Citostatikët në tregun e zi: Një gazetar në Venezuelë bleu drogë për të ekspozuar krimin
Si funksionon tregu i zi për rishitjen e citostatikëve? Në vitin 2016, gazetarja investigative Alicia Hernandez nga media Armando në Venezuelë filloi të ndiqte gjurmët e një "kontrabandisti" të ngarkuar me devijimin e barnave onkologjike nga spitalet shtetërore në tregun e zi, ku ato mund të shiten 300 herë më shtrenjtë. Motivet e saj ishin disa nga pyetjet më themelore: A janë këta njerëz engjëj apo oportunistë? Si i krijojnë ata rrjetet e tyre?
Nuk duhet shumë inteligjencë për të kuptuar pse dikush do të shkonte në tregun e zi për të blerë një ilaç kundër kancerit, duke ditur që në vitin 2016 Venezuela kishte një mungesë ilaçesh prej 86 për qind në krahasim me nevojat. Tregu i zi i terapisë biologjike dhe citostatikëve është kthyer në një praktikë të rregullt në këtë vend, e cila shkon paralelisht me krizën. Por pak njerëz flasin për të. Frika mbizotëruese është se ata kanë bërë diçka të paligjshme. Kjo është arsyeja pse zbulimi i personit që u dha atyre një dozë të vogël jete, dhe në të njëjtën kohë vodhi të njëjtën dozë nga një pacient tjetër onkologjik - është një hap që pak njerëz vendosin.
Anna (një emër fiktiv për të mbrojtur identitetin e saj) është një paciente onkologjike. Kur u përball me sëmundjen, ajo u përball edhe me dilemën nëse do të hynte në tregun nëntokësor ku blihen ilaçet kundër kancerit. Dhe në momentin e shkrimit të Armandos, ajo vazhdon të marrë ciklet e përshkruara nga mjeku, por faza më e vështirë e trajtimit ka përfunduar.
- Kjo që po na bëjnë është çnjerëzore. Askush nuk duhet të rishesë ilaçe kundër kancerit, tha ajo në takimin e parë me gazetarin.
Disa muaj më vonë, Anës i mbaroi Avastin, një antitrup monoklonal që përdoret në trajtimin e llojeve të ndryshme të kancerit, përfshirë kancerin e gjirit.
- Më duhej. Është e dëshpëruar të jesh i sëmurë me kancer dhe në krye të kësaj të shqetësohesh se nuk ka shërim. Kur u diagnostikova me kancer, më thanë të shmang stresin, shton ajo.
Në klinikën ku ajo trajtohej në Venezuelë, ajo ra në kontakt me tregun ilegal të rishitjes së barnave onkologjike. Mjeku i saj i dha një numër telefoni.
- Më tha se në atë numër telefoni mund të gjej gjithçka që më nevojitet. Ai kishte folur tashmë me rishitës të tjerë, por ata e mbyllën telefonin. Kam paguar para të mira, por nuk kam marrë asgjë, shton Ana për “Armando”.
Rishitësi dukej se kishte gjithçka, kur fjalë për fjalë nuk kishte asgjë në spital.
-Për shembull, kishte filtra për Taxol. Ai kishte gjithçka që unë mund të kërkoja, thotë Anna.
Ai bëri disa transaksione me të. Ajo e ka paguar atë në llogarinë e transaksionit dhe një shoqe e ka marrë përsipër "dorëzimin". Si është e mundur të kesh një sasi të tillë barnash të mbiçmuara? A ishin të vjedhura, të importuara nga një vend tjetër apo të falsifikuara? Për të sqaruar këto pyetje dhe për të kuptuar se si funksionon tregu i zi i barnave kundër kancerit të mbiçmuara, gazetarit i duheshin të paktën disa mostra të atyre që shiten nga “dileri”.
Takimi i parë
Për të mos tërhequr vëmendjen mbi vete, autorja e historisë investigative, gazetarja Hernandez, shtiret si blerëse. Duke përdorur një pseudonim, ajo kontaktoi rishitësin R.L. Ajo i kërkoi atij të blinte tableta metotreksat prej 2.5 miligramësh, të cilat përdoren për trajtimin e kancerit të gjirit, lëkurës dhe mushkërive. Çmimi për një "shirit" prej 10 tabletash është 8 mijë bolivar venezuelas (monedha në Venezuelë është bolivar). Takimi për dorëzimin ishte në sheshin “Plaza el consul in la Guaira” një mëngjes të së shtunës 2016.
