Постои изрека дека кога „САД ќе кивнат, остатокот од светот настинува“. Но, што се случува кога Кина „ќе се разболи“, прашува Би-Би-Си.

Втората по големина економија во светот, дом на повеќе од 1,4 милијарди луѓе, се соочува со низа проблеми – вклучувајќи бавен раст, висока невработеност кај младите и неред на пазарот за недвижнини.

Сега шефот на силно задолжениот развивач на недвижности во земјата, Евергранде, е ставен под полициски надзор, а акциите на компанијата се суспендирани на берзата. Иако овие прашања претставуваат голема главоболка за Пекинг, колку тоа е важно за остатокот од светот?

Аналитичарите веруваат дека грижите за претстојната глобална катастрофа се преценети. Но, мултинационалните корпорации, нивните работници, па дури и луѓето без директни врски со Кина веројатно ќе почувствуваат барем дел од ефектите.

„Ако Кинезите го намалат извозот на храна, на пример, дали тоа ќе влијае на глобалната економија?“ праша Дебора Елмс, извршен директор на Азискиот трговски центар во Сингапур. „Одговорот не е толку тежок колку што може да замислите, но сигурно ги погодува фирмите кои директно се потпираат на домашната кинеска потрошувачка“.

Стотици големи светски компании како Епл, Фолксваген и Барбери добиваат голем дел од приходите од огромниот потрошувачки пазар во Кина и ќе бидат погодени од домаќинствата кои трошат помалку. Погодните ефекти потоа ќе ги почувствуваат илјадниците добавувачи и работници ширум светот кои се потпираат на овие компании.

Кога ќе се земе предвид дека Кина е одговорна за повеќе од една третина од растот забележан во светот, секаков вид на забавување ќе се почувствува надвор од нејзините граници.

Американската агенција за кредитен рејтинг „Фич“ минатиот месец соопшти дека забавувањето на Кина „фрла сенка врз изгледите за глобален раст“ и ја намали својата прогноза за целиот свет во 2024 година.

Сепак, според некои економисти, идејата дека Кина е моторот на глобалниот просперитет е претерана.

„Математички, да, Кина сочинува околу 40% од глобалниот раст. Но, кому му користи тој раст? Кина има огромен трговски суфицит. Таа извезува многу повеќе отколку што увезува, па колку Кина расте или не расте е навистина повеќе за Кина отколку за остатокот од светот“, ​​вели Џорџ Магнус, економист од кинескиот центар на Универзитетот во Оксфорд.

Сепак, Кина троши помалку за стоки и услуги, што значи помала побарувачка за суровини и стоки. Во август, земјата увезуваше скоро 9% помалку во споредба со истото време минатата година – кога сè уште беше под нулта рестрикции за Ковид.

„Големите извозници како Австралија, Бразил и неколку земји во Африка ќе бидат најтешко погодени од ова“, вели Роланд Раџа, директор на Индо-пацифичкиот центар за развој на Институтот Лови во Сиднеј.

Слабата побарувачка во Кина значи и дека цените таму ќе останат ниски. Од западна потрошувачка перспектива, тоа би било добредојден начин за спречување на растечките цени што не вклучува дополнително зголемување на каматните стапки.

„Ова е добра вест за луѓето и бизнисите кои се борат да се справат со високата инфлација“, вели Раџа. Така, на краток рок, обичните потрошувачи може да имаат корист од забавувањето на Кина. Но, има подолгорочни прашања за луѓето во светот во развој.

Во последните 10 години, Кина се проценува дека инвестирала повеќе од трилион долари во огромни инфраструктурни проекти познати како Иницијатива „Појас и пат“.

Повеќе од 150 земји добија кинески пари и технологија за изградба на патишта, аеродроми, поморски пристаништа и мостови. Според Раџа, кинеската посветеност на овие проекти може да почне да трпи ако економските проблеми продолжат дома.

„Сега кинеските фирми и банки нема да имаат ист финансиски богат за распрснување низ странство“, вели тој.

