zdravkova performoi disa herë në koncertet e mia. Është interesant fakti se baritoni Xhemil Rexhepi ka performuar me babanë tim dhe me orkestrën e mandolinës në vitin 2006 dhe tani pas kaq vitesh vjen sërish në Shkup. Miqësia filloi me Dobrila Grasheskën përmes grupeve të tjera. Motra ime Merciha Shukri ka qenë pjesë e punës sime prej shumë vitesh. Çdo herë kam dashur të kem solistë të ndryshëm që prezantojnë një instrument të ri në koncertet e mia. Kështu, dhe tani për kënaqësinë time të madhe, Name Jarkin dhe Aydin Javash pranuan pa rezerva ftesën time për të qenë solistë në koncertin tim jubilar. Një takim i rastësishëm me aktorin tonë mjeshtëror Nikolla Ristanovski lindi idenë që edhe ai të performonte atë mbrëmje. Më gëzon veçanërisht që babai im Ramadan Shukri, doajen i muzikantit të mandolinës, do të jetë një mysafir special i dashur, pasi më frymëzoi të punoja me orkestra.
Cilat ishin reagimet e pjesëmarrësve kur morën ftesën për të performuar në koncert?
- Për kënaqësinë time të madhe, të gjithë pranuan pa rezerva të performonin në koncert. Atyre u pëlqeu ideja dhe koncepti i koncertit dhe unë isha i nderuar ta pranoja. Me disa solistë kemi komunikuar për një kohë më të gjatë për performancën e tyre, duke pasur parasysh angazhimet e tyre të vazhdueshme. Por sido që të jetë, vetë diversiteti i koncertit ishte një sfidë e madhe për ta për ta pranuar dhe marrë pjesë në këtë koncert. Kur mësuan se do të bëja një simbiozë të dy orkestrave me më shumë se 70 muzikantë dhe një kor fëmijësh, ata u mahnitën nga shtrirja e koncertit.

Përvjetorët e këtij kalibri ngjallin në mënyrë të pashmangshme kujtime të fillimeve. Kur dhe në cilin instrument e keni filluar personalisht të luani muzikë?
– Sigurisht, kujtimet lindin në mënyrë të pashmangshme. Më kujtohet shumë mirë kur në vitin 1993, si student në vitin e tretë në FMU, fillova të luaja në orkestrën e NOB dhe hodha hapat e parë në një orkestër profesionale, duke e mësuar atë zanat për 14 vite të mira. Në të njëjtin vit fillova të asistoja babain tim në Orkestrën e Mandolinës, e cila më hapi dyer të gjera për të dashuruar punën me orkestra dhe më inkurajoi që pas tre dekadash të hyja në skenën artistike me projekte serioze.
Dhe fillimi im? Filloi në moshën 4-vjeçare, kur babait tim i mbaja majën e harkut teksa ai ushtronte kontrabasin dhe mendova se në çdo moment do ta prisnim kontrabasin. Por tashmë në moshën 9-vjeçare fillova të studioj instrumentin tim të lindjes - violinën, e cila më dha meditimin më të bukur në jetën time. Në moshën 12-vjeçare fillova të luaja në kitarë në orkestrën e mandolinës së babait tim dhe luajtja në atë orkestër më solli kujtime të bukura me shumë udhëtime dhe shoqërim, të cilat më zgjeruan horizontin.
Ju vini nga një familje muzikore, ndër pjesëmarrësit e koncertit jubilar janë edhe babai dhe motra juaj, Ramadan Shukri dhe Merciha Shukri. Cili ishte ndikimi i tyre në aktivitetin tuaj muzikor?
– Më vjen shumë mirë që babai dhe motra ime do të performojnë. Babai im është “fajtori” i dashurisë sime për ansamblet, ndaj mezi pres ta kem në skenë me vete. Ne e dimë se ai e ka ngritur në nivel të lartë profesional mandolinën amatore, ndërsa motra ime me instrumentin e saj aristokratik – harpën, do të na fisnikërojë me tingujt e saj të bukur.
Ndikimi është i ndërsjellë, sepse komunikimi ynë i përditshëm është ekskluzivisht muzikor, jetojmë për muzikën dhe ai jeton edhe përmes nesh. Konsultimet, kritikat dhe sugjerimet konstruktive janë gjithmonë me qëllim të mirë në shërbim të nektarit më të bukur të perëndive – muzikës. Por më duhet të pranoj se babai im ka qenë gjithmonë idhulli im dhe për këtë më ka motivuar dhe frymëzuar të punoj me orkestra.

Një rol të rëndësishëm në veprimtarinë pedagogjike luan instrumenti violinë, dhe në aktivitetet tuaja një rëndësi të madhe ka edhe puna me orkestrën e mandolinës. Çfarë ju motivon dhe ju jep forcë për t'iu përkushtuar të dyja aktiviteteve?
- Njëra lidhet me tjetrën, sepse në thelb është një veprimtari pedagogjike me vendosje dhe realizim në kulturë, pra prezantim të skenës së artit. Prej 29 vitesh punoj si mësuese violine dhe muzike dhome dhe fëmijët janë energjia më e pastër njerëzore nga e cila mësoj shumë. Gëzimi është më i madh kur arrijnë të vendosen diku jashtë Maqedonisë duke vazhduar studimet universitare, dhe kënaqësia është edhe më e madhe kur të kalojnë me suksesin e tyre dhe ti si mësues i tyre do të mësosh diçka të re prej tyre.
Të luajturit me mandolinë është një fenomen interesant, ngjitës në mënyrë të pashërueshme, që krijon një magji të cilës nuk mund t'i rezistosh, që të deh e të tërheq edhe më thellë, duke të pushtuar deri në atomin e fundit me gjithë bukurinë dhe të gjitha shqisat. Më duhet të përmend edhe sa vijon, fatkeqësisht muzika e mandolinës po vdes në vendin tonë, por ne po përpiqemi të ruajmë atë traditë që ekziston prej më shumë se gjashtë dekadash dhe duhet të pranojmë se ka një interes kombëtar të justifikuar dhe të qëndrueshëm për vendin tonë. Kjo është një nga arsyet e punës me Orkestrën e Mandolinës.
Dhe violina... kur krijon kolegun tënd që në moshë të vogël, është gjithmonë motiv të punosh me një fëmijë të talentuar dhe ta drejtosh drejt në drejtimin muzikor.
Për çfarë qëllimi u themelua orkestra e dhomës së harqeve “Arko” 20 vite më parë dhe çfarë kuptimi ka emri i saj?
- “Arko” ka lindur dhe ka filluar në klasën ku punoj unë, në DMBUC “Ilija Nikolovski – Luj”. Për t'i interesuar nxënësit e mi, u organizova në mënyrë arbitrare mësimet e muzikës së dhomës, të cilat ata u dashuruan menjëherë dhe nuk donin të largoheshin nga shkolla për orë të tëra. Ishin brezi i nxënësve të mi të parë që vazhduan shkollimin në shkolla të tjera të mesme, por dëshira për muzikën e dhomës mbeti. Ata thirrën dhe donin të luanin. Pas një udhëtimi në Kore, në vitin 2003 i mblodha dhe filloi të shkruhet historia e “Arkos”. “Arko” ka qenë gjithmonë i hapur për të gjithë ata që kanë dashur të luajnë, por janë të angazhuar në një tjetër aktivitet profesional. Edhe pse me kalimin e viteve “Arko” është rritur në një orkestër të pjekur të dhomës në të cilën luajnë kolegë të dashur nga Filarmonia, Orkestra e NOB, DMBUC “Ilia Nikolovski – Luj”. “Arko” do të ketë gjithmonë edhe bazën amatore, edhe interpretimin serioz profesional. Meqë ra fjala, "Arko" përfaqëson një shprehje muzikore, domethënë një mënyrë të luajtjes së instrumenteve me tela - "me hark".

Programi i koncerteve tuaja ka muzikë për shijet e të gjithëve - klasike, arie operistike, balet, muzikë filmi, flamenko, rock, latinisht, përmes orientit deri në folklorin maqedonas. Çfarë është e nevojshme për të kaluar lehtësisht nga një zhanër muzikor në tjetrin?
- Me kalimin e viteve, arrita të kuptoja se të gjitha zhanret të çojnë vetëm në një qëllim, rrjedhin në të njëjtin vend, dhe ai është muzika. Përzgjedhja e këndshme e muzikës, pavarësisht se çfarë zhanri mbart, pëlqehet nga të gjithë. Siç e përmendët në pyetjen tuaj, muzikë për shijen e të gjithëve, çdo herë në koncertet e mia tema është e ndryshme, mesazhi është i sinqertë dhe i qartë, sepse para së gjithash për mua është sfidë të bëj diçka të re, ndryshe nga ajo e mëparshme dhe të mbetet origjinale në shprehjen e saj artistike. Prandaj kënaqësia mbushet me gëzim kur publiku largohet me buzëqeshje në fytyrë pas koncertit. Frymëzimi dhe imagjinata krijojnë vetëm bukuri që është e dallueshme për çdo zemër.
Më sipër përmendëm dimensionin humanist të artit. Çfarë mund të thuhet me muzikë që nuk shpjegohet me fjalë?
- Në momentet e mia krijuese është krijuar edhe muzika, muzikë që, tani për tani, është ulur në sirtarin tim, ndaj shpresoj që një ditë ta ndaj me publikun. Shumë herë më kanë pyetur pse nuk shkruani tekste, pse vetëm muzikë? Për mua personalisht, shprehja më e madhe, qartësia më e madhe, thellësia dhe emocioni më i madh janë zgjuar gjithmonë ekskluzivisht nga muzika që nuk përfshin fjalë. Sigurisht që nuk e nënvlerësoj fjalën, por mendoj se muzika ka një thellësi, e cila thotë më shumë se çdo fjalë e folur, të ngjall një emocion dhe humor më të hollë. Muzika mund të zhvillojë një fantazi universale te këdo me mijëra fjalë që janë pjesë e atij dridhjeje tingulli. Dhe prandaj mendoj se njerëzimi që ne mbartim brenda është i lidhur ngushtë me muzikën dhe vetëm përmes muzikës pjesa njerëzore tek ne mund të ndërgjegjësohet gjithnjë e më shumë. Njerëzimi dhe muzika janë të hapura, të qarta dhe të sinqerta.

Me çfarë mesazhi do ta ftonit publikun në koncertin tuaj jubilar?
- Muzika e bukur është ilaçi më i mirë për të gjithë ne. Shpresoj që të gjithë ata që vendosin të vijnë në koncertin tim jubilar do të kenë mundësinë të shijojnë përzgjedhjen e programit, i cili siç thamë është për shijen e të gjithëve. Muzika të ndërgjegjëson, por edhe të ndriçon. Muzika zgjon njerëzimin tek ne. Koncerti ynë është i karakterit humanitar për fëmijët me diabet. Le të tregojmë humanizmin tonë dhe për një moment të ndihmojmë familjet vulnerabël për fëmijët e tyre që ende nuk kanë përballuar sfidat e jetës së përditshme. Le të detyrojmë një buzëqeshje të ngrohtë dhe gëzim në to për një moment.
(Intervista është botuar në "Kulturen Pechat" numër 198, në botimin e shtypur të gazetës "Sloboden Pechat" më 30.09-01.10.2023)