Takimi zgjati vetëm pak minuta në një shesh plot me njerëz, makina, autobusë dhe trafik. Në asnjë moment nuk mund të përcaktohej nëse ai ishte vetëm apo persona të tjerë po vëzhgonin procesin. Një kamerë e fshehtë tregon këtë takim që synon marrjen e barnave kundër kancerit të blera në mënyrë të paligjshme dhe më pas hetimin e tyre nëse ato janë të falsifikuara apo origjinale nga ekipi hulumtues. Në këtë takim, gazetares që pretendon se është paciente, shitësi i premton se mund t'i sigurojë furnizimin e një viti me Avastin.
https://www.youtube.com/watch?v=TtRh8Uf2ha0&embeds_referring_euri=https%3A%2F%2Farmando.info%2F&source_ve_path=MjM4NTE&feature=emb_title
- Kam disa miq që kanë nevojë për ilaçe dhe më pyesin se çfarë lloji keni. Ju e dini se është shumë e vështirë të gjesh disa ilaçe. - Kam vetëm medikamente onkologjike. Nuk jam në biznesin e shitjes së drogave të zakonshme, është përgjigja që ai merr në një mesazh.
Në Venezuelë, vetëm Ministria e Shëndetësisë dhe Banka e Barnave kanë të drejtë të importojnë ilaçe kundër kancerit. Banka e barnave është një institucion që më pas i shpërndan në farmaci.
Pak javë pas takimit të parë me kontrabandistin, gazetari e takoi për herë të dytë. Këtë herë ajo e pyeti nëse kishte Taxol, Doxorubicin dhe Tamoxifen.
- Kam vetëm Taxol dhe Tamoxifen. Doxorubicina është zhdukur për një muaj e gjysmë. Jo në Venezuelë. - Kur do ta ketë përsëri?- Nuk e di, duhet të pres të shoh në blerjet mujore kur të vijë. - Kur është ajo?- Midis datës së pestë dhe të dhjetë të çdo muaji, u përgjigj ai.
Më pas gazetari i porosit atij një shishe Taxol. Kjo shishkë duhet të mbahet në frigorifer dhe kushton 13 mijë bolivarë venezuelas. Kontrabandisti kërkon të vijë të marrë flakonin me frigoriferin e tij, për të ruajtur zinxhirin e ftohtë. Nxjerrë flakonin nga frigoriferi dhe e fut në frigoriferin e gazetarit.
Më pas ajo organizon një takim të tretë me shitësin e tregut të zi, por këtë herë ai tashmë është informuar se po takohet me një gazetare dhe jo me një pacient me kancer. Ajo i kërkon atij t'i zbulojë asaj rrjetin dhe funksionimin e tij.
- Unë jam si një ndërmjetës. Katër infermiere në katër klinika të ndryshme që janë përgjegjëse për këto barna më telefonojnë për të më thënë se një pacient do të më kërkojë të kërkoj një produkt. Ata tashmë më informojnë se sa kanë në magazinë dhe sa para janë. Nuk e di nga vjen droga dhe çfarë fshihet pas tyre. Unë marr 15 për qind të çdo shitjeje, thotë ai.
Ka dy vite që merret me biznesin e zi. Ai thotë se kishte më shumë blerës dhe fitonte 250 mijë bolivarë venezuelas në muaj. Por në momentin e rrëfimit investigativ ai kishte tre pacientë në javë pasi më shumë persona iu bashkuan skemës.
Sipas tij, infermierët janë përgjegjës për skemën.
- Më thonë se kanë furnizim javor, nga ato që blejnë klinikat dhe më pas dozat e mbetura më jepen nga ata që ua kthejnë familjeve ose nga ata që blejnë spitali. Ata janë nga klinikat La Trinidad, La Floresta dhe El Avila, thotë kontrabandisti.
Kur gazetarja hyn në këto tre klinika, kupton se ky version nuk është i vërtetë. Këto tre spitale ose nuk kanë kimioterapinë dhe barnat e tyre, por pacientët i sjellin nga jashtë dhe administrohen vetëm brenda, ose kanë rregulla strikte me emër e mbiemër për çdo pacient dhe mbajtjen e tyre nën kamera.
Por “kontrabandisti”, siç zbuloi gazetari, vetë punonte në Spitalin Luis Racetti, një spital që trajton pacientët onkologjikë në Venezuelë. Ai punoi atje në farmacinë e spitalit.
Në hyrje të këtij spitali, “Luis Razzetti”, të pret një ushtar me uniformë, i cili kërkon leje leje. E vetmja mënyrë për të ditur se ka ilaçe për të trajtuar kancerin është nëse punoni atje.
Në mure janë ngjitur disa postera, ndër të cilët një që thotë “pa filtra për Paclitaxel”, të njëjtat që kontrabandisti ia shiste gazetarit në tregun e zi.
Drejtuesja e farmacisë në këtë spital, doktoresha Lisde Gonzalez, thotë se çdo ditë regjistrojnë çfarë hyn dhe çfarë del në farmaci.
- Kemi procese rigoroze për regjistrime. Është shumë e vështirë të marrësh diçka nga këtu.
Por kur gazetarja përmend emrin e saj “tregtare të barnave onkologjike nga tregu i zi”, menaxheri ndalet i tronditur dhe i përgjigjet:
- Është në krye të pjesës administrative. Zakonisht qëndron jashtë orarit. Ai mund të ndryshojë të dhënat në kompjuterin e inventarit. Metoda e kontrollit është një tabelë e thjeshtë excel.