Додека намалените кинески инвестиции во странство се можност, не е јасно како инаку домашната економска ситуација на Кина ќе влијае на нејзината надворешна политика.

Поранлива Кина, тврдат некои, може да се обиде да ги поправи нарушените односи со САД. Американските трговски ограничувања делумно придонесоа за пад од 25% на кинескиот извоз во САД во првата половина од оваа година, додека американскиот секретар за трговија Џина Раимондо неодамна ја нарече земјата „неинвестициона“ за некои американски фирми.

Но, нема докази кои укажуваат на омекнување на пристапот на Кина. Пекинг продолжува да возвраќа со сопствени ограничувања, често го експлодира „менталитетот на Студената војна“ на западните земји и се чини дека одржува добри односи со авторитарните лидери на санкционирани режими, како што се рускиот Владимир Путин и сирискиот Башар ал-Асад.

Во исто време, низа претставници на САД и ЕУ продолжуваат да патуваат во Кина секој месец за да ги продолжат разговорите за билатералната трговија. Вистината е дека малку луѓе навистина знаат што се крие помеѓу кинеската реторика и кинеската политика.

Едно од поекстремните читања на оваа несигурност доаѓа од набљудувачите во Вашингтон, кои велат дека падот на кинеската економија може да влијае на тоа како таа се справува со Тајван, самоуправниот остров за кој Пекинг тврди дека е своја територија.

Говорејќи претходно овој месец, републиканскиот конгресмен Мајк Галагер – претседател на Одборот на Комитетот за Кина на Претставничкиот дом на САД – рече дека проблемите дома го прават кинескиот лидер Си Џинпинг „понепредвидлив“ и може да го наведат да „направи нешто многу глупаво“ во однос на Тајван.

Идејата е дека ако, како што тврди Раџа, стане очигледно дека кинеското „економско чудо е завршено“, тогаш реакцијата на Комунистичката партија „би може да се покаже навистина многу консеквентна“.

Сепак, има многу луѓе кои ја отфрлаат оваа идеја, вклучувајќи го и американскиот претседател Џо Бајден. На прашањето за оваа можност, тој рече дека Си моментално има „полни раце“ во справувањето со економските проблеми на земјата.

„Мислам дека тоа нема да предизвика Кина да го нападне Тајван – всушност спротивното. Кина веројатно го нема истиот капацитет како порано“, рече Бајден.

Меѓутоа, ако може да се научи една лекција од историјата, тоа е дека треба да се очекува неочекуваното. Како што истакнува Елмс, малку луѓе пред 2008 година очекуваа дека хипотекарните кредити во Лас Вегас ќе испратат шокови во глобалната економија.

Одгласите од 2008 година ги загрижија некои аналитичари за она што е познато како „финансиска зараза“. Ова го вклучува кошмарното сценарио на кинеската имотна криза што доведе до целосен колапс на кинеската економија, предизвикувајќи финансиски колапс низ целиот свет.

Паралели со хипотекарната криза – која доживеа колапс на инвестицискиот гигант од Волстрит, Леман брадерс и глобална рецесија – секако се примамливи. Но, според Магнус, тие не се целосно точни.

„Ова нема да биде шок од типот на Леман“, вели тој. „Кина веројатно нема да дозволи нивните големи банки да пропаднат – и тие имаат посилни биланси од илјадниците регионални и општински банки кои пропаднаа во САД“.

Елмс се согласува: „Кинескиот пазар на недвижнини не е поврзан со нивната финансиска инфраструктура на ист начин како што беа американските хипотекарни кредити. Освен тоа, финансискиот систем на Кина не е доволно доминантен за да има директно глобално влијание како што видовме од Соединетите држави 2008 година“.

„Ние сме глобално меѓусебно поврзани“, вели таа. „Кога имате еден од големите мотори на раст што не функционира, тоа влијае на останатите нас, и честопати влијае на останатите на начини на кои не се очекуваше. Тоа не значи дека мислам дека одиме кон повторување на 2008 година, но поентата е дека она што понекогаш се чини дека е локални, домашни грижи може да има ефект врз сите нас. Дури и на начини на кои не би замислиле“.