На првиот ден од 2022 година започна француското шестмесечно претседавање со ЕУ. Елисејската палата претходно објави дека приоритетите на париската агенда ќе бидат изградба на посилна и посуверена ЕУ, одбрана на владеењето на правото и зајакнување на стратешката автономија. Исто така, Западен Балкан зазема важно место на таа агенда. Што може да очекува регионот од Емануел Макрон како шеф на ЕУ до јули 2022 година?

Франција го презема претседавањето со ЕУ во во специфично време и за Унијата и за самата Франција. Гледано од Брисел, пензионирањето на Ангела Меркел ја остави ЕУ безлидер во време кога Унијата се соочува со неколку горливи проблеми – од конфронтацијата со Будимпешта и Варшава поради непочитување на правото на ЕУ до мигрантската криза на белоруско-полската граница..

Од друга страна, Франција ја очекуваат претседателски избори напролет, на кои Макрон се кандидира за втор мандат, додека во исто време таа земја ја губи борбата против корона вирусот – на првиот ден од 2022 година речиси 220.000 луѓе биле заразени за 24 часа.

Сепак, Макрон амбициозно и пристапи на задачата, објавувајќи на конференција во декември бројни планови за шестмесечно претседателство. Списокот го вклучува и Западен Балкан, за кој рече дека е „зона на тензија“, но нагласи дека „ЕУ мора да се вклучи во политичките и економските процеси“ во регионот. Пфестедателот на Франција порача дека „европската перспектива“ за балканските држави мора да се „разјасни“ и дека овој регион „не може да остане во ситуацијата во која се наоѓа сега“.

„Балканот е повеќе од соседство, тој е во срцето на Европа. Историјата се враќа, понекогаш трагично. Денеска имаме посебна одговорност во однос на Балканот. Мораме да водиме политика на повторно ангажирање, но и инвестирање, за промовирање економска интеграција на овој регион, развој на соработка, го покрена прашањето за малцинствата, како и борба против мешање, против манипулации, што е чин на неколку регионални сили кои сакаат да ја дестабилизираат Европа низ Балканот“, рече Макрон, додавајќи дека Конференцијата за Западен Балкан ќе се одржи на крајот од француското претседателство.

Шамар на Макрон за Скопје

Иако Балканот е високо на листата на приоритети, прашање е дали француското претседателство ќе донесе некаков реален напредок во европската интеграција на Србија, Црна Гора, БиХ и Северна Македонија. Франција и претходно јавно го поддржуваше проширувањето на Унијата кон ЕУ, но во пракса беше една од најголемите пречки за процесот на проширување.

Примерот што најдобро го илустрира тоа датира од крајот на 2019 година, кога Макрон беше тој што рече „не“ и ја спречи Северна Македонија да добие датум за почеток на преговорите. Во тој момент Скопје и тогашниот премиер Зоран Заев исполнија се што побара Брисел од нив, вклучително и потпишувањето на Договорот од Преспа, со кој беше решен 27-годишниот спор меѓу Скопје и Атина за името на поранешната југословенска република. Иако Меркел тогаш ја поддржа идејата Македонците да го направат првиот голем чекор кон ЕУ, тоа не се случи, па поразениот премиер Заев поднесе оставка неколку дена по сега познатото „не“ на Макрон.

Балканот зависи и од реформите на ЕУ

Исто така, статусот на Западен Балкан и потенцијалното проширување ќе зависи од реформите во самата ЕУ кои Макрон сега може да ги иницира и на кои инсистира долго време.

Имено, Макрон е на мислење дека ЕУ е „премногу слаба, премногу бавна и премногу неефикасна“ и дека реформите се неопходност, а во претходните години постојано изјави дека „неопходни се внатрешни реформи пред да станат членки на новите држави“.

Важен фактор – изборите во април

Важен фактор кој ќе го обликува француското претседателство со ЕУ се претседателските избори кои ја очекуваат таа земја во април. Критичарите кои го обвинуваат Макрон дека го одложил претседателството со ЕУ за шест месеци, сметаат дека тој би можел да го искористи за потребите на изборната кампања.

Тој страв не е неоправдан бидејќи Макрон не ја криеше желбата да биде на чело на Европа дури и додека Ангела Меркел ја зазеде таа неформална позиција.

Тој ќе ја има првата сериозна можност да покаже во која насока би водела ЕУ во март, кога европските лидери треба да се сретнат во Париз за да разговараат за големата реформа на буџетските правила на унијата .