На светот му претстои прехранбена катастрофа

unsplash
Жито/ Фото: МИА

Со инвазијата на Украина, Владимир Путин ќе ги уништи животите и на луѓето далеку од бојното поле – на размери за кои дури и тој може да зажали. Војната го погоди глобалниот систем на храна, веќе ослабен од ковид-19, климатските промени и енергетскиот шок. Украинскиот извоз на жито и маслодајни семиња претежно е запрен, а рускиот е загрозен. Цените на пченицата, зголемени за 53 отсто од почетокот на годината, скокнаа за дополнителни 6 отсто на 16-ти мај, откако Индија рече дека ќе го прекине извозот поради топлотниот бран, пишува Економист.

Широко прифатената идеја за кризата на трошоците за живот не почнува да ја доловува поентата на она што всушност може да претстои. Антонио Гутереш, генералниот секретар на ОН, на 18-ти мај предупреди дека следните месеци се закануваат на „сеништето на глобалниот недостиг на храна“ што може да трае со години. Високата цена на основната храна веќе го зголеми бројот на луѓе кои не се сигурни дали ќе имаат доволно храна од 440 милиони, на 1,6 милијарди. Ако, како што е веројатно, војната се одолговлекува и ако се ограничат испораките од Русија и Украина, уште стотици милиони луѓе би можеле да паднат во сиромаштија.

Путин не смее да ја користи храната како оружје. Недостигот не е неизбежен исход на војната. Светските лидери треба да го гледаат гладот ​​како глобален проблем кој итно бара глобално решение.

Русија и Украина обезбедуваат 28% од глобално тргуваната пченица, 29% од јачменот, 15% од пченката и 75% од сончогледовото масло. Русија и Украина придонесуваат околу половина од житарките увезени во Либан и Тунис. Украинскиот извоз на храна рани над 400 милиони луѓе. Војната ги нарушува овие испораки бидејќи Украина ги минираше своите води за да спречи напад, а Русија го блокира пристаништето Одеса.

Добредојдовте во ерата на климатските промени

Дури и пред инвазијата, Светската програма за храна предупреди дека 2022 година ќе биде ужасна година. Кина, најголемиот производител на пченица, рече дека, откако дождовите го одложија садењето минатата година, оваа култура може да биде најлоша досега. Сега, покрај екстремните температури во Индија, вториот по големина производител во светот, недостатокот на дожд се заканува да ги намали приносите во другите корпи за леб, од американскиот жичен појас до регионот Боус во Франција. Рогот на Африка е опустошен од најголемата суша во последните четири децении. Добредојдовте во ерата на климатските промени.

Сето ова ќе има лош ефект врз сиромашните. Домаќинствата во економиите во развој трошат 25% од нивните буџети на храна – а во субсахарска Африка дури 40%. Во Египет лебот обезбедува 30% од сите калории. Во многу земји увозници, владите не можат да си дозволат субвенции за зголемување на помошта за сиромашните, особено ако тие увезуваат и енергија – уште еден проблематичен пазар.

Кризата се заканува да се влоши. Русија сè уште успева да го продаде своето жито, и покрај дополнителните трошоци и ризици за испраќачите. Сепак, оние украински силоси кои се неоштетени од борбите се полни со пченка и јачмен. Земјоделците немаат каде да ја складираат следната жетва, која треба да започне кон крајот на јуни, која поради тоа може да изгние. На Русија, од своја страна, може да и недостасуваат некои залихи на семиња и пестициди што вообичаено ги купува од Европската унија.

И покрај зголемените цени на житото, земјоделците од други места во светот можеби нема да го надополнат недостатокот. Една од причините е што цените се нестабилни. Уште полошо, профитните маржи се намалуваат, поради зголемените цени на ѓубривата и енергијата. Ова се главните трошоци на земјоделците и двата пазари се нарушени од санкциите и борбата за природен гас. Ако земјоделците го намалат ѓубривото, глобалните приноси ќе бидат помали во погрешно време.

Одговорот на загрижените политичари може да ја влоши лошата ситуација. Од почетокот на војната, 23 земји од Казахстан до Кувајт прогласија сериозни ограничувања на извозот на храна што покрива 10% од глобално тргуваните калории. Повеќе од една петтина од вкупниот извоз на ѓубрива е ограничен. Ако тргувањето престане, ќе настапи глад.

Обвинувањата продолжуваат

Сцената е поставена за игра на обвинување, во која Западот го осудува Путин за неговата инвазија, а Русија ги осудува западните санкции. Всушност, прекините се првенствено резултат на инвазијата на Путин, а некои санкции дополнително ги влошија работите. Расправијата лесно може да стане изговор за неактивност. Во меѓувреме, многу луѓе ќе гладуваат, а некои ќе умрат.

Наместо тоа, државите треба да дејствуваат заедно, почнувајќи со одржување на пазарите отворени. Оваа недела Индонезија, извор на 60% од светското палмово масло, ја укина привремената забрана за извоз. Европа треба да и помогне на Украина да го испорача своето жито преку железница и пат до пристаништата во Романија или на Балтикот, иако дури и најоптимистичките прогнози велат дека само 20 отсто од жетвата би можеле да се извлечат на тој начин. И на земјите увознички им треба поддршка, за да не завршат „превртени“ од огромни сметки. Итните резерви на жито треба да одат само за најсиромашните.

Може ли да се најде замена?

Земјите имаат надеж дека ќе најдат замена. Околу 10% од сите зрна се користат за производство на биогориво; а 18% од растителните масла одат за биодизел. Финска и Хрватска ги ослабеа мандатите според кои бензинот треба да вклучува гориво од земјоделските култури. Другите треба да го следат нивното водство. Огромно количество жито се користи за исхрана на животните. Според Организацијата за храна и земјоделство, житото сочинува 13% од сувата храна за добитокот. Во 2021 година Кина увезла 28 милиони тони пченка за да ги нахрани своите свињи, што е повеќе од извозот на Украина за една година.

Итно олеснување ќе дојде од пробивањето на блокадата на Црното Море. Околу 25 милиони тони пченка и пченица, што е еднакво на годишната потрошувачка на сите најнеразвиени економии во светот, се заробени во Украина. Три земји мора да бидат ставени на страна: Русија треба да дозволи украински превоз; Украина мора да го деминира пристапот кон Одеса; а Турција треба да пушти поморска придружба низ Босфорот.

Тоа нема да биде лесно. Русија, која се бори на бојното поле, се обидува да ја задави економијата на Украина. Украина не сака да ги исчисти своите мини. Да ги убедат да попуштат ќе биде задача за земјите, вклучително и Индија и Кина, кои ја прекинаа војната. Конвоите може да бараат вооружена придружба одобрена од широка коалиција. Хранењето на кревкиот свет е работа на сите.

Почитуван читателу,

Нашиот пристап до веб содржините е бесплатен, затоа што веруваме во еднаквост при информирањето, без оглед дали некој може да плати или не. Затоа, за да продолжиме со нашата работа, бараме поддршка од нашата заедница на читатели со финансиско поддржување на Слободен печат. Станете член на Слободен печат за да ги помогнете капацитетите кои ќе ни овозможат долгорочна и квалитетна испорака на информации и ЗАЕДНО да обезбедиме слободен и независен глас кој ќе биде СЕКОГАШ НА СТРАНАТА НА НАРОДОТ.

ПОДДРЖЕТЕ ГО СЛОБОДЕН ПЕЧАТ.
СО ПОЧЕТНА СУМА ОД 60 ДЕНАРИ

Видео на денот