Benjamin Franklin është krijuesi i fizarmonikën e qelqit, e cila prodhon nota qiellore që dikur shkaktonin frikë nga çmenduria, shkruan IFLScience.

Edhe nëse nuk e njihni këtë pajisje të çuditshme, ka shumë mundësi që ta keni dëgjuar tingullin që lëshon. Ky është një instrument muzikor i shpikur nga askush tjetër përveç Benjamin Franklin.

Një nga shtatë baballarët e Shteteve të Bashkuara, imazhi i Benjamin Franklinit është ende i përjetësuar në kartëmonedhën prej 100 dollarësh dhe ai ishte i njohur për shpikjet e tij të shumta si sobën Franklin, kateterin urinar dhe rrufepritësin. Franklin ishte gjithashtu një muzikant i përsosur, kështu që ndoshta nuk është për t'u habitur që imagjinata e tij u ndez kur ai mori pjesë në një koncert në 1761 dhe dëgjoi një tingull alien që e frymëzoi atë të shpikte një nga krijimet e tij më mahnitëse deri më sot. Ai e quajti atë fizarmonikë xhami.

A keni fërkuar ndonjëherë gishtin rreth buzës së një gote vere për të dëgjuar zërin që lëshon? Ky është pikërisht tingulli i fizarmonikës së qelqit.

Kur Franklin pa një muzikant orkestre duke luajtur në gota vere të mbushura me ujë në një koncert në 1761, ai ndoshta mendoi, "Unë mund të bëj më mirë se kaq". Sigurisht që ai shkoi një hap më tej, me një total 37 pjata qelqi, të cilin ai e montoi në një mekanizëm rrotullues që muzikanti mund ta përdorte duke përdorur një pedale me këmbë. Instrumenti i tij ishte më i lehtë për t'u përdorur dhe muzikanti mund të prodhonte deri në 10 nota menjëherë. Dhe kështu lindi fizarmonika prej xhami.

Përveç muzikës klasike, shpikja e Franklin gjeti vend edhe në muzikën e Tom Waits, David Gilmour dhe Bjork.

Por megjithatë, muzika e fizarmonikës së qelqit ka një anë të errët, prandaj disa e quajnë kështu "Instrumenti më i rrezikshëm në botë".

Në shekullin e 18-të, fizarmonikës së qelqit kishte frikë se do të kishte fuqinë për ta çmendur dëgjuesin. Në atë kohë muzikologu gjerman Friedrich Rochlitz i këshilloi njerëzit që të shmangnin ta luanin atë.

Harmonika mbistimulon nervat, e zhyt lojtarin në një depresion të shurdhër dhe prej andej në një humor të errët dhe melankolik që është një metodë e përshtatshme e vetëshkatërrimit të ngadaltë, tha Friedrich.

Muzikologët modernë besojnë se ka një shpjegim përse tingujt e fizarmonikës së qelqit mund të kenë një cilësi çorientuese. Instrumenti prodhon tinguj në frekuenca midis 1.000 dhe 4.000 herc, afërsisht. Në këto frekuenca, truri i njeriut përpiqet të përcaktojë se nga vjen tingulli. Kjo mund të shpjegojë pse, të paktën për disa njerëz, dëgjimi i kësaj muzike mund të jetë një përvojë shqetësuese.