25 vjet Putin: Nga mik në armik të Perëndimit
Ai filloi si një reformator, përfundoi si një komandant lufte – si u zhvilluan marrëdhëniet e BE-së dhe NATO-s me Rusinë e Putinit?
Në gusht 1999, Vladimir Putin u emërua Kryeministër i Federatës Ruse. Në fund të viteve 1999/2000, ai pasoi presidentin e sëmurë Boris Jelcin. Edhe kur mori detyrën, Putin deklaroi se Rusia është dhe do të mbetet një fuqi e madhe. Në Evropë në atë kohë ai shihej më shumë si një reformator që duhet të riorganizonte Rusinë kaotike të viteve 1990 të egra.
Në qershor të vitit 2001, Presidenti i SHBA George W. Bush e quajti atë "të besueshëm dhe të drejtpërdrejtë" pas samitit me Putinin. Bush, kreu i fuqisë udhëheqëse të NATO-s, tha se e shikoi shpirtin e tij.
Në shtator 2001, Vladimir Putin, gjatë një fjalimi në Bundestag, i ofroi Evropës një partneritet sigurie me Rusinë. Ai vuri në dyshim rolin e fuqisë kryesore perëndimore, Shteteve të Bashkuara. Kreu i Kremlinit nuk përjashtoi anëtarësimin e ardhshëm të Rusisë në NATO dhe BE.
BE-ja dhe Rusia më pas bien dakord për programe dhe bashkëpunime të ndryshme. Synon “partneritet strategjik”. NATO hap një zyrë në Moskë. Rusia hap një zyrë përfaqësuese në NATO në Bruksel. Këshilli Special NATO-Rusi diskuton çështje strategjike, duke përfshirë pranimin e ardhshëm vullnetar të vendeve të Evropës Qendrore dhe Lindore në aleancë.
Si një nga furnizuesit kryesorë të BE-së me naftë dhe gaz, Rusia bën biznes të mirë me Evropën. Kancelari gjerman Gerhard Shrëder e quan Putinin një "demokrat të patëmetë", pavarësisht nga shtypja famëkeqe e Rusisë ndaj opozitës dhe lirisë së shtypit. Pas mandatit të tij, Shrëderit iu dhanë poste fitimprurëse në kompanitë ruse të energjisë shtetërore.
Kthimi i Putinit
Në vitin 2006, në Konferencën e Sigurisë në Mynih, Vladimir Putin inicioi një ndryshim. Ai u ankua se Perëndimi nuk e pranon Rusinë si një fuqi të madhe. Ai e përshkruan zgjerimin e NATO-s si një shkelje të fjalës së tij. Ata injoruan, thotë ai, premtimet e vendeve të NATO-s për të mos lëvizur drejt kufirit rus. Megjithatë, në vitin 1997, Rusia ra dakord për zgjerimin në një marrëveshje me NATO-n.
Marrëveshjet e çarmatimit po ndërpriten. Rusia kritikon ashpër mbrojtjen raketore të planifikuar të SHBA. Vladimir Putin u zemërua kur Ukrainës dhe Gjeorgjisë iu premtua se do t'i bashkoheshin aleancës perëndimore në samitin e NATO-s të prillit 2008.
Në gusht 2008, Putini demonstroi fuqinë e tij ushtarake para evropianëve. Ai ndërhyri në një konflikt në Gjeorgji dhe pas një lufte të shkurtër vuri nën kontrollin rus pjesë të Osetisë së Jugut dhe Abkhazisë.
Në vitin 2013, Komisioni Evropian është ende duke folur për krijimin e një "hapësire ekonomike dhe njerëzore" të përbashkët me Rusinë e Putinit nga Lisbona në Vladivostok - si një vizion afatgjatë.
Luftërat e Putinit
Pas dëbimit të presidentit pro-rus nga Ukraina në pranverën e vitit 2014 dhe revolucionit demokratik në Maidan, presidenti rus Putin po sulmon Ukrainën. Ai aneksoi Gadishullin e Krimesë në kundërshtim me ligjin ndërkombëtar dhe, me separatistët pro-rusë, vuri nën kontrollin e tij pjesë të Ukrainës lindore. Perëndimi reagon me sanksionet e para dhe përpiqet të ndërmjetësojë. Kancelarja Angela Merkel dhe presidenti francez Francois Hollande ndërmjetësuan marrëveshjen e Minskut, e cila synon të sjellë paqen. Kjo nuk ndodhi kurrë, por "shërbeu për t'i dhënë kohë Ukrainës për t'u bërë më e fortë", siç tha më vonë kancelarja Merkel.
Marrëdhëniet u përkeqësuan shpejt, por importet e energjisë ruse vazhduan. Sipas perceptimit evropian, Putini po kthehet gjithnjë e më shumë në një sundimtar autokratik. Në vitin 2021, BE flet për një “spirale negative” në marrëdhëniet e ndërsjella.
Në mars 2022, menjëherë pas një pushtimi të madh të Ukrainës nga trupat ruse, Presidenti i SHBA Joe Biden e sheh Putinin si një "diktator, kriminel lufte, vrasës" të pamëshirshëm. Që atëherë, NATO e konsideron Rusinë e Putinit si "kërcënimin më të madh për paqen në Evropë", armikun e ri të vjetër të Lindjes. BE-ja po vendos sanksione gjithëpërfshirëse ndaj Rusisë dhe po përpiqet ta ndërpresë veten nga furnizimet me naftë dhe gaz sa më shpejt të jetë e mundur. Dhe pas dy vitesh nga fillimi i luftës, ende nuk është arritur plotësisht. Gazi i lëngshëm rus vazhdon të vijë në Evropë. Tregtia me Rusinë është në rënie, por shumë kompani evropiane ende operojnë në Rusi. Industria ushqimore, farmaceutike dhe kimike nuk preken nga sanksionet.
25 vjet pasi Putini mori detyrën, NATO po përgatitet për një garë të re armësh. Kundërshtimi i agresionit rus është tani detyra kryesore e aleancës.
Burimi: Deutsche Welle/ Autori: Bernd Riegert