Трет ден од Самитот на лидерите на ЕУ кој се обидуваат да постигнат договор за пакетот за економско закрепнување на Унијата од последиците од кризата со Ковид-19 е во тек во Брисел.

Се разговара за пакетот вреден 1,824 милијарди евра, што вклучува повеќегодишен заеднички буџет (1.074 милијарди евра) и фонд за наплата (750 милијарди евра).

За време на претходните два дена маратонски разговори, лидерите во ЕУ не успеаја да се договорат за неколку клучни прашања, вклучително и односот помеѓу грантовите и заемите на кои земјите-членки можат да сметаат од фондот за наплата, како и за управување со тој фонд.

Групата на т.н. „штедливи држави” (Холандија, Австрија, Данска, Шведска и Финска) се залагаат за помалку грантови, но и построги услови за распределување на средства.

Премиерот на Холандија, Марк Руте, инсистира на тоа дека распределбата на средствата од фондот за наплата подразбира едногласна одлука на земјите-членки, односно можност за вето.

Во исто време, „штедливите” бараат фондовите за грант што земјите-членки на ЕУ ги добиваат врз основа на заедничко задолжување на ЕУ на светските пазари на капитал, да не надминуваат 375 милијарди евра.

Земјите од јужна Европа, Италија и Шпанија, кои се најтешко погодени од кризата бараат поголема финансиска помош од Унијата и укажуваат на недостиг на солидарност.

Предлогот на претседателот на Европскиот совет кој е на маса е 450 милијарди евра грантови и 300 милијарди за заеми.

Лидерите на ЕУ, исто така, не се согласуваат во врска со идејата за почитување на владеењето на правото како услов за пристап до фондовите на ЕУ.

За тој предлог на Европската комисија, на кој најмногу инсистира Холандија, се спротивставуваат од Унгарија и Полска, против кои Брисел веќе почна прекршочни постапки токму заради проблемите со владеењето на правото во тие држави.

Како што се дознава од дипломатски кругови, Маркел и Макрон изразиле подготвеност, планот за буџетот за обнова, место 500 милијарди евра, да опфати неповратно финансирање во износ од 400 милијарди евра, но како изгледа, евентуалното намалување на обемот на финансирање нема да го скрши отпорот на „штедливите“ кон програмата за поттикнување на економиите тешк опогодени од пандемијата.

Меркел и Макрон наводно не можеле да го прифатат “недостатокот на европска воља за нагажман“, па по неколку обиди за постигнување компромис, заеднички го напуштиле  самитот, пренесува австриски Стандард, повикувајќи се на дипломатски кругови.

Италијанскиот премиер Џузепе Конте за вечерта во саботата говорел за „пат позиција“ на самитот и остро ја критикувал огранизацијата:

Он рекол дека „штедливите земји ја уценуваат Европа“ и истакнал дека барањата на Холандија за вето на пристапот до помошта „се политички и економски непримерни и освен тоа, во многу нешта неизводливи“, пренесува британски Експрес.

Пристигнувајќи на третиот ден од самитот, лидерите изразија претпазлив оптимизам за можноста за постигнување договор.

Францускиот претседател Емануел Макрон, грчкиот премиер Киријакос Мицотакис, бугарскиот премиер Бојко Борисов, па дури и унгарскиот премиер Виктор Орбан сметаат дека е можно денеска да се надминат несогласувањата и да се направи напредок и можеби компромис.

Канцеларката Ангела Меркел е помалку оптимист за можноста за постигнување договор на третиот ден од самитот, додавајќи дека има добра волја, но и дека има многу различни позиции.