Gjeopolitika rreth zgjedhjeve në Moldavi - një përplasje mes Rusisë dhe BE-së?
A do të udhëhiqet ky vend, i shtyrë nga kriza në Transnistria dhe lufta në Ukrainën fqinje, nga ish-presidentja properëndimore Maja Sandu apo kundërshtari Aleksandar Stojanoglo?
Banorët e Moldavisë do të vendosin sot në zgjedhje se kush do t'i përfaqësojë në botë si kreu i shtetit në mandatin e ardhshëm.
Si kandidatë, qytetarëve të Moldavisë iu ofruan: presidentja aktuale, Maia Sandu, e shkolluar, ndër të tjera, në SHBA, ku punoi si këshilltare e Bankës Botërore në Uashington dhe pas Partisë së Veprimit dhe Solidaritetit të qendrës së djathtë. PAS). i cili siguroi në raundin e parë përfitimin e 42 për qind të votuesve dhe ish-kryeprokurorit Aleksandër Stojanoglo, kreut të Partisë Socialiste pro-ruse, të cilit i besonin 26 për qind e bashkatdhetarëve të tij.
Ndërsa raundi i parë i votimit, i mbajtur më 20 tetor, u la në hije nga deklarimi i njëkohshëm i referendumit për të ardhmen pro-evropiane të vendit, këtë herë kandidatët që deklarohen ndryshe për shumë çështje përballen drejtpërdrejt me njëri-tjetrin.
Kjo është arsyeja pse shumë e shohin votimin e ardhshëm si një fund të drejtimit që vendi do të marrë në të ardhmen.
Megjithatë, raundi i parë i zgjedhjeve nuk sqaroi drejtimin properëndimor apo prolindor, sepse siç e tregoi referendumi i fundit për afrimin me BE-në, u regjistrua një pjesëmarrje e ulët dhe një fitore e papërfillshme e qeverisë aktuale.
Moldavia me rreth 2,6 milionë banorë është një nga vendet më të varfra në Kontinentin e Vjetër, me një GDP prej mezi 15 miliardë dollarë dhe një pagë mesatare mujore midis 500 dhe 600 euro. Kjo është arsyeja kryesore që i detyron banorët e vendit ish-socialist të shkojnë jashtë vendit, kryesisht në Rumani dhe më gjerë.
Megjithatë, dilema kryesore e zgjedhjeve të ardhshme do të jetë vetë mbijetesa e shtetit. Domethënë, nuk duhet të ketë dyshim se nëse Maya Sandu dhe politika e saj fitojnë, Moldavia do të ishte një hap më afër shpërbërjes. Provinca verilindore e Transnistrisë, e cila tashmë ka shpallur njëfarë pavarësie dhe ku Rusia ende mban një kontigjent të konsiderueshëm të trupave të saj, dhe Gaugasia në jug, me të drejtën e saj kushtetuese të vendosur për t'u shkëputur, sigurisht që nuk do të pranojnë të komandohen nga një pro- president perëndimor.
Në një situatë të tillë, edhe shkëndija më e vogël do të mjaftojë për të ndezur një konflikt në shkallë më të gjerë.
“E di që jeni të pakënaqur me qeverisjen aktuale, me faktin që ne nuk arritëm të pastronim dhe forconim sistemin gjyqësor. Unë e kuptoj zhgënjimin tuaj. Por le të bashkohemi dhe të mos lejojmë kthimin e një regjimi që përdor metoda të pista”, tha kandidatja presidenciale Maya Sandu.
Nga ana tjetër, Aleksandër Stojanoglo kundërshton lidhjet me Rusinë dhe bën thirrje për integrim evropian dhe fundin e ndarjeve që, sipas tij, shkaktuan presidenti Sandu.
Ai është i bindur se zgjedhja e tij si kreu i ri i shtetit do të mundësojë zgjidhjen e problemit të Transnistrisë dhe krijimin e kushteve për ribashkimin e vendit.
Ajo që shumica e vëzhguesve bien dakord është se referendumi për afrimin me Evropën kishte si qëllim parësor mobilizimin e sa më shumë njerëzve në qendrat e votimit.
As mediat lokale dhe as ato botërore në përgjithësi nuk japin të dhëna se sa qytetarë ishin të gatshëm të hidhnin fletëvotimin në kutitë e referendumit. Raportohet vetëm rezultati përfundimtar i cili është aq i ngushtë sa objektivisht nuk tregon asgjë konkrete.
Moldavia është një vend i vogël dhe ndodhet në një vend shumë të ndjeshëm për të qenë në gjendje t'i rezistojë ndikimeve si nga Lindja ashtu edhe nga Perëndimi.
Për këtë janë të vetëdijshëm edhe qytetarët vendas dhe prandaj mundohen të matin se cili opsion është më i favorshëm për ta.
Lufta në Ukrainën fqinje i ka çuar ato përpjekje në pikën e konfliktit të hapur, i cili në një republikë me një strukturë kombëtare ku moldavët, rusët dhe rumunët janë praktikisht të barabartë në numër, mund të shkaktojnë një zhvillim katastrofik.
Zgjedhjet e ardhshme presidenciale nuk do të sjellin ndonjë ndryshim të madh në këtë kuptim.
Banorët e vendit më të varfër të kontinentit do të vazhdojnë të përpiqen të gjejnë lumturinë diku jashtë kufijve të atdheut të tyre, sipas atyre që e njohin mirë situatën.