Tensionet po rriten në prag të debatit në Gjykata Kushtetuese mbi kushtetutshmërinë e Ligji për përdorimin e gjuhëve, planifikuar për 11 dhjetor. Paralajmërimet për Gjykatën, mospranimi paraprak i vendimit të gjykatës, kërcënimet për destabilizim dhe të ardhme të pasigurt, shmangia e përgjegjësisë për pasojat janë pjesë e nxehjes së atmosferës. Gjykata nuk pranon të komentojë pikëpamjet politike, presionet dhe paralajmërimet që vijnë nga ana e bllokut politik shqiptar, por shqetësuese është edhe njoftimi i gjyqtarëve kushtetues shqiptarë për bojkotimin e seancës.

BDI paralajmëroi se nëse ligji shfuqizohet, pasojat do të jenë të pariparueshme, por amnisti nga përgjegjësia për atë që mund të ndodhë më pas. Nga partia e Ali Ahmeti paralajmëroi se shfuqizimi i çdo dispozite të Ligjit për Përdorimin e Gjuhëve nuk është vetëm akt juridik, por goditje e drejtpërdrejtë për stabilitetin dhe paqen e shtetit.

BDI nuk do të marrë përgjegjësi

– Ky ligj është produkt i një kompromisi kompleks, i arritur pas vitesh negociatash të mundimshme dhe paraqet themelin e barazisë ndëretnike dhe respektit të ndërsjellë. Një vendim që do të rrezikonte këtë ligj do të përfaqësonte shkelje të rëndë të Marrëveshjes së Ohrit dhe kthim në një të ardhme të pasigurt dhe të paqëndrueshme. BDI-ja e konsideron këtë moment një pikë vendimtare, ku çdo hap që synon prishjen e këtij ekuilibri delikat paraqet kapërcim të Rubikonit. Pasi të kalohet kjo vijë, nuk ka më kthim - sipas BDI-së.

“Integratives” shtojnë se nëse Gjykata Kushtetuese vendos të shfuqizojë Ligjin për Gjuhët, pasojat do të jenë të gjera dhe nuk do të mund të marrin përgjegjësi për atë që mund të ndodhë më pas.

Gjyqtarët kushtetues të etnisë shqiptare kanë deklaruar publikisht se do të bojkotojnë këtë seancë dhe vendimmarrje, gjë që e bën edhe më të rrezikshëm vendimin e njëanshëm për shfuqizimin e dispozitave të ligjit për gjuhët. Ky bojkot është një tregues i qartë se përpjekjet e tilla për shfuqizimin e 10 neneve të këtij ligji kanë karakter thellësisht diskriminues dhe synojnë anulimin e gjuhës shqipe në nivel institucional – thonë “integruesit”.

BDI apelon tek qytetarët, liderët politikë dhe bashkësia ndërkombëtare që të veprojnë për të parandaluar aktin që sipas tyre rrezikon stabilitetin e vendit dhe rajonit.

- Shqiptarët dhe të gjitha komunitetet që besojnë në drejtësi dhe barazi nuk mund të heshtin përballë këtij kërcënimi. Ky nuk është një moment për të qëndruar indiferentë. Ky është momenti për të zgjedhur anën e duhur të historisë. Ne do të bëjmë gjithçka për të mbrojtur paqen dhe stabilitetin, por përgjegjësia për pasojat do të jetë mbi ata që zgjodhën ta provokojnë atë dhe të kërcënojnë të ardhmen e vendit - tha BDI.

“Sloboden Pechat” tashmë ka bërë të ditur se seanca do të mbahet më 11 dhjetor dhe se një nga opsionet e gjyqtarëve shqiptarë për të penguar vendimin e Gjykatës Kushtetuese është bojkotimi i seancës. Kjo tashmë është konfirmuar zyrtarisht nga gjyqtari kushtetues Osman Kadriu në një intervistë për televizionin Alsat, si dhe zv/kryeministrat Arben Fetai и Izet Medziti.

A do të shtyhet për një kohë të pacaktuar seanca e Këshillit Kushtetues për Ligjin për Gjuhët?

Kadriu në intervistë ai thotë se në Gjykatën Kushtetuese janë kontestuar 18 nene, të cilat janë dorëzuar me 13 nisma nga 46 subjekte, përfshirë akademikë, pedagogë dhe parti politike. Ai thotë se deri më tani nuk është përmendur në opinion që të kontestohet artikulli në të cilin gjuha shqipe është shkruar në kllapa.

- Në opinionin e mëparshëm thuhej se janë kontestuar 2-3 dispozita. Jo! Janë kundërshtuar 18 dispozita. Nëse kundërshtohen 18 dispozita të ligjit për gjuhët, do të thotë të kundërshtohet gjysma e ligjit. Nëse Gjykata i pranon vërejtjet me shumicë votash dhe i anulon, atëherë nuk kemi ligj – thotë Kadriu.

Këtë ai e ka konfirmuar me kolegun e tij Naser Ajdari Ata mbeten të mendimit se nuk do të marrin pjesë në seancë, sepse është e paarsyeshme që të jenë pjesë e shumicës që do të marrë vendim për çështje me karakter kombëtar shqiptar.

Zëvendëskryeministri Fetai Nga një konferencë në Bruksel paralajmëruan probleme në vendimmarrje sipas ligjit, ndërsa shtuan se është e paqartë se çfarë do të ndodhë pas vendimit të Gjykatës Kushtetuese.

– Në ditët në vijim pres probleme për shkak të Ligjit për përdorimin e gjuhëve, i cili u kundërshtua në vitin 2018 dhe do të shohim se çfarë do të rezultojë nga kjo. Sot kuptova se në seancë nuk do të marrin pjesë gjyqtarët kushtetues që janë pjesë e komuniteteve joshumicë – tha Fetai.

Ndërsa zëvendëskryeministri i parë Majiti thotë se ka njoftime se dy gjyqtarë nuk do të marrin pjesë në seancën e Gjykatës Kushtetuese. Kjo, sipas Majitit, do të thotë se vendimet nuk do të jenë legjitime.

- Ka pasur një deklaratë nga kryetari i Gjykatës Kushtetuese që të jenë të pranishëm të nëntë anëtarët. Tashmë ka pasur njoftime se dy gjyqtarët shqiptarë nuk do të marrin pjesë në seancë, kështu që çdo vendim pa praninë e tyre nuk do të jetë legjitim – tha Mejiti.

Sipas tij, publiku po diskuton për ligjin për shkak të zgjidhjeve jo të plota dhe politikave të mëparshme që i ka bërë BDI.

- Tani ata po përballen me përgjegjësinë dhe para përgjegjësisë u duhet mjegulla, duhet destabilizimi. Për shkak të zgjidhjeve të tyre gjysmë zemre, jo të plota, kanë bërë të mundur që dikush të merret me këtë çështje sot. Nëse kjo çështje do të ishte zgjidhur si duhet, nëse në fund të fundit do të kishte një ligj për gjuhën shqipe, sot nuk do të ishte temë diskutimi - tha Mejiti.

Sipas tij, kjo është një çështje e ndjeshme dhe duhet të trajtohet me arsye.

- Marrëveshja kornizë është pjesë e rendit kushtetues të Republikës së Maqedonisë. Në bazë të Marrëveshjes Kornizë, të gjithë ata që dëshirojnë të mirën për shtetin, të mirën për marrëdhëniet ndëretnike, stabilitetin, duhet t'i qasen kësaj marrëveshjeje me arsye. Unë nuk do të hyj në punën e Gjykatës Kushtetuese, thjesht po bëj thirrje që kjo nuk është çështje juridike, por edhe çështje politike që ndikon në stabilitetin e shtetit – tha Majiti.

Mickoski: Kërcënimet e BDI-së nuk do të reflektojnë në siguri
Kryeministri Hristijan Mickoski beson se kërcënimet e BDI-së nuk do të ndikojnë në sigurinë e shtetit.

– Nuk ka asnjë rrezik sigurie dhe as nuk e kemi lejuar ndonjëherë të ekzistojë. Ne paralajmëruam dhe kjo është një nga ato përpjekje. Ka vende ku takohen individë që duan të bëjnë tension sigurie. Ne punojmë me partnerët tanë strategjikë dhe as ata e as ne nuk do të lejojmë që të ketë probleme të sigurisë - tha Mickoski.

Megjithatë, është e paqartë se si do të veprojë Gjykata nëse disa kolegë bojkotojnë, sepse nuk duan të komentojnë situata hipotetike prej andej.

– Gjykata nuk do të komentojë pikëpamjet e askujt. Seanca në të cilën do të diskutohet për Ligjin për përdorimin e gjuhëve është caktuar për më 11 dhjetor – thonë Ustaven.

Gjykata Kushtetuese së fundmi njoftoi se rasti në të cilin kontestohet Ligji për përdorimin e gjuhëve do të dërgohet në seancë në të cilën do të marrin pjesë të 9 gjyqtarët. Por nëse konkluzioni i pranisë së të gjithë gjyqtarëve do të respektohet apo do të ketë një propozim të ri, do të dihet në vetë seancën e Gjykatës.

Kryetari i Gjykatës Darko Kostadinovski në një intervistë televizive ai tha se me ligjin për gjuhët, politika krijoi një lloj kaosi juridik, i cili rezulton me kaos politik, mosbesim dhe dilema.

– Publiku e ka parë tashmë raportin e Komisionit të Venecias. Gjykata Kushtetuese është në lëvizje, jo për të qenë e mençur, por për të marrë një vendim të bazuar në kushtetutë-ligjore dhe të arsyetuar. Çfarë mund të vendoset, nuk e di dhe nuk mund ta di dhe nuk do të komentoj - tha atëherë Kostadinovski.

Presidenti la të kuptohet gjithashtu se mund të përdoret një mjet nga akti i ri i Gjykatës Kushtetuese, pra që gjyqtarët të shprehin dyshime për kushtetutshmërinë e ligjit dhe ta dërgojnë atë në Kuvend për finalizim.

– Të gjitha opsionet janë në lojë kur flasim për Ligjin për përdorimin e gjuhëve. Dhe përgatitore për pjesën materiale. Komisioni i Venecias doli me një mendim për ligjin, por ne kemi të drejtë të kërkojmë Amicus curiae, kjo quhet këshillë miqësore, nëse konstatojmë çështje kontestuese juridike - tha Kostadinovski.