Procedurat për marrjen e lejes së punës dhe të lejes së qëndrimit zgjasin më shumë se 90 ditë, edhe kur shtetas të huaj duhet të punësohen si drejtues të lartë në një nga kompanitë në vend, ka reaguar Këshilli i Investitorëve të Huaj. Përveç që kanë probleme në gjetjen e fuqisë punëtore të kualifikuar, kompanitë me kapital të huaj ankohen se marrja e lejes së qëndrimit është një proces shumë i gjatë, theksoi Viktor Mizo, kryetar i Këshillit, në prezantimin e vlerësimit të tyre për klimën e biznesit dhe investimeve në Maqedoni. Mungesa e punëtorëve po trondit gjithë industrinë maqedonase, por jo më pak e vështirë është edhe gjetja e inxhinierëve dhe menaxherëve profesionistë, shton Mizo. Maqedonia vitin e kaluar rriti kuotën e importit nga 5.000 në 7.000 punëtorë të huaj.

“Ky është një problem i madh burokratik që i bëjmë thirrje Qeverisë ta zgjidhë sa më shpejt. Nuk është mirë dhe nuk është aspak në interesin tonë që procedurat e lejes së qëndrimit të zgjasin me muaj - theksoi Mizo.

Që një punëtor i huaj të vijë për të punuar në vend, fillimisht duhet të marrë një leje qëndrimi. Por kur vijnë këtu regjistrohen në Ministrinë e Brendshme dhe në Agjencinë e Punësimit, por kompanitë nuk mund t'i japin menjëherë kontratën e punës, sepse fillimisht duhet të marrin leje pune. Edhe Angel Dimitrov nga Organizata e Punëdhënësve disa herë ka theksuar se problemi më i madh është se e gjithë kjo procedurë është shumë e zgjatur, kështu që ndodh që një punëtor nga jashtë duhet të presë për leje pune më shumë se një muaj. Ndaj një nga kërkesat e punëdhënësve është lehtësimi urgjent i procedurave për dhënien e lejeve të punës.
Për shkak të procedurave komplekse, ndryshimet e reja në Ligjin për të huajt janë hedhur në debat publik, por ato do të sjellin lehtësira për punësimin e punëtorëve të huaj kryesisht për partnerët strategjikë të shtetit, siç është kompania “Bechtel dhe Enka”. Kjo nuk e zgjidh krizën e mungesës së plotë të fuqisë punëtore, shkruan Radio Evropa e Lirë.

– Në draft tekstin e publikuar në ENER thuhet se janë evidentuar probleme në procesin ekzistues të të huajve për marrjen e qëndrimit të përkohshëm për punë, i cili shpesh është i ngarkuar me dokumentacion kompleks dhe të gjerë. Edhe pse qëllimi është thjeshtimi i procedurës, ndryshimet në Ligjin për të Huajt janë fokusuar kryesisht në nevojat e punësimit të partnerëve strategjikë. Në tekstin e propozuar thuhet se kompanitë me status partner strategjik do të mund të punësojnë të huaj pavarësisht nga shterimi i kuotës shtetërore dhe pa miratimin e Agjencisë së Punësimit. Do të përshpejtohet procedura për dhënien e lejeve të qëndrimit të përkohshëm, ndërsa qëndrimi i punëtorëve të huaj do të zgjatet deri në një vit me garanci nga punëdhënësi. E reja është se personi juridik paraqet kërkesë për qëndrim direkt në Ministrinë e Brendshme, duke anashkaluar Agjencinë e Punësimit. Partnerët strategjikë do të paraqesin një garanci me shkrim se do të marrin përsipër të gjitha shpenzimet për qëndrimin e të huajve, përfshirë çdo largim të detyruar. Ndryshimet e reja lejojnë gjithashtu qëndrimin e përkohshëm për punëtorët e huaj që janë dënuar në vendin e tyre, por jo në vendin ku po vijnë. Ndryshimet parashikojnë afate shtesë për procedurat, duke përfshirë një afat më të shkurtër 30-ditor për miratimin e lejeve të qëndrimit, raportoi Radio Evropa e Lirë.

KE: Disa vende pune në kompani private janë vetëm për shtetas të Maqedonisë

Shtetasit e një shteti anëtar kanë të drejtë të punojnë në një shtet tjetër anëtar dhe duhet t'u sigurohen të njëjtat kushte pune dhe sociale si punëtorët e tjerë.
Nuk është bërë përparim në përafrimin e legjislacionit kombëtar me ligjin e BE-së për aksesin në tregun e punës.

Ligji për Punësimin dhe Punën e të Huajve nuk bën dallim ndërmjet shtetasve të BE-së dhe të huajve të tjerë. Kuota e lejeve të punës përcaktohet çdo vit dhe lejohet bashkimi familjar, shkruhet në kapitullin 2: Lëvizja e lirë e punëtorëve në Raportin e KE-së për Maqedoninë, të publikuar tetorin e kaluar.

– Qytetarët e BE-së nuk mund të kenë akses në punë në administratën publike, përveç një liste të shkurtër të pozicioneve në kujdesin shëndetësor dhe arsimin e lartë. Gjithashtu, disa vende pune në kompani private janë të rezervuara ekskluzivisht për qytetarët e Maqedonisë së Veriut. Në vitin 2023, Maqedonia e Veriut lëshoi ​​834 leje pune për punëtorë të huaj. Vendi ka nënshkruar tre marrëveshje dypalëshe për punëtorët sezonalë me Gjermaninë, Slloveninë dhe Katarin, nga të cilat vetëm marrëveshja me Gjermaninë ka filluar të zbatohet. Nuk ka përparim në fushën e Kartës Evropiane të Sigurimit Shëndetësor (EHIC), pasi vetëm nëntë vende anëtare të BE-së (Austria, Belgjika, Bullgaria, Republika Çeke, Gjermania, Luksemburgu, Holanda, Sllovakia dhe Sllovenia) kanë akses në shërbimet mjekësore në institucionet publike dhe disa private të kujdesit shëndetësor në vend – thuhet në raport